«مهر تأیید پکن و مسکو» بر قطعنامه جدید علیه ایران

کشورهای غربی ظاهرا موفق شده‌اند چین و روسیه را در پرونده‌ی هسته‌ای جمهوری اسلامی با خود همراه کنند. به گفته‌ی دیپلمات‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، گروه موسوم به ۵+۱ پیش‌نویس قطعنامه‌ی جدیدی علیه جمهوری اسلامی ایران تنظیم کرده است.

پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل و آلمان در این پیش‌نویس "نگرانی عمیق" خود از گسترش فعالیت‌ها در تأسیسات هسته‌ای فردو را اعلام کرده‌اند. این پیش‌نویس به احتمال روز پنجشنبه (۱۳ سپتامبر/ ۲۳ شهریور) در وین به رأی ۳۵ عضو شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای گذاشته خواهد شد.

بنا بر اطلاعات دیپلمات‌های آژانس که روز چهارشنبه (۱۲ سپتامبر) به خبرگزاری‌ها ارائه شد، گروه ۵+۱ از جمهوری اسلامی می‌خواهد در اسرع وقت و به‌طور کامل با آژانس همکاری کند. این قطعنامه همچنین از تهران می‌خواهد تمام فعالیت‌های احتمالی مرتبط با ساخت تسلیحات هسته‌ای را متوقف کند. جلوگیری جمهوری اسلامی از ورود بازرسان آژانس به برخی از سایت‌ها نیز در پیش‌نویس یادشده منعکس شده است. این موضوع بیش از همه به سایت نظامی پارچین در نزدیکی تهران مربوط می‌شود.

یوکیو آمانو، رئیس ژاپنی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، روز دوشنبه (۱۰ سپتامبر/ ۲۰ شهریور) خطاب به ایران خواستار دسترسی "بدون تأمل" آژانس به تأسیسات پارچین شده و ناکامی نشست‌ها با نمایندگان ایران را "ناامید کننده" ارزیابی کرده بود.

آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای در جدیدترین گزارش خود (۳۰ اوت) اعلام کرد که ایران به احتمال آثار فعالیت‌های خود در پارچین را پاکسازی و بدین ترتیب امکان کنترل فعالیت‌ها در این مکان را "به شدت دشوار" کرده است. این گزارش همچنین ادعا می‌کند که ایران شمار سانتریفوژهای فردو را نسبت به ماه مه به دو برابر افزایش داده و تعداد آنها را به دو هزار دستگاه رسانده است. این گزارش در عین حال تصریح می‌کند که تنها ۷۰۰ سانتریفوژ در تأسیسات زیرزمینی فردو فعال هستند.

توافق در زمان مناسب

به اعتقاد ناظران پیش‌نویس قطعنامه‌ی یادشده در زمان مناسبی تنظیم شده است. خبرگزاری‌ها به نقل از دیپلمات‌های آژانس در وین گزارش دادند که گروه ۵+۱ برای این تلاش می‌کند قطعنامه‌ی جدیدی علیه ایران در نشست شورای حکام به تصویب برساند که به اسرائیل نشان دهد راه‌های جایگزین حمله‌ی نظامی نیز وجود دارد.

اسرائیل مدت‌هاست که سیاست‌های دیپلماتیک قدرت‌های جهانی برای توقف برنامه‌ی هسته‌ای جمهوری اسلامی را بی‌تأثیر می‌داند و بر حق خود برای حمله‌ی پیشگیرانه به تأسیسات هسته‌ای ایران تأکید می‌کند. در روزهای اخیر نیز سخن از گفت‌وگوهای تل‌آویو و واشنگتن بر سر "خط قرمز اتمی" تهران به میان آمد.

به گفته‌ی دیپلمات‌ها این قطعنامه حاصل مشورت هیلاری کلینتون، وزیر خارجه‌ی ایالات متحده، با همتایان روسی، بریتانیایی، فرانسوی، چینی و آلمانی خود بوده است.

موضع روسیه و چین در قبال برنامه هسته‌ای ایران

پیش‌نویس تنظیم‌شده از سوی گروه ۵+۱ همچنین از این جهت مهم برشمرده می‌شود که روسیه و چین، دو حامی اصلی جمهوری اسلامی، را با غرب همراه کرده ‌است.

این در حالی است که وزیر امور خارجه‌ی روسیه، روز شنبه در دیدار با هیلاری کلینتون، همتای آمریکایی خود، از مخالفت کشورش با وضع تحریم‌های بیشتر علیه ایران و سوریه خبر داده بود. به گفته‌ی لاوروف، تحریم‌های موجود از جمله در عرصه‌ی بانکی، رفته‌رفته فعالیت‌های اقتصادی روسیه را با مشکل روبه‌رو می‌کنند.

لاوروف همچنین روز چهارشنبه در کنفرانسی با شرکت وزیران خارجه کشورهای آسیایی، گفت‌وگو را تنها راه‌حل موضوع هسته‌ای ایران و کره‌ی شمالی خواند. به اعتقاد او تهدید، فشار وارد کردن و وضع تحریم‌های یک‌جانبه تلاش‌های سازنده را بی‌اثر می‌کند.

روز سه‌شنبه نیز وو بانگو، رئیس کنگره‌ی ملی چین، با محمود احمدی‌نژاد دیدار کرد. او در این دیدار از ایران خواست در گفت‌وگوها با ۵+۱ به‌طور مداوم، با انعطاف و به‌صورت عملی برای رسیدن به موفقیت‌های ملموس تلاش کند.

تحریم‌های جدید اتحادیه‌ی اروپا علیه ایران

از سوی دیگر روز سه‌شنبه (۱۱ سپتامبر) ویلیام هیگ، وزیر امور خارجه‌ی بریتانیا، از همگرایی کشورهای اتحادیه‌ی اروپا برای تصویب یک رشته تحریم‌های جدید علیه جمهوری اسلامی خبر داد: «ما با شتاب تمام بر روی این تحریم‌ها کار می‌کنیم و امیدوارم که بتوانیم آنها را در نشست آتی‌مان در نیمه‌ی ماه اکتبر به بحث بگذاریم».

به گفته‌ی هیگ، نشست وزیران خارجه‌ی اتحادیه‌ی اروپا در روز جمعه در قبرس "پشتیبانی بسیار خوب از تحریم‌های بیشتر [اتحادیه‌ی اروپا علیه ایران]" را به تصویر کشید. هیگ تحریم‌های گسترده را "بهترین گزینه‌ی موجود" خواند و بار دیگر بر مخالفت با حمله نظامی به ایران در شرایط کنونی تأکید کرد. وی در عین حال تصریح کرد که از نظر بریتانیا هیچ گزینه‌ای در مقابل ایران منتفی نیست.

انتظار همراهی از شورای حکام

به گفته‌ی ویکتوریا نولاند، سخنگوی وزارت امور خارجه‌ی آمریکا، ایالات متحده «از شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی انتظار دارد برای پشتیبانی از فعالیت‌های آژانس و نگرانی موجود از فعالیت‌های هسته‌ای ایران، پیامی روشن ارائه کند».

مصر، هند، اردن، عربستان سعودی، کوبا و اکوادور که عضو جنبش عدم تعهد هستند و در هفته‌های اخیر در تهران مهمان ایران بودند، در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز حضور دارند. آخرین قطعنامه شورای حکام سازمان ملل در نوامبر گذشته با ۳۲ رأی موافق به تصویب رسید. تنها اندونزی به قطعنامه‌ی یادشده رأی ممتنع و کوبا و اکوادور رأی منفی دادند.

نولاند با اشاره به کاهش ۴۰ درصدی صادرات نفت ایران، تحریم‌ها را مؤثر خواند و از تلاش‌های جاری برای افزایش فشار بر جمهوری اسلامی، از جمله از طریق گسترش تحریم‌ها خبر داد.

بنا بر گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، صادرات نفت جمهوری اسلامی در پی ۴ قطعنامه تحریمی سازمان ملل علیه ایران و تحریم‌های جداگانه ایالات متحده و اتحادیه‌ی اروپا، در سال ۲۰۱۲ میلادی به نصف کاهش یافته است.