پیشتاز فلسفه جغرافیا

حسین شکویی در سال ۱۳۱۲ در تبریز زاده شد و در یک خانواده فرهیخته رشد کرد.

در زادگاهش به دبیرستان و دانشگاه رفت، فرانسه آموخت و در رشته تاریخ و جغرافیا دانشنامه کارشناسی گرفت.

۳۴ ساله بود که در رشته جغرافیا از دانشگاه تهران کارشناسی ارشد گرفت و سپس به کار آموزگاری در تبریز و تهران ادامه داد.

۳۵ ساله بود که پس از سالها تلاش توانست رشته‌های تاریخ و جغرافیا را در دانشگاه‌ها از هم جدا کند و پیوند دانش جغرافیا را با مسائل اقتصادی و سیاسی آشکار سازد.

۳۷ ساله بود که نخستین اثرش "فلسفه جغرافیا" را نوشت و مفاهیم و مضامین بنیادین جغرافی را تشریح کرد. این کتاب هم اکنون از کتابهای آموزشی دانشگاه مکاتبه‌ای "پیام نور" و به چاپ ۱۲ رسیده است:

"اگر ما در ایران نتوانسته‌ایم به بنیان‌های استوار در اندیشه‌های جغرافیایی دست یابیم، این واپسماندگی را باید در عدم توجه به اندیشه‌های فلسفی جستجو کرد. در کشور ما هنوز هم حوزه نظری جغرافیا به شدت در غفلت و بی‌ثمری به سر می‌برد. سطحی بودن پاره‌ای آثار جغرافیایی، حاصل این غفلت و تفکر بی‌سامان است".

۴۳ ساله بود که نخستین بار پژوهشی درباره "حاشیه‌نشینان شهری" انجام داد و نتیجه آن را در کتاب کم‌مانندی با همین عنوان شرح داد و به چاپ رساند.

 

۴۵ ساله بود که از دانشگاه استانبول دانشنامه دکتری در جغرافیای انسانی گرفت و برای تکمیل تخصص خود به آمریکا رفت اما به خاطر مشکلات خانوادگی دوره را به پایان نرساند و به ایران بازگشت.

پس از انقلاب به پژوهش و تدریس در دانشگاه‌های تبریز و تهران ادامه داد و بیش از ۴۰ مقاله و نُه کتاب تخصصی و آموزشی در شاخه‌های گوناگون جغرافی نوشت و نگاشت.

اگر او در نوشته‌های نخستین‌اش جغرافیا و ساز و کارهای آن را فقط توصیف می‌کرد، رفته رفته به جغرافیای کاربردی و نقد رابطه انسان با محیط پرداخت: "باید ببینیم ما چه جغرافیایی می‌خواهیم، برای چه زمان و چه ملتی".

۵۲ ساله بود که دوره دکتری جغرافیا را در دانشکده تربیت مدرس پایه‌گذاری کرد.

حسین شکویی در ۷۲ سالگی در تهران درگذشت.