نقش‌آفرین مادرسالاری
۱۳۹۹ اردیبهشت ۹, سه‌شنبه
خانواده جمیله شیخی در پرورش استعداد هنری او بسیار موثر بودند. در کودکی آموزش اپرا دید و شیفته دیدن تئاتر و پیگیر اجراهای روز بود.
پس از دو سال آموزش آواز و اپرا نزد فاخره صبا و آشنایی با گروه شاهین سرکیسیان با هنرپیشگان بنام آن زمان جمشید لایق، جعفر والی، پرویز بهرام، بیژن مفید و ... هم‌بازی تئاتر شد و سپس به گروه تئاتر دیویدسون پیوست.
او دکترای تئاتر از آمریکا را داشت. می‌گوید: "چهار ماه در آنجا تمرین کردم ولی دیویدسون که به ایران بازگشت و دکتر مهدی فروغ که رئیس دانشکده هنرهای دراماتیک شد، همه شاگردان سرکیسیان را به تعلیم تئاتر واداشت که دوره بسیار پربار و مفیدی بود".
۲۶ ساله بود که ازدواج کرد و همسرش همیشه مشوق و یاور کارش ماند و درست پس از تولد نخستین فرزندش کار حرفه‌ای‌اش را رسما آغاز کرد.
او در نمایش "پدر" اثر یوهان آگوست استریندبرگ به کارگردانی مهدی فروغ به روی صحنه آمد و به سبب مسافرتی یک سال و نیمه بین فعالیت‌هایش فاصله افتاد.
۲۹ ساله بود که حضور پررنگی در تلویزیون یافت و در نمایش‌های مطرح آن دوره با اکبر رادی، غلامحسین ساعدی، حمید سمندریان، داریوش مودبیان، رکن‌الدین خسروی، علی نصیریان، داوود رشیدی و ... همکاری کرد.
می‌گفت: "من همیشه عاشق کارم بوده‌ام و سرم پایین بوده و هیچگاه از کارم راضی و به آن مغرور نبوده‌ام".
۴۴ ساله بود که نخستین بار در فیلم سینمایی "خانه خراب" بازی کرد.
او پس از انقلاب ۵۷ هم به بازیگری ادامه داد و به سبب مقتضیات سن و سال، معمولا نقش مادر و در بسیاری موارد مادر شوهر و بیشتر نقش مادرسالار را داشت:
"هیچیک از شخصیتهای متضادی که بازی کردم نقشی از خود من نبوده‌اند. من نقش‌های مثبت زیادی بازی کرده‌ام ولی نمی‌دانم چرا همه مرا بیشتر به خاطر نقش‌های منفی می‌شناسند. خوب شاید نقش منفی بیشتر در ذهن مردم می‌ماند. اصلا برایم مهم نیست."
او برای بازی در فیلم "مسافران" اثر بهرام بیضایی و "لیلا" اثر داریوش مهرجویی، سیمرغ جشنواره فجر را دریافت کرد. یکی از درخشان‌ترین اجراهایش بازی در نمایش "ملاقات بانوی سالخورده" اثر حمید سمندریان است. بسیاری از منتقدان تئاتر از این اجرا به عنوان یک بازی تاریخی یاد می‌کنند.
او مدتی در مدرسه هنر و ادبیات کودکان صداوسیما بازیگری تدریس کرد ولی خود را "فرزند و متعهد به خاک صحنه تئاتر" می‌دانست.
می‌گفت: "سینه‌ام لبریز از عشق تئاتر است. چرا قدرشناسی از کارم چندان نبوده و نیست، نمی‌دانم. می‌گویند تو اهل دانش و فضلی همین بماند و بس".
آخرین نقش‌آفرینی‌اش در نمایش "پچپچه" اثر محمد چرمشیر و کارگردانی فاطمه نقوی بود.
جمیله شیخی در ۷۱ سالگی در تهران درگذشت.