1. پرش به گزارش
  2. پرش به منوی اصلی
  3. پرش به دیگر صفحات دویچه وله
تاریخایران

پایه‌گذار باستان‌شناسی

۱۳۹۹ دی ۲۳, سه‌شنبه

۲۳ دی ۱۲۸۵: ۱۱۴ سال پیش در چنین روزی عیسی بهنام در تهران زاده شد: «در سرزمین ایران پیش از آریاییان هم تمدن‌هایی شکفته و پژمرده‌اند.»

https://p.dw.com/p/3noA5
عکس: DW/F. Schlagwein

عیسی بهنام در محله عودلاجان تهران پرورش یافت و دبستان و دبیرستان را گذراند: «کلاس اول ابتدایی مدرسه آلیانس تأسیس فرانسوی‌ها که بودم، تاریخ ایران را از روی کتاب کوچکی نوشته ذکاءالملک فروغی شروع کردم: به ما فهمانده می‌شد که پدران ما نخستین انسان‌های مولود در این سرزمین بوده‌اند و صحبت از این نبود که از جای دیگر به این نقاط آمده باشند.»

۲۳ ساله بود که از سوی دولت به مدرسه لوور پاریس رفت و باستانشناسی پیش از اسلام خواند و لیسانس گرفت و از "مؤسسه هنر و باستانشناسی" پاریس هم دیپلم دریافت کرد. وزارت فرهنگ او را پیش از پایان دکترایش به تهران فراخواند تا موزه ایران باستان را برپا کند.

۳۳ ساله بود که سرپرست گروه علمی کاوش در تخت جمشید شد. دو سال پس از آن تدریس در دانشگاه تهران را آغاز کرد و یک سال پس از گشایش دانشگاه تهران در پایه‌گذاری رشته باستانشناسی نقش سازنده داشت‌و ۲۳ سال در دانشگاه به تدریس و پژوهش پرداخت.

۴۸ ساله بود که دانشگاه تهران به او مدرکی برابر دکترا داد و پس از آن نخست دانشیار و سپس استاد تمام شد.

او در حفاری‌های تپه مارلیک و دشت قزوین با دانشگاه تهران و اداره کل باستانشناسی همکاری نزدیک داشت، سخنگوی ایران در کنگره مردم‌شناسی در پاریس و همچنین نماینده همراهی اشیای باستانی به نمایشگاه "هفت هزار سال هنر ایران" در پاریس بود.

او همچنین در برپایی نمایشگاه‌های هنری و باستانشناسی در پاریس، بروکسل، لنینگراد و مسکو نقش پررنگی داشت.

می‌گفت: «هلندی‌ها و فرانسوی‌ها یا آمریکایی‌ها که کوچکترین اطلاعی از خط ما ندارند، صفحات خوشنویسان ما را به قیمت‌های گزاف می‌خرند و آنها را زینت خانه‌هایشان می‌کنند.»

او آثار و ترجمه‌های ماندگاری مانند "تاریخ صنایع و تمدن مردم فلات ایران پیش از تاریخ" و "هنر ماد و هخامنشی" به چاپ رسانده که از کتاب‌های مرجع باستانشناسی ایران به شمار می‌آیند.

به گفته او "هنر هخامنشی بیشتر تجلیل شاهنشاه، کاخ‌های عظیم و مجالس و تزیینات وصف‌ناشدنی است".

۶۴ ساله بود که در تهیه اطلس تاریخی ایران که توسط دانشگاه تهران به چاپ رسید، نقش پررنگی داشت.

عیسی بهنام در ۷۸ سالگی در زادگاهش درگذشت.