پناهجویان افغان در ترکیه؛ ورود با پای پیاده برگشت با هواپیما
۱۳۹۷ فروردین ۱۹, یکشنبه
طی روزهای گذشته خبرگزاری‌ها از "موج جدید مهاجرت افغان‌ها از مرز ایران به ترکیه" خبر دادند. به گفته رسانه‌های ترکیه، در چند روز اخیر هزاران نفر از افغان‌ها با پای پیاده، قطار، اتوبوس و مینی‌بوس خود را از مرز شرقی ترکیه به شهرهای غربی رساندند.
آتای اوسلو، نماینده حزب حاکم "عدالت و توسعه" و رئیس کمیسیون مهاجرت پارلمان ترکیه اعلام کرد که مرزهای ترکیه به روی مهاجران افغان باز شده است. اوسلو در این باره توضیح داد: «افغان‌ها بعد از اهالی سوریه بیشترین تعداد پناهجویان هستند. با گرم شدن هوا افغان‌ها با پای پیاده سعی می‌کنند وارد ترکیه شوند. ما مانند سابق درهای کشور را برای ورود افغان‌هایی که از جنگ می‌گریزند باز گذاشته‌ایم. برای افرادی که می‌خواهند برگردند شرایط را فراهم می‌کنیم، اگر افرادی هم به دنبال پناهندگی هستند به آنها پناهندگی می‌دهیم.»
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
فکری ساغلام نماینده حزب مخالف جمهوری خلق ولی "سیاست درهای باز ترکیه برای پناهندگان را ریسک بزرگی برای ترکیه" دانست و گفت در ترکیه خطر "تروریسم اسلام‌گرا در حال افزایش" است.
ساغلام با اشاره به اینکه افغانستان مرکز "سازمان‌های تروریستی چون القاعده و طالبان است" با طرح سئوال در مجلس از بینالی ییلدیریم، نخست وزیر و رئیس کابینه ترکیه پرسید: «آیا اطلاعات لازم درباره عضویت یا عدم عضویت این مهاجران در گروه‌های تروریستی وجود دارد؟»
دلیل اصلی "موج جدید مهاجرت افغان‌ها به ترکیه" از نقطه نظر بیشتر فعالان حقوق پناهجویان "ادامه ناامنی، مشکلات اقتصادی و بیکاری در افغانستان، احداث دیوار مرزی بین ترکیه و ایران عنوان می‌شود. بسیاری از پناهجویان بر این باورند که که اگر دیوار مرزی ترکیه به اتمام برسد دیگر کسی نمی‌تواند وارد ترکیه شود.
بیشتر بخوانید: پناهجویان افغان در فکر فرار از ایران به اروپا
دکتر ذاکره حکمت که مدافع حقوق پناهجویان افغان در ترکیه و عضو موسس "انجمن همبستگی و همدردی با پناهندگان افغان" است، به دویچه وله (فارسی) می‌گوید طبق آمار رسمی فعلی کمیساریای عالی پناهجویان سازمان ملل متحد در آنکارا اکنون تعداد پناهجویان افغان به ۱۶۸ هزار نفر رسیده است.
دفتر اصلی انجمن همبستگی و همدردی با پناهجویان افغان در شهر قیصریه ترکیه است و در ۶۵ شهر ترکیه نمایندگی دارد. اعضای رسمی این انجمن ۴۰۰ نفر هستند، اما حدود ۸ هزار عضو داوطلب دارد. با افزایش تعداد پناهجویان افغان در ترکیه تعداد گروه‌های مدافع حقوق پناهجویان افغان هم فزونی یافته است.
ورود ۱۸ هزار پناهجوی افغان در سه ماه
براساس گزارش پلیس ترکیه تنها در سه ماه گذشته بیش از ۱۸ هزار تبعه افغان به صورت غیرقانونی از مرز شرقی وارد ترکیه شده‌اند. دکتر ذاکره حکمت در این ارتباط می‌گوید: «بسیاری از این پناهجویان بدون اسناد هویتی وارد ترکیه شده‌اند و نمی‌توانند برای سفر به نقاط دیگر ترکیه بلیت بخرند و مجبور شده‌اند از شهرهای مرزی مثل وان و ارزروم پای پیاده عازم شهرهای مناطق غربی ترکیه شوند.»
ذاکره حکمت در ادامه صحبت‌های خود گفت، بخشی از پناهجویان افغان ساکن ایران هم عازم ترکیه شده‌اند. او درباره انگیزه مهاجرت آنان توضیح داد: «شرایط زندگی در داخل ایران روز به روز برای افغان‌ها سخت‌تر می‌شود. قبلا اگر کاری پیدا می‌شد، فعلا پیدا کردن کار هم سخت شده است. بیکاری زیاد شده و اوضاع در افغانستان و ایران عملا برای پناهجویان افغان زیاد فرقی نمی‌کند. پناهجویان افغان از سال ۲۰۱۵ شروع به ترک ایران کردند. ایران با رفتن افغان‌ها به ترکیه هیچ مخالفتی نکرده است. یعنی سیل مهاجرتی دوام داشته و در این اواخر بیشتر هم شده است.»
قطع کمک به پناهجویان افغان بعد از ورود سوری‌ها
دکتر ذاکره حکمت، مدافع حقوق پناهجویان افغان اضافه می‌کند، روزانه حدود ۶۰۰ پناهجوی افغان وارد ترکیه می‌شوند. در حال حاضر چند هزار مهاجر افغان در ترمینال ارزروم و اطراف آن زندگی می‌کنند که ثبت رسمی کمیساریای عالی سازمان ملل و دولت ترکیه نشده‌اند.
بیشتر بخوانید: چند مهاجر غیرقانونی ایرانی در تصادفی در ترکیه کشته شدند
ذاکره حکمت در این باره توضیح می‌دهد: «ما با کمیساریای عالی سازمان ملل در آنکارا تماس گرفتیم و توضیح دادیم که افغان‌ها قادر به سفر از شهر ارزروم و آغری نیستند و به همین دلیل هم کمیساریای سازمان ملل با اداره مهاجرت شهرهای ارزروم و آغری تماس گرفتند و فعلا اداره مهاجرت یک مصاحبه‌ای انجام می‌دهد. اگر مهاجرین انگیزه‌های خانوادگی و یا مشکلات بیکاری داشته باشند قبول نمی‌کنند و این افراد را به افغانستان رجعت می‌دهند.»
به گفته فعالان امور پناهجویی شنبه (۷ آوریل) حدود ۶۰۰ تن از مهاجران برای نخستین بار از ترکیه به افغانستان پس فرستاده شدند. رسانه‌های ترکیه به نقل از مقامات این کشور نوشته‌اند اگر پناهجویان افغان با پای پیاده هم بیایند با هواپیما پس فرستاد خواهند شد.
ترکیه ۶۰۰ پناهجو را به افغانستان پس فرستاد
علی حکمت رئیس "انجمن همبستگی و همدردی با پناهندگان افغان" در مصاحبه با دویچه وله (فارسی) گفت که سه تن از مقامات سفارت افغانستان روز پنجشنبه (۵ آوریل) به همراه مقامات اداره مرکزی مهاجرت در آنکارا عازم ارزروم شدند و در آنجا توافقنامه‌ای امضا کردند که طبق آن پناهجویان جدید افغان که از شرق ترکیه عبور می‌کنند و دلایل موجهی برای فرار از افغانستان نداشته باشند دستگیر و به افغانستان پس فرستاده می‌شوند.
به گفته رئیس "انجمن همبستگی و همدردی با پناهندگان افغان" حدود ۱۶۸ هزار پناهجوی افغان در ۷۲ استان ترکیه زندگی می‌کنند. علی حکمت از توافقنامه جدید ترکیه با افغانستان در امور استرداد پناهجویان افغان انتقاد می‌کند و می‌گوید که این توافقنامه انسانی نیست.
بیشتر بخوانید: غرق شدن پناهجویان ایرانی و افغان در آب‌های ترکیه
این فعال حقوق پناهجویان افغان در گفت‌وگو با دویچه وله فارسی تاکید کرد: «اکثر پناهجویانی که دپورت شدند پرونده‌شان بررسی نمی‌شود. چگونه می‌توان پرونده ۶۰۰ نفر را بررسی کرد و بعد آنها را در یک شب دپورت کرد؟ اینها افرادی بودند که یک هفته پیش دستگیر شده بودند. به نظر من موضوعات انسانی در قرارداد در نظر گرفته نشده و دولت ترکیه به دلیل برخی تبلیغات این کار را کرده و می‌خواهد جلو موج مهاجرت جدید افغان‌ها به ترکیه را بگیرد و این به نظر ما یک کار غیرانسانی است.»