وزیر امور خارجه‌ی آلمان در کنفرانس خاورمیانه
۱۳۸۶ آذر ۵, دوشنبه
فهرست میهمانان شرکت‌کننده در کنفرانس خاورمیانه که فردا سه‌شنبه (۲۷ نوامبر) در آناپولیس آمریکا آغاز به کار می‌کند، طولانی است. در این فهرست حتا نام کشورهای عربستان سعودی و سوریه نیز به چشم می‌خورد که با اسراییل مناسبات دیپلماتیک ندارند. ناظران در این نکته شانس بیشتری برای موفقیت این کنفرانس، در یافتن راه‌حلی همه‌جانبه برای بحران خاورمیانه می‌بینند.
از سوی دیگر، تصورات اسراییلی‌ها و فلسطینی‌ها در بسیاری زمینه‌ها فاصله‌ی زیادی از یکدیگر دارد. برای نمونه، اسراییل نقشه‌ی زمان‌بندی برای مذاکرات نهایی مربوط به وضعیت قانونی فلسطینی‌ها را رد می‌کند. انتظارات آلمان از این کنفرانس نیز میان ناباوری و امید در نوسان است. فرانک والتر اشتاین‌مایر وزیر امور خارجه‌ی آلمان، به عنوان رییس کنونی کشورهای گروه هشت، در این کنفرانس شرکت خواهد کرد.
دو هفته پیش، آنگلا مرکل صدراعظم آلمان به هنگام دیدار از مزرعه‌ی جرج دبلیو بوش رییس‌جمهوری آمریکا، موضع دولت آلمان را چنین فرمولبندی کرد: «من یکبار دیگر روشن کردم که دولت آلمان از همه‌ی تلاش‌های ایالات متحده برای موفقیت کنفرانس آناپولیس پشتیبانی می‌کند. ما این امر را همراهی خواهیم کرد و می‌خواهیم که روند صلح خاورمیانه پیش رود. ما معتقدیم که کنفرانس آناپولیس در این زمینه شانس بسیار خوبی به ما عرضه می‌کند».
ماه‌هاست که دولت آلمان بطور منظم در تلاش است تا وضعیت خاورمیانه را از طریق اقدامات مشخص و گفت‌وگوهای گوناگون با تقریبا همه‌ی طرف‌های مذاکره بهبود بخشد. فرانک والتر اشتاین‌مایر اخیرا برای دومین بار به این منطقه سفر کرد. برای تدارک کنفرانس آناپولیس، هفته‌ی پیش یک فرستاده‌ی ویژه‌ی آلمان در اسراییل، مناطق فلسطینی و سوریه در سفر بود. در پایان گفته شد که حتا اعلام برگزاری این کنفرانس، در بهبود اوضاع نقش داشته است.
با این حال، یولیا گروس سخنگوی وزارت امور خارجه‌ی آلمان در مقابل این پرسش که انتظارات مشخص اشتاین‌مایر از سفر به آناپولیس چیست، پاسخی محتاطانه داد و گفت: «نمی‌توان از این کنفرانس انتظار معجزه داشت. اما ما این کنفرانس را شانسی برای ایجاد تکانه‌ای در روند مذاکرات و از طریق آن ایجاد شانسی تازه برای تحقق راه‌حلی مبتنی بر ایجاد دو کشور مستقل می‌بینیم».
اگر علیرغم تردیدهای گسترده، چنین گامی برای مذاکرات تازه در آناپولیس واقعا برداشته شود، وظایف سنگینی و از جمله مالی متوجه اروپا خواهد شد. وزیر امور خارجه‌ی آلمان هفته‌هاست که به این موضوع اشاره می‌کند و می‌خواهد آماده باشد. وی در ماه اکتبر پیشنهادی برای یک برنامه‌ی عمل مطرح کرد که وزیران خارجه‌ی اتحادیه‌ی اروپا آن را پذیرفتند. مضمون این برنامه، کمک به فلسطینی‌ها برای ساختن نهادهای دولتی، آموزش نیروهای امنیتی و اعتلا بخشیدن به اقتصاد است. اینکه آیا این برنامه از قوه به فعل درخواهد آمد، بسته به نتایجی است که در آناپولیس به دست می‌آید.
در محافل دیپلماتیک آلمان گفته می‌شود که آناپولیس منازعه‌ی خاورمیانه را حل نخواهد کرد، اما شاید بتوان از مدیریت منازعه فاصله گرفت و وارد مرحله‌ی سامان‌بخشی به نتایج مذاکرات شد. اشتاین‌مایر دست‌کم در این زمینه یک شانس واقعی می‌بیند. البته در وزارت خارجه‌ی آلمان هیچکس سخنی از خوشبینی بزرگ به میان نمی‌آورد، اما دستیابی به یک پیروزی مرحله‌ای در این منازعه ممکن است.
Dirk Müller / رادیو دویچه‌وله