نیمی از جمعیت ایران در معرض خطر فرونشست زمین قرار دارند
۱۴۰۱ اسفند ۲۰, شنبه
سال‌هاست که کارشناسان درباره خطر فرونشست زمین در نقاط مختلف ایران هشدار می‌دهند. عباراتی چون "بمب ساعتی فرونشست زمین"، "ایران در حال فرونشست" و بسیاری دیگر از این مفاهیم هرازگاهی تیتر اول رسانه‌ها می‌شوند.
حال یک کارشناس در گفت و گو با خبرگزاری تسنیم با ارائه آمار این خطر را دقیقتر گوشزد کرده است.
علی بیت‌اللهی، عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات راه و شهرسازی با استناد به آخرین ارزیابی‌های صورت گرفته در این زمینه گفته ۱۸ و نیم میلیون هکتار از مساحت ایران که معادل ۱۱ درصد مساحت سرزمینی است در حال فرونشست است.
بیشتر بخوانید: زنگ خطر فرونشست زمین در حریم فرودگاه‌ها و خطوط ریلی در ایران
جمعیت ساکن در این مناطق حدود ۳۹ میلیون نفر است که نزدیک به ۴۹ درصد جمعیت کل ایران می‌شود.
به گفته این کارشناس، استان‌های تهران، خراسان رضوی و اصفهان بیشترین جمعیت در معرض خطر فرونشست را در خود جای داده‌اند. از نظر وسعت مناطق در معرض خطر نیز استان خراسان رضوی در رتبه اول قرار دارد.
استان اصفهان بیشترین تعداد شهرهای در معرض خطر را دارد و اصفهان بزرگ‌ترین کلان‌شهری است که بخش عمده‌ای از آن در معرض فرونشست است. این شهر در مقایسه با سایر شهرها بالاترین ریسک فرونشست زمین را دارد.
بیشتر بخوانید: فرونشست در کمین "تمام بافت تاریخی اصفهان"
به گفته بیت‌اللهی سریع‌ترین فرونشست‌های سالانه نیز در جنوب استان البرز و در استان کرمان روی داده‌اند
درباره وضعیت استان تهران نیز این کارشناس گفته توسعه مناطق در معرض فرونشست در تهران بسیار چشمگیر است و نسبت مساحت این مناطق به مساحت کل استان در تهران بسیار بالاست.
بیشتر مناطق تحت خطر تهران در جنوب این استان قرار دارند.
فرونشست در مشهد در مرحله "خطرناک"
یک عضو هیأت علمی گروه علوم مهندسی آب دانشگاه فردوسی مشهد به خبرگزاری ایسنا گفته فرونشست در دشت مشهد تا محدوده ۱۵ الی ۱۷/۵ سانتیمتر در سال ثبت شده که در مرحله "بسیار خطرناک" قرار دارد.
به گفته این متخصص مقدار فرونشست در کشورهایی مانند ژاپن و آمریکا و چین حدود یک سانتیمتر در سال است. میزان فرونشست ثبت‌‌شده برای مشهد به گفته این عضو هیأت علمی "فوق بحرانی" است.
بیشتر بخوانید: خطر در کمین ۲۹ استان؛ "ایران در حال فرونشست است"
زنگ خطر برای دشت فارس
به گفته کارشناسان ده سالی می‌شود که پدیده فرونشست زمین وارد استان فارس شده است. پنج نقطه بحرانی در دشت‌های این استان وجود دارد که در معرض خطر جدی فرونشست قرار دارند.
مدیرکل مرکز زمین شناسی و اکتشافات معدنی منطقه جنوب ایران در گفت و گو با خبرگزاری فارس گفته میزان فرونشست در استان فارس در ۱۰ ساله اخیر از ۴ سانتی متر تا بیش از ۱۷ سانتی متر در سال بالا رفته و این آمار حاکی از "وضعیت فوق بحرانی فرونشست‌ها در دشت‌های فارس است".
بیشتر بخوانید: تهران در سال بیش از نیم متر نشست می‌کند
خطر فرونشست اما محدود به دشت‌های استان فارس نیست و مناطق مسکونی را نیز تهدید می‌کند. به گفته این مقام مسئول بر اساس جدیدترین مطالعه در سال ۱۴۰۱ "ورود فرونشست به محدوده‌های شهری و مسکونی قابل توجه است".
طهمورث یوسفی گفته است: «در مناطقی چون شهرستان‌های مرودشت، فسا، داراب، افزر(قیر و کارزین)، استهبان و نیریز بر روی زمین شکاف‌هایی به طول بیش از ۱۵۰ متر و عمق چندین متر ایجاد شده است.»
فرونشست چیست؟
به فرورفتگی‌هایی که معمولاً به صورت ناگهانی و با عمق زیاد ایجاد می‌شوند، فرونشست گفته می‌شود.
برداشت بی رویه از چاه‌ها و آب‌های زیر زمینی، برداشت نادرست و زیاد نفت و گاز در یک منطقه، معدن‌کاری و حفر آن در محدوده‌ای که گنجایش کافی ندارد و عدم کنترل مناسب آب‌های سطحی و باران‌ها از عوامل اصلی فرونشست زمین هستند.