نوسان شدید در بازار ارز ایران

بهای دلار در بازار آزاد ارز تهران در روز دوشنبه (۲ ژانویه/ ۱۲ دی) به رکورد بی‌سابقه ۱۸۰۰ تومان نزدیک شد که نسبت به روز قبل حدود ۲۰۰ تومان افزایش داشت. خبرگزاری مهر نوشت، قیمت دلار بی‌توجه به مصوبات شورای پول و اعتبار و تصمیمات بانک مرکزی همچنان پله‌های صعود را یکی پس از دیگری پشت سر می‌گذارند. برخی صرافان از نایاب شدن دلار خبر دادند. براساس گزارش رسانه‌های ایران، صرافان پیش‌بینی می‌کنند قیمت دلار ممکن است تا ۲۰۰۰ تومان نیز هم برسد.

نوسانات شدید در بازار ارز در حالی صورت می‌گیرد که محمود بهمنی، رییس کل بانک مرکزی ایران، روز یکشنبه (۱۱ دی/ اول ژانویه) در مجمع سالانه‌ی این بانک از «دستاوردهای اقتصادی» بانک مرکزی تقدیر کرد. وی با اشاره به افزایش قیمت‌های انرژی در پی اجرای طرح "هدفمندسازی یارانه‌ها" و پی‌آمدهای تورمی ناشی از آن گفت: «اجرای این سیاست می‌توانست بازار ارز کشور را بسیار متلاطم سازد، لیکن رویکرد مدیریتی بانک مرکزی در بازار ارز که مبتنی بر پاسخگویی به نیازهای فعالان اقتصادی و دسترسی سهل و آسان کلیه واردکنندگان به ارز مورد نیاز بود شرایط مناسب را برای اجرای موفق قانون هدفمندسازی یارانه‌ها فراهم آورد.»

این سخنان در حالی ابراز می‌شود که فعالان اقتصادی نسبت به بی‌ثباتی بازار ارز ایران به شدت ابراز نگرانی کرده‌اند. بانک مرکزی و دیگر نهادهای اقتصادی ایران نیز تاکنون نتوانسته‌اند روند رو به رشد ارزهای مختلف خارجی را متوقف کنند.

محمود بهمنی همچنین تلاش‌های بانک مرکزی در سال‌های اخیر، رصد تحریم‌ها و جلوگیری از بلوکه شدن دارایی‌های خارجی ایران را مناسب خواند و افزود: «در عین حال تامین نیازهای ارزی واردات کالایی و نیز نیازهای سرمایه‌ای پروژه‌های زیربنایی به ویژه در بخش‌های نفت و گاز و پتروشیمی صورت گرفته است.»

رئیس کل بانک مرکزی ایران تصریح کرد: «در همین راستا بانک مرکزی در سال ۱۳۸۹ با انتقال حدود ۱۷ میلیارد دلار از ذخایر کشور به داخل و توزیع آن نزد بانک‌های غیردولتی برای تامین مالی پروژه‌ها، انتشار اوراق مشارکت ارزی و همچنین تنوع بخشی به دارایی‌های خارجی (افزایش سهم طلا) و متنوع نمودن سبد ارزی، توانست از جریان تحولات بازارهای بین‌المللی نیز انتفاع ممکن را کسب کند.»

اولین واکنش بازار ارز به تحریم بانک مرکزی

ساعاتی پیش از اظهارات رئیس کل بانک مرکزی ایران،  رئیس جمهور آمریکا، قانون جدیدی را در رابطه با تحریم‌های ایران امضا کرد که هدف آن ایجاد مانع در کسب درآمدهای نفتی ایران است. این اقدام تنبیهی علیه بانک مرکزی ایران صورت می‌گیرد.

بدین ترتیب تمام شرکت‌ها، بانک‌ها و مؤسسات مالی و اعتباری جهان که مبادلاتی با بانک مرکزی ایران داشته باشند، مشمول تحریم‌های ایالات متحده‌ی آمریکا خواهند شد.

در واکنش به این تصمیم، رئیس کل بانک مرکزی ایران، این تحریم را «مانور سیاسی» خواند که تأثیری بر اقتصاد جمهوری اسلامی نخواهد داشت. وی با «غیراصولی و غیرمنطقی» خواندن این اقدام گفت: «دنیا به آمریکا به دلیل تحریم بانک مرکزی ایران می‌خندد.»

MI/MM