«نگاهی از درون به جامعه ایران»، موضوع کنفرانسی در برلین

نهاد "شفافیت برای ایران" (Transparency for Iran) از گروهی از سیاستمداران، روزنامه‌نگاران و مدافعان حقوق بشر ایرانی و آلمانی دعوت کرده است تا در کنفرانسی که در روزهای ۱۱ و ۱۲ نوامبر در برلین برگزار می‌شود به بحث و گفت‌وگو پیرامون رویدادهای پس از انتخابات در ایران بپردازند.

کنفرانس در سه پانل تشکیل می‌شود. موضوع پانل اول تثبیت و تحکیم قدرت در ایران و تغییرات تدریجی آن در دومین دوره ریاست جمهوری احمدی نژاد است. این پانل همچنین به بینش مذهبی نیروهای "راست نو" و عملکرد اقتصادی دولت می‌پردازد.

در پانل دوم این سوال مطرح می‌شود که جامعه مدنی چگونه در شرایط سرکوب امکان رشد پیدا می‌کند. سخنرانان به اکتورها و سازه‌هایی می‌پردازند که در قوت و ضعف جامعه مدنی تاثیری تعیین کننده دارند.
و سخنرانان پانل سوم به چشم انداز رسانه‌های سنتی و مجازی و اهمیت سیاسی و تاثیرات اجتماعی اینترنت خواهند پرداخت.

نهاد "شفافیت برای ایران" متشکل از گروهی از روزنامه‌نگاران ایرانی است و بودجۀ کنفرانس را "مرکز آموزش سیاسی فدرال آلمان" تامین کرده است.

دویچه وله با نسرین بصیری، روزنامه‌نگار در برلین و از برگزارکنندگان این کنفرانس درباره تاثیر این کنفرانس گفتگو کرده است.

خانم بصیری در این سالها کنفرانس‌های زیادی در رابطه با اوضاع ایران برگزار شده و موضوع بیشتر آنها هم تحولات سیاسی اخیر ایران به‌ویژه بعد از انتخابات ریاست جمهوری بوده. کنفرانسی که این بار در برلین برگزار می‌شود، چه اهدافی را دنبال می‌کند؟

این کنفرانس می‌خواهد نظر سیاستمداران آلمانی و در حقیقت افکارعمومی آلمان را به مسائل حقوق بشر در ایران جلب کند. یعنی مسائلی که رسانه‌های آلمانی زبان کمتر به آن می‌پردازند. البته می‌خواهند این کار را همراه با سیاستمداران آلمانی که در مسائل حقوق بشر اینجا صاحبنظر و یا تعیین‌کننده‌ هستند، با آنها این کنفرانس را برگزار کند که البته متأسفانه یکی از افرادی که قرار بود در این کنفرانس شرکت کند و به نظر من شرکتش خیلی مهم بود، رئیس کمیسیون خارجی پارلمان آلمان بود که متأسفانه به خاطر قرارهای دیگری که پیش‌بینی نشده و الان روی داده است، در این کنفرانس شرکت نمی‌کند. به‌هرحال فکر می‌کنم یکی از ویژگی‌های این کنفرانس این است که همراه سیاستمداران آلمانی در مورد مسائل حقوق بشر در ایران و روند شکل‌گیری جامعه مدنی و رسانه‌های ایران صحبت کنند.

انتظار دارید که سخنرانی‌ها و مباحث این کنفرانس چه تأثیری در ایران بگذارد؟

طبیعتاً ایران میل ندارد که مسائل مربوط به حقوق بشر و نقض حقوق بشر در خارج از کشور مطرح شود، به‌خصوص وقتی که جامعه‌ی آلمان و یا جوامع دیگر اروپایی به این مسئله توجه کنند و از آنجایی که بیشتر کسانی که دست‌اندرکار این کنفرانس هستند، نسلی دومی‌ها هستند که خیلی در جامعه‌ی آلمان جا افتاده‌اند، طبعاً این خطر برای ایران بیشتر است که توجه عمومی به یک چنین کنفرانسی بیشتر جلب شود.

ولی تأثیر این کنفرانس فکر می‌کنید در رابطه با جامعه مدنی در خود ایران چه باشد؟

فکر می‌کنم بسیار تأثیر مثبتی دارد. چون در ایران در حال حاضر مردم قادر نیستند، حال به هر دلیلی و من نمی‌خواهم قضاوت کنم، بدون پرده‌پوشی حرفهای‌شان را در ایران بیان کنند و یا حتی اعتراضات‌شان را به صورت خیابانی نشان دهند. بنابراین فکر می‌کنم نقش خارج از کشور آن طور که ما تماس داریم با کسانی که در ایران فعالین جامعه مدنی هستند، آنها همیشه خیلی تأکید می‌کنند که وقتی در خارج از کشور مسائلی مطرح می‌شود، به مردمی که در ایران هستند یا کسانی که در زندان هستند، خیلی روحیه می‌دهد و به آنها قدرت می‌دهد که بتوانند به راه خودشان ادامه دهند.

البته نباید زیاد در این زمینه غلو کرد. یعنی نمی‌شود این طور فکر کرد که کار ما کار عجیب و غریبی است. اصولاً مقصود من این کنفرانس نیست، بلکه به مجموعه تلاش‌های حقوق بشری در خارج از کشور نمی‌شود بهای زیادی داد. ولی در عین حال نباید هم آن را دست‌کم گرفت، چون در روحیه کسانی که در ایران هستند، تأثیر خیلی مثبتی دارد.

فکر می‌کنید در رابطه با ایرانیان خارج از کشور و همین طور رفتار دولتها با ایران، به‌خصوص آلمان، در مناسبات آلمان و ایران چه تأثیری خواهد گذاشت؟

این کنفرانس به نظر من کنفرانس بی‌نهایت تأثیرگذاری نیست. یکی از تلاش‌هایی‌است که در خارج از کشور دارد انجام می‌شود برای پیش بردن روند دموکراسی در ایران، برای این که تا حدودی آن محدودیت‌ها را کنار بزند. قرار نیست با این کنفرانس چیزی عوض شود، ولی به نظر من این خیلی گام مؤثر و مهمی است و کاری است که در خارج از کشور از دست ما برمی‌آید. کار دیگری اینجا از دست ما برنمی‌آید. ولی چون بیشتر تلاشگران این جریان از نسل نو هستند، فکر می‌کنم که کمی متفاوت خواهد بود با کنفرانس‌هایی که پیش از این گذاشته شده است در آلمان.

استقبالی که از این کنفرانس شده چگونه بوده؟

استقبال تا به‌حال خوب بوده. البته ایرانی‌ها معمولاً می‌گذارند در روزها و ساعت‌های آخر و خیلی‌ها هم می‌آیند همانجا و در حقیقت می‌خواهند وارد سالن شوند و عادت ندارند از هفته‌ها قبل جا رزرو کنند یا نام نویسی کنند. ولی به نسبت این وضعیت تا حالا استقبال خوبی شده و ما تقریباً مطمئن هستیم که دیگر جای خالی در سالنی که ما تهیه کرده‌ایم نخواهد بود. البته فکر می‌کنم بسیاری از فعالین ایرانی در برلین و همچنین بسیاری از دست‌اندرکاران آلمانی در نهادهای مختلف، این‌ها علاقه دارند به این که بیآیند و ببینند در مورد مسائل ایران چه خبرهای تازه‌ای هست و چه نظراتی مطرح می‌شود. من فکر می‌کنم استقبال خوبی شده.

آیا نظری، پیشنهادی و یا انتقادی نسبت به برنامه‌ی این کنفرانس به شما رسیده؟

نظری وجود داشت که به ما انتقاد کردند چرا به مسائل مربوط به ملیت‌های مختلف ایران توجهی نشده. ولی واقعیت این است که این کنفرانس دو روزه است و ما فعلاً از کارشناسانی دعوت کرده‌ایم که به مسائل کلی‌تر حقوق بشر و جامعه مدنی ایران توجه کنند. حتی مسائل زنان هم جای پررنگی در این کنفرانس ندارد متأسفانه. ولی به‌هرحال همه جا هم نمی‌شود همه چیز را مطرح کرد. من شخصاً از این بابت متأسفم و فکر می‌کنم که جای داشت به مسائل ملیت‌ها هم در این کنفرانس پرداخته می‌شد.

استقبال رسانه‌ها در پوشش خبری این کنفرانس تا چه اندازه بوده؟

رسانه‌های آلمانی زبان استقبال خوبی کرده‌اند و تا به حال ما تعداد نسبتاً زیادی از نمایندگان رسانه‌ها را داشته‌ایم که برای حضور دراین کنفرانس نام نویسی کرده‌اند.

مریم انصاری
تحریریه: مصطفی ملکان