نويسنده ناآرامی

۱۹ فوریه ۱۹۵۱؛ ۶۸ سال پيش در چنين روزی آندره ژيد در پاريس درگذشت.

در پاریس زاده شد. مادرش ريشه در يك خانواده بازرگان توانگر داشت و پدرش استاد رشته حقوق در دانشگاه سرشناس سوربن بود. با اينكه در ۱۲ سالگی پدر را از دست داد هرگز با مشکلات مالی روبرو نشد و تا ديرزمانی كتاب‌هايش را به هزينه خود چاپ و منتشر میكرد.

مي‌گفت: «من هرگز نبوده و نيستم چون پيوسته در حال شدن‌ام. من برای اين می‌نويسم كه بی‌تفاوت‌ها را تكان دهم و ناآرام كنم».

۱۳ ساله بود كه شيفته خويشاوند ۱۶ ساله‌اش مادلِن شد و چندی پس از آن، از او خواستگاری كرد، اما ۲۶ ساله بود كه آن زن همسری او را پذيرفت.

آندره ژيد همه عمر با تضادهای شخصی و اجتماعی درگير بود. مهری آسمانی به مادلِن داشت و همزمان در نهان با پسران و مردان پيوندهای عشقی و جنسی برقرار مي‌كرد، ولی به گفته خودش برای دوری از تضادهای شخصی به نوشتن پناه مي‌برد.

ژید همچون هم‌جنسگرای ادبيش، اسكار وايلد، صرفا خوش‌گذرانی نمی‌کرد. او در بيشتر موارد و مواقع به سنت‌ها و اخلاق اجتماعی پايبند بود و شايد اگر "كوريدون" تشريح تاريخی و ادبی هم‌جنس‌گرايی را نمی‌نوشت، گرايش او برای هميشه پنهان می‌ماند.

آندره ژيد بسيار می‌نوشت، ولی داستان‌ها و رمان‌های او همه كوتاه و گزيده‌اند. به جز آثار شناخته شده‌اش مانند "سكه سازان" ترجمه حسن هنرمندی و "ضد اخلاق" ترجمه علی پاك‌بين، بيش از ۲۵ هزار نامه به دو هزار شخصيت فرهنگی، هنری و علمی نوشته كه آنها هم از ارزش ادبی تهی نيستند.

۴۰ ساله بود كه برجسته‌ترين مجله ادبی وقت فرانسه "نووِل رِوو فرانسِز nouvelle revue fran"caise" را بنيان نهاد كه تا زمان جنگ دوم جهانی به كارش ادامه می‌داد.

آندره ژيد كه دست بلندی در دانش موسيقی و نواختن پيانو داشت در توصيف‌های ادبی و داستانی‌اش همواره از ظرافت‌های اين هنر بهره میجست.

يكی از نمونه‌های آشكار آن داستان "سمفونی پاستورال" است كه بارها به فارسی ترجمه شده و در آن كشيشی رنگ‌ها را برای نابينايی با ياری گرفتن از نوای سازهای اركستر توضيح می‌دهد.

۷۷ ساله بود كه جايزه ادبی نوبل را دريافت كرد.

شايد جوانان امروزی آندره ژيد را كمتر بشناسند، اما او به راستی از پيش‌آهنگان برجسته ادبيات نوین فرانسه به شمار مي‌آيد و آثار فرازمانی او همواره خواندنی خواهند ماند.

آندره ژيد در ۸۱ سالگی در زادگاهش درگذشت.