"موفقیت نظام‌های اقتدارگرا، دموکراسی لیبرال را تهدید می‌کند"
۱۳۹۷ دی ۲۸, جمعه
امروزه حکومت‌های آزاد و دموکراتیک نسبت به ۲۰ سال پیش به صورت‌های دیگری تهدید می‌شوند. اما تا کنون کمتر سابقه داشته که رئیس سرویس اطلاعاتی آلمان (BND) بطور علنی در این باره سخن بگوید.
با این همه برونو کال اخیرا در پایان یک سلسله مباحث در برلین این کار را کرد و درباره‌ی "ارزش‌ها" سخن گفت. روزنامه‌ی آلمانی فرانکفورتر آلگماینه در تاریخ ۱۸ ژانویه گزارشی در این باره منتشر کرده است.
به گفته‌ی برونو کال، منازعه میان نظام‌های اقتدارگرای سرکوبگر و از نظر اقتصادی موفق از یکسو و دموکراسی‌های لیبرال غربی از دیگرسو، این ظرفیت را دارد که جای بزرگ‌ترین چالش استراتژیک کنونی یعنی تهدیدهای نامتقارن مانند تروریسم بین‌الملل و منازعات دینی را بگیرد.
در حال حاضر رویارویی ایدئولوژیک میان دموکراسی‌های قانونمدار ارزش‌باور از یکسو و الگوهای حکومتی اقتدارگرا ولی از نظر اقتصادی موفق از دیگرسو در جریان است. این الگوهای آخری، از گیرایی و جذابیت برخوردارند، زیرا با ثبات، از نظر نظامی قدرتمند و از نظر اقتصادی بسیار موفق‌اند.
چنین نظام‌هایی با جوامع غربی مرزبندی می‌کنند و بر "برتری" خود نسبت به غرب انگشت می‌گذارند. آنها علت برتری خود نسبت به جوامع غربی را با انتقاداتی چون "بی‌ثباتی" غرب (با اشاره به بحران مالی)، "ازدیاد بیگانگان" (با اشاره به مشکل مهاجرت)، "انحطاط" (نداشتن ارزش‌های متعهدکننده) و نیز "فروپاشی" (در نمونه‌ی برگزیت) مستدل می‌کنند.
برونو کال درباره‌ی رقابت نظام‌های سیاسی می‌گوید که برای نمونه چینی‌ها با ساختن یک فرودگاه عظیم در پکن در عرض کوتاه‌ترین مدت، همه را تحت تاثیر قرار دادند. اما چینی‌ها از همین موفقیت نیز برای فشار سیاسی استفاده می‌کنند.
در میان دو سنگ
برای نمونه یک سال پیش هنگامی که یک شرکت خودروسازی آلمانی برای تبلیغ از دالای لاما استفاده کرده بود، چینی‌ها به این شرکت اطلاع دادند که اگر می‌خواهد خودروهای خود را در چین بفروشد، بهتر است از این تبلیغ چشم‌پوشی کند. شرکت خودروسازی آلمانی ناچار شد معذرت‌خواهی کند و تبلیغ مزبور را حذف کرد.
رئیس سرویس اطلاعاتی آلمان یک مشکل دیگر را در این زمینه می‌بیند که اقصادهای ملی غرب با بازیگران غیردولتی نیرومندی مانند غول‌های اینترنتی بین‌المللی در رقابت هستند، به موازات آن کشورهای معینی مانند چین با یک سیاست صنعتی منظم، "بازیگران بزرگ" خود مانند Tencent یا Alibaba را بویژه در تکنولوژی‌های آینده تقویت و کنترل می‌کنند.
بدین سان دموکراسی‌های غربی در موقعیت یک ساندویچ قرار می‌گیرند؛ آنها از یکسو تحت فشار شرکت‌های غولآسای سرمایه‌داری هستند و از دیگر سو تحت فشار اقتصادهای غولآسای اقتدارگرا.
برونو کال می‌افزاید، در منازعه‌ی نظام‌های قانونمدار ارزش‌باور دموکراتیک از یکسو و نظام‌های یکه‌سالارانه‌ی شبه‌دیکتاتوری از دیگر سو، آلمانی‌ها و اروپایی‌ها باید این پرسش ناخوشایند را از خودشان بکنند که در درازمدت باید چه رفتاری در پیش گیرند.
کال تصریح می‌کند: «ما باید برای نمونه با انتقاد از خود بپرسیم که آیا باید به همکاری بین‌المللی بطور فی‌نفسه و حتی زمانی گسترش بخشیم که برخی حکومت‌ها مزایای مناسبات چندجانبه‌ی جهانی را مورد استفاده قرار می‌دهند تا سیاست پرخاشجویانه و یکه‌سالارانه‌ی خود را به زیان جوامع آزاد دموکراتیک پیش برند و سود عاید خود کنند؟ ما همچنین باید از خودمان بپرسیم که آیا می‌خواهیم تحمل کنیم که تک تک بازیگران دولتی ساختارهای چندجانبه را عمدتا مورد استفاده قرار می‌دهند تا نظم جهانی لیبرال را از درون تهی کنند؟».
کال همچنین با توجه به صداهای انزواگرانه‌ای که از آنسوی اقیانوس اطلس به گوش می‌رسد، هشدار می‌دهد که نباید مناسبات چندجانبه را با واگذاری به دشمنان آن در پایان قربانی کرد. به باور او در حال حاضر کشورهای قدرتمندی در جهان وجود دارند که از مناسبات چندجانبه فقط تا زمانی پشتیبانی می‌کنند که در خدمت منافع تهاجم‌گرایانه آنهاست.
رئیس سرویس اطلاعاتی آلمان تاکید می‌کند که «آزادی بی‌حد و مرز معنایی جز خودسری و هرج و مرج ندارد. کسی که رویای آزادی بی‌مرز را در سر دارد، حتما آن را در "حکومت شکست‌خورده" خود نخواهد یافت. افزون بر آن در یک دموکراسی قانونمدار، امنیت مطلق نیز قابل تحقق نیست. هر تلاشی برای استقرار امنیت صد در صد، در میان مدت به دیکتاتوری و ترور می‌انجامد».
کال خاطر نشان می‌سازد که او به هیچ‌وجه خواهان انزواگری نیست، اما خطرناک‌تر از آن یک مناسبات چندجانبه‌ی فاقد نظام ارزشی و صرفا معطوف به قدرت است که از آزادی‌های جهانشمول تنها تا زمانی استفاده می‌کند که در خدمت او هستند؛ اما همین آزادی‌ها را از بین می‌برد هنگامی که به آنها نیازی ندارد.
کال خواهان "یک نظام جهانی چندقطبی" است و آن را تحقق‌پذیر می‌داند؛ "نظامی که برای همه‌ی اعضای خود در جامعه‌ی بین‌المللی سودمند به نظر آید و دست‌کم بتواند از جنگ‌ها پرهیز کند".