هند و بحران اعتصاب غذا علیه فساد اداری
۱۳۹۰ مرداد ۲۷, پنجشنبه
آنا هزاره که خود را از پیروان مهاتما گاندی می‌داند رفته رفته به گاندی دوم هند تبدیل می‌شود. این فعال مدنی برخلاف پیشوای معنوی‌اش مبارزه‌ی خود را نه علیه استعمار خارجی که بر ضد ناهنجاری‌های موجود در جامعه و فساد اداری و مالی در دستگاه‌های دولتی سازمان می‌دهد.
عقب نشینی دولت و پلیس
دو روز پیش (سه شنبه۱۶ اوت، ۲۵ مرداد) پلیس هند، آنا هزاره‌ی ۷۴ ساله و حدود ۱۴۰۰ نفر از حامیانش را که قصد داشتند در اعتراض به فساد اداری و رشوه‌خواری دست به اعتصاب غذا بزنند بازداشت کرد. این اعتصاب با توجه به بررسی لایحه‌ای برای مبارزه با فساد مالی در پارلمان هند تدارک دیده شده بود. معترضان این لایحه را ناکافی می‌دانند و خواستار وضع قوانین شفاف‌تر و مجازات‌های شدیدتر علیه فساد هستند.
بازداشت هزاره چنان موجی از اعتراض در هند بر پا کرد که عقب نشینی دولت در همان روز را در پی داشت. به رغم این، فعال مدنی سرشناس هند حاضر به ترک زندان نشد. آنا هزاره شرط خروج خود از بازداشتگاه را صدور مجوز کتبی برای برگزاری یک اعتصاب غذای نامحدود در یکی از پارک‌های اصلی پایتخت، دهلی نو اعلام کرد.
اعتصاب غذای اعتراضی در مرکز دهلی‌نو
روز پنجشنبه، ۲۷ مرداد دولت هند گام دیگری به عقب نشست و با درخواست برگزاری اعتصاب غذا موافقت کرد. بنا بر گزارش‌ها پلیس به معترضان اجازه داده است ۱۵ روز در تمام مناطق مرکزی دهلی نو دست به اعتصاب غذا بزنند. به گزارش خبرگزاری آلمان، "آرویند کجری‌وال"، یکی از همکاران نزدیک هزاره گفته است پلیس و دولت هیچ شرطی برای برگزاری این حرکت اعتراضی مطرح نکرده است.
طی دو روز گذشته ده‌ها هزار شهروند هند در حمایت از پیشنهادهای هزاره برای مبارزه با فساد اداری و سوء استفاده‌های مالی در دستگاه دولتی در دهلی‌نو و دیگر شهرهای کشور دست به تظاهرات زدند. آرویند کجری‌وال با اشاره به عقب نشینی دولت در مقابل معترضان می‌گوید «تظاهرات سراسری نشان داد با توان مردم چه دستاوردهایی می‌توان داشت و ما از این بابت از تمام شهروندان سپاسگزاریم.»
«هند علیه فساد مالی»
ظاهرا دولت هند همچنین پذیرفته که در صورت لزوم مهلت ۱۵ روزه برای اعتصاب غذای معترضان را تمدید کند. نزدیکان هزاره می‌گویند حال عمومی او که سومین روز اعتصاب خود را پشت سر می‌گذارد رضایت بخش است و پزشکان وضعیت جسمی او را به طور منظم زیر نظر دارند.
وزارت کشور هند موافقت کرده هزاره و حامیانش در میدان "رام‌لیلا" در مرکز شهر اعتصاب غذای خود را ادامه دهند. سازماندهی این اعتصاب را کمپین «هند علیه فساد مالی و اداری» بر عهده دارد. فعالان این کمپین می‌گویند انتظار دارند هزاران نفر در این حرکت اعتراضی شرکت کنند و به همین دلیل لازم است میدان و خیابان‌های اطراف آن آماده شوند. دولت هند روز سه شنبه برای اعتصاب معترضان پیش شرط‌هایی تعیین کرده بود که مورد موافقت آنان قرار نگرفت. پلیس قصد داشت مدت اعتصاب را به سه روز و تعداد اعتصاب کنندگان را تا حداکثر ۵۰۰ نفر محدود کند.
۳۴۵ میلیارد دلار ضرر از فساد در یک دهه
آنا هزاره ماه آوریل سال جاری میلادی با یک اعتصاب غذا که حامیان فراوانی پیدا کرد دولت را مجبور به تدوین لایحه‌ی مبارزه با فساد و ارائه آن به پارلمان کرد. لایحه‌ی پیشنهادی دولت در بسیاری از بندهایش مورد مشاجره است و نظر فعالان اجتماعی را تامین نمی‌کند. یکی از این اختلاف نظرها به تاسیس نهادی مستقل و مقتدر برای مبارزه با فساد مربوط است که قادر به پیگیری اتهام‌های احتمالی علیه قاضیان و نخست‌وزیر نیز باشد.
دولت هند در ماه‌های گذشته با جنجال‌ها، انتقادها و اتهام‌های فراوانی در ارتباط با رشوه‌خواری و فساد مالی روبرو بوده است. گفته می‌شود در برخی از این جنجال‌ها پای شماری از وزیران دولت و نمایندگان مجلس نیز در میان است. روزنامه آلمانی "زود دویچه سایتونگ"، ۲۷ مرداد در گزارشی می‌نویسد فساد مالی در یک دهه‌ی گذشته ۳۴۵ میلیارد دلار به اقتصاد هند که سومین اقتصاد بزرگ آسیاست لطمه زده است.
۲۶۰ درصد افزایش رشوه‌خواری در ده سال
به گزارش زود دویجه سایتونگ هر شهروند هندی به طور متوسط در سال ۲۰۰۹ میلادی معادل ۲۰ یورو رشوه پرداخت کرده که نسبت به ده سال پیش از آن ۲۶۰ درصد بیشتر بوده است. اوج‌گیری حرکت‌های اعتراضی علیه فساد مالی از سال گذشته آغاز شد. ماجرای مناقصه‌ی خطوط تلفن همراه که گفته می‌شود حدود ۴۰ میلیارد دلار در جریان آن رشوه پرداخت شده خشم معترضان را بیش از پیش برانگیخت.
هزاره مبارزه علیه فساد را "جنگ دوم استقلال هند" توصیف می‌کند. او قصد دارد مانند گاندی این نبرد را از راه‌های مسالمت‌آمیز پیش ببرد. نام کوچک اصلی هزاره "کیسان باپات بابوراو" ست که هوادارانش او را آنا (برادر بزرگ) خطاب می‌کنند. ناظران معتقدند تلاش‌های او مبارزه‌ی گسترده‌ای را در هند دامن زده که در صورت به نتیجه رسیدن چهره‌ی دستگاه اداری این کشور را به کلی دگرگون خواهد کرد.
BK/FW