هفتاد سالگی سی‌آی‌ای، آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا (CIA)
۱۳۹۶ شهریور ۲۷, دوشنبه
تاریخ ۷۰ ساله سی‌آی‌ای، آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا، رابطه‌ای مستقیم با رؤسای جمهوری آمریکا دارد. دونالد ترامپ، رئیس جمهوری کنونی آمریکا، در ماه ژانویه سال جاری میلادی (۲۰۱۷) پشتیبانی کامل خود را از این سازمان اطلاعات برون‌مرزی اعلام کرد.
ترامپ در ماه ژانویه در مصاحبه‌ای خطاب به آژانس اطلاعات مرکزی CIA گفت: «من دوست‌تان دارم... من به شما احترام می‌گذارم. شما فعالیت بسیار پراهمیتی را به عهده دارید. ما بار دیگر پیروز خواهیم شد و شما به فعالیت‌هاتان ادامه خواهید داد.»
به وجود آمدن سی‌آی‌ای ۷۰ سال پیش و در زمان هاری ترومن، سی‌و‌سومین رئیس جمهوری آمریکا از حزب دموکرات در دوران جنگ سرد بود. آمریکا و روسیه به خاطر اجتناب از برخورد مستقیم به فعالیت‌های مخفی روی آورده بودند.
برند اشتور، تاریخ‌دانی که کتابی در باره سی‌آی‌ای نوشته بر این نظر است که این سازمان "یک سازمان اطلاعاتی عادی نبود. این سازمان مسئولیت‌های بسیاری برعهده داشت. حتی ترور و کودتا نیز در دستور کار این سازمان قرار داشت."
بیشتر بخوانید: دموکراسی به سرقت رفته؛ نقش آمریکا در کودتای ۲۸ مرداد
کودتای ۲۸ مرداد (عملیات آژاکس) در ایران با طرح و حمایت مالی و اجرایی سی‌آی‌ای، آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا بر ضد دولت ملی دکتر محمد مصدق در ۲۹ مرداد ۱۳۳۲ (۱۹ اوت ۱۹۵۳) رخ داد. این کودتا به یکی از ارزشمندترین آزمون‌های دموکراسی در خاورمیانه پایان داد و ایران را از سیر پیشرفت تاریخی بیرون انداخت.
ترومن به این سازمان اطلاعات برون‌مرزی آمریکا قدرتی وسیع داد و به تدریج سی‌آی‌ای در جهان به اسطوره‌ای از یک سازمان اطلاعاتی همه‌جانبه با قدرتی عظیم و جاسوسانی زبردست تبدیل شد.
سی‌آی‌ای نیز همچون دیگر سازمان‌های اطلاعاتی با عملکردی بیشتر منفی شهره است. بیشتر فعالیت‌های این سازمان به دلایل امنیتی از افکار عمومی مخفی می‌ماند و با بررسی و نقد عموم روبرو نمی‌شود.
در ۱۱ سپتامبر سال ۱۹۷۳ دولت سالوادور آلنده، سیاست‌مدار مارکسیست و از بنیان‌گذاران حزب سوسیالیست شیلی که با رأی دموکراتیک مردم به قدرت رسیده بود، با کودتای نظامی به رهبری ژنرال پینوشه، فرمانده ارتش شیلی، سرنگون شد. اسناد فراوانی از حمایت و پشتیبانی سازمان سیا و دولت وقت ایالات متحده از این کودتا حکایت دارند.
در دهه ۱۹۷۰ مشخص شد که سازمان سیا به جاسوسی از مردم آمریکا نیز پرداخته است. در همین رابطه بود که بعضی روسای جمهوری این کشور مانند جرالد فورد و جیمی کارتر به محدود کردن وظایف سی‌آی‌ای و اختیارات آن پرداختند.
بیشتر بخوانید: سازمان سیا درپی گسترش عملیات مخفی پهپادهای رزمی است
اما رسوایی‌های بیشتری همچون ماجرای ایران- کنترا که به ماجرای مک‌فارلِین و ماجرای ایران‌گیت نیز معروف است، در دور دوم ریاست جمهوری رونالد ریگان رخ داد و مشخص شد که مقامات دولت ریگان به طور مخفیانه، به فروش تسلیحات به ایران، که در محاصره تسلیحاتی بود، کمک‌رسانی کرده‌اند.
یکی از بزرگ‌ترین شکست‌های آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا رویداد تروریستی ۱۱ سپتامبر سال ۲۰۰۱ در آمریکا بود. سی‌آی‌ای هیچ اطلاعی از این عملیات وسیع نداشت. پس از این عملیات بود که کفر بلاک، رئیس عملیات ضدتروریستی سیا برنامه‌ای برای آینده مطرح کرد و جرج دبلیو بوش، رئیس جمهوری پیشین آمریکا، با برنامه "مبارزه با تروریسم" موافقت کرد.
گرچه باراک اوباما، رئیس جمهوری پیشین آمریکا، فرمانی صادر کرد که به تشکیل پرونده‌هایی علیه کادرهای آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا منجر شد، زیرا شماری از ماموران سیا متهم به شکنجه سیستماتیک شده بودند، اما اوباما نیز محتاج خدمات سی‌آی‌ای بود و نتوانست اقدامی اساسی علیه عملکردهای ناشایست آن انجام دهد.
بیشتر بخوانید: رئیس سیا مدعی حضور ایران و حزب‌الله لبنان در ونزوئلا شد
مایک پامپیو، که از طرف دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، رئیس سی‌آی‌ای شده است از کاهش درآمد این سازمان اطلاعاتی ابراز ناراحتی کرده است. اما به نظر می‌رسد که این سازمان به زودی درآمدی اضافی دریافت خواهد کرد، زیرا این کشور اطلاعات دقیقی در باره کره شمالی ندارد، و کره شمالی کشوری است که اکنون به دغدغه اصلی دولت ترامپ تبدیل شده است.