پایان بیست و هفتمین جشنواره فیلم فجر
۱۳۸۷ بهمن ۲۳, چهارشنبه
در مراسمی که در تالار بزرگ وزارت کشور برگزار شد، برگزیدگان این دوره معرفی، و ۲۷ سیمرغ بلورین میان آنها تقسیم شد.
فیلمسازان ایران با وسواس فیلم میسازند، با تردید و نگرانی واکنش و تصمیمهای سیاست‌گذاران فرهنگی را دنبال میکنند، و اغلب تا آخرین لحظات هم سرنوشت آثارشان ناروشن است. این وضعیت کار فیلمسازی در جمهوری اسلامی را، برای بسیاری از اهل فن به راه رفتن روی بند شبیه کرده است.
پایههای لرزان سینما
لرزان بودن پایههای سینما را در حواشی نمایش فیلم "درباره الی" میتوان دید. این فیلم به دلیل بازی یکی از بازیگرانش، گلشیفته فراهانی، در یک فیلم آمریکایی و حضور بدون روسری او در مراسمی در هالیوود از فهرست فیلمهای بخش مسابقه کنار گذاشته شده بود و سرانجام با دخالت برخی مقامهای دولتی اجازه‌ی نمایش یافت.
اصغر فرهادی، کارگردان "درباره الی" پس از رفع مشکل پیش‌آمده، مدعی شد که این مشکل را مطبوعات دامن زدهاند. به گزارش خبرگزاری مهر، فراهانی هم که در مراسم نمایش این فیلم در برلین با روسری حضور پیدا کرد، همین ادعا را تکرار کرده است. شاید این سخنان بیش از آنکه گواه عدم صداقت باشد، حکایت از ملاحظاتی دارد که بدون آن ادامه‌ی کار در جمهوری اسلامی آسان نیست. فرهادی در گفت‌وگویی با دویچه وله میگوید: «صداقت همیشه راست گفتن نیست.» به هر حال "درباره الی" نامش در فهرست رسمی اولیه‌ی فیلمهای مسابقه وجود نداشت، اما پس از نمایش، جایزه بهترین کارگردانی و بهترین فیلم از نگاه تماشاگران را به خود اختصاص داد.
حذف و سانسور
اغلب منتقدان داوریهای بخش اصلی جشنواره را قابل دفاع میدانند. حضور سینماگران با سابقهای چون مجيد مجيدی، رسول صدرعاملی، ابراهيم حاتمی‌كيا و داوود رشيدی در میان این هیات به آن اعتباری داد که انتخابهای نهایی نیز در مجموع آن را تایید کرد. گرچه انتخاب چنین هیاتی برای داوری فیلمهای جشنواره با استقبال زیادی روبرو شد، بسیاری از تصمیمهای وزارت ارشاد و مسئولان سینمایی دولت اعتراضهای شدیدی به دنبال داشته است. سال گذشته حدود ۶۰ کارگردان به شیوهی بازبینی و انتخاب فیلمها اعتراض داشتند و امسال بعضی از تهیه‌کنندگان در فکر پس گرفتن فیلمهای خود از جشنواره بودند. فیلمهایی چون "آتشکار" به رغم داشتن پروانه‌ی نمایش و تن دادن به سانسور مانند سال گذشته از جشنواره حذف شدند و فیلم "خاک آشنا"ی بهمن فرمانآرا، گرچه جایزهی خانه‌ی سینما را برد، به دلیل تن ندادن به سانسور در جشنواره شرکت نداشت. بابک حمیدیان یکی از بازیگران فیلم "بیپولی" در نشست خبری این فیلم با اشاره به سکانسهای حذف‌شدهی بازی خود میگوید: «وقتی براي اولين بار "بیپولی" را در جشنواره ديدم، متوجه شدم كه سينما واقعا بی‌رحم است و از فرط ناراحتی تا صبح در خيابان‌ها قدم زدم.»
نظر داوران، نظر تماشاگران
جشنواره فجر را ویترین دار و ندار یک سال سینمای ایران میخوانند. معمولا استقبال داوران، منتقدان و تماشاگران از آنچه در این ویترین عرضه میشود با هم تفاوت دارد. فیلم "بیپولی" که در فهرست پنج نامزد نهایی حضور نداشت، از نگاه تماشاگران، همراه با "درباره الی"، به عنوان بهترین فیلم برگزیده شد. اما تازهترین ساخته‌ی بهرام بیضایی "وقتی همه خوابیم" گرچه یکی از پنج نامزد نهایی بود و از سوی تماشاگران در بخش بینالملل بهترین فیلم شناخته شد، چندان مورد توجه منتقدان قرار نگرفت. این فیلم در شش رشته نامزد دریافت سیمرغ بلورین بود، اما در قضاوت نهایی داوران، تنها دو سیمرغ بلورین برای بهترین چهرهپردازی و بهترین طراحی لباس و صحنه نصیبش شد.
تفاوت بزرگ میان نظر تماشاگران و داوران شاید در مورد "تردید" باشد که عنوان بهترین فیلم امسال را از آن خود کرد، اما در میان پنج انتخاب نخست تماشاگران جایی نداشت. "تردید" کار واروژ کریم مسیحی است که نزدیک به دو دهه فیلمی نساخته بود. این فیلم در ده رشته نامزد دریافت سیمرغ بلورین بود. جایزهی بهترین بازیگر مرد امسال نصیب شهاب حسینی به خاطر بازی در فیلم "سوپر استار" ساخته‌ی تهمینه میلانی شد، و جایزهی بهترینهای نقش مکمل هم به مهتاب کرامتی و علیرضا خمسه برای بازی در فیلم "بیست" رسید.
آخرین جشنوارهی دولت نهم؟
جشنوارهی بیست و هفتم به هر ترتیب به کار خود پایان داد و اگر محمود احمدینژاد در انتخابات سال آینده‌ی ریاست جمهوری پیروز نشود، این آخرین جشنوارهای بود که در دولت نهم برگزار شد. به اعتقاد بسیاری از صاحبنظران، کیفیت فیلمها و مسائل حاشیهای این جشنواره، نشانگر گوشههایی از تاثیر سیاستهای سختگیرانهی دولت در مورد فعالیتهای سینمایی است؛ دوری از مضمونهای اجتماعی و انتقادی، گرایش بسیاری از فیلمسازان به فرم و پرداختن بسیاری از فیلمها به موضوع خود سینما، در نظر منتقدان نوعی خودسانسوری تلقی میشود که ظاهرا بدون آن فیلمسازی در شرایط حاضر کار آسانی نیست.