میمون‌ها پیانو می‌نوازند: درباره‌ی سهم داروین در هنر

بعضی از هنرمندان با الهام از نظریه‌ی داروین تصاویر باشکوهی آفریده‌اند و برخی دیگر با کشیدن کاریکاتورهایی در مجله‌های تصویری دیدگاه‌های زیست‌شناختی او را به مسخره گرفته‌اند. ماکس هولاین، مدیر گالری شیرن در شهر فرانکفورت آلمان، بر این باور است که فرهنگ دیداری در قالب تصاویر تأثیر گسترده‌ی نظریه‌های داروین را منتقل کرده است. از دید او بازتاب گسترش داروین‌گرایی در عرصه‌ی هنر تا امروز توجه نسبتاَ کمی یافته و هدف نمایشگاه شیرن جبران این کاستی خواهد بود.

جانوران زیبا

اتاقکی در قسمت میانی نمایشگاه نمونه‌ای است که نشان می‌دهد هنر و علم در زمان داروین در یکدیگر تنیده و هم‌پیوند بوده‌اند: درون ویترین‌هایی جمجمه‌ها، استخوان‌ها، سنگ‌ها و ابزارهای دوران ماقبل تاریخ، نقاب‌ها، مجسمه‌‌های آیینی و نمونه‌های جانوران به‌چشم می‌خورند که اتاق پژوهش گابریل فون ماکس، استاد هنر و مجموعه‌دار شیفته‌ی چنین آثاری را به‌نمایش می‌گذارد. این استاد آلمانی به میمون‌ها علاقه‌ی بسیاری دارد. او این حیوانات را در خانه‌ی تابستانی خود نگه‌داشته، آنها را زیر نظر گرفته، نقاشی کرده و پس از مرگ آنها را کالبدشکافی کرده است. تابلوهای او در نمایشگاه فرانکفورت هوش از سر بیننده می‌برند: این تصاویر میمون‌ها را در نقش‌هایی انسانی، یعنی در حال نواختن پیانو، خواندن کتاب، بازی در صحنه‌ی نمایش و در جایگاه ناظر هنری تابلوی نقاشی نشان می‌دهند.

هنرمندان در جنگل‌های انبوه

بسیاری از هنرمندان با تأثیر از سفر پژوهشی داروین با سگ خود، بیگل، سفرهایی به دورافتاده‌ترین نقط جهان کرده و از آن مناطق برای کارهای هنری خود الهام گرفته‌اند. برای نمونه مارتین جانسون هید، نقاش آمریکایی، تصاویر زیبای خود را به جنگل‌های چنین مناطقی اختصاص داده است که در نوع خود کشفی دوباره به‌شمار می‌روند. ارنست هکل، زیست‌شناس و نقاش زبردست آلمانی به منطقه‌ی مدیترانه سفر کرده بود. او به عنوان یکی از راهگشایان نظریه‌ی تکامل داروین در آلمان شناخته می‌شود.

هنرمندان دیگری چون، آلفرد کوبین، نقاش و نویسنده‌ی اتریشی، آدیلان ردان، نقاش فرانسوی یا ماکس ارنست، نقاش فرانسوی در آثار خود امور شگفت‌انگیز، نابودی، انحطاط موجودات و تنازع بقا را به‌تصویر می‌شکند.

جهانی از موجودات ترکیبی

خانم پاملا کورت، متولی این نمایشگاه، درباره‌ی آن می‌گوید: «بسیاری از کارهایی که ما در این گالری به‌‌نمایش می‌گذاریم، موجودات ترکیبی و حیوان‌گونه را نشان می‌دهند. این آثار، موجودات مسخ‌شده، اشیاء رو به نابودی و چیزهایی را موضوع قرار می‌دهند که به پایان هستی خود رسیده‌اند. نمایشگاه برپا شده در گالری شیرن فرانکفورت، بیننده را به مسیرهای گوناگونی می‌برد: پرتگاه‌های وحشت‌انگیز و دوران پیشا-تاریخی بشریت یا راه‌های جنگلی رنگارنگ با جلوه‌های روشن درونمایه‌ی آثار نمایشی هستند. به‌همین دلیل این نمایشگاه سفری هیجان‌انگیز به جهان داروین به‌شمار می‌رود.