"مهاجران بیشتر شبیه آلمانی‌ها شده‌اند"
۱۳۹۳ خرداد ۱۳, سه‌شنبه
بحث انتگراسیون و ادغام مهاجران در جامعه سالهاست که یکی از موضوعات مطرح در این کشور به شمار میرود. بسیاری از آلمان به عنوان جامعه‌ای یاد می‌کنند که در راه تبدیل شدن به یکی از جوامع مدرن مهاجرپذیر است. اما پرسشی که در این میان مطرح می‌شود، این است که اصولا وضعیت مهاجران در این کشور چگونه است؟
پژوهشگران مؤسسه جمعیت و توسعه در شهر برلین تحقیقی با عنوان "ظرفیت‌های جدید" را با هدف بررسی این پرسش انجام داده‌اند. در این تحقیق از داده‌های بررسی جمعیت که در سال ۲۰۱۰ توسط ایالات مختلف و اداره آمار فدرال به دست آمده، استفاده شده است. در این نوع از بررسی جمعیت ۸۰۰ هزار نفر مورد پرسش قرار گرفته‌اند.
اما چه زمان یک مهاجر به معنای واقعی در جامعه ادغام شده است؟ از دید کارشناسان این مؤسسه، انتگراسیون زمانی موفقیت‌آمیز است که "متوسط وضعیت اقتصادی و اجتماعی زندگی مهاجران به میانگین جامعه رسیده باشد."
تنها، بدون خانواده، بدون فرزند
نخستین پژوهش مؤسسه جمعیت و توسعه برلین در سال ۲۰۰۹ منتشر شد و از آن زمان به گواه آمار، روند ادغام مهاجران در آلمان رو به بهبود بوده است. به عقیده کارشناسان علت عمده این امر به بهتر شدن وضعیت اقتصادی کشور باز می‌گردد. مهاجران نیز از جمله کسانی بوده‌اند که از کاهش آمار بیکاری در آلمان سود برده‌اند. با این همه در حال حاضر نرخ بیکاری در میان مهاجران در آلمان دو تا سه برابر بیشتر از آلمانی‌ها است.
بنا بر این پژوهش، مهاجران بیش از پیش به آلمانی‌ها شبیه شده‌اند. آنها غالبا تنها زندگی می‌کنند، کمتر از گذشته تشکیل خانواده می‌دهند و فرزندان کمتری دارند.
از سال ۲۰۰۵ به این سو نسبت فارغ‌التحصیلان در میان مهاجران به طور قابل توجهی بالاتر از میانگین آلمانی‌ها بوده است. به گفته پژوهشگران بی‌هیچ تردیدی می‌توان گفت که دیگر "مهاجرت از روی فقر" به عنوان پدیده عمومی مطرح نیست.
آلمان سالهاست که با کمبود متخصص روبرو بوده و به گفته دست‌اندرکاران این تحقیق، بهبود کیفیت تحصیلی کسانی که به آلمان مهاجرت می‌کنند، در مقایسه با گذشته، بیش از همه به سیاست‌های جذب مهاجران متخصص باز می‌گردد. شرکت‌های آلمانی از مدتها پیش تنها به استخدام مهاجران تحصیل‌کرده روی آورده‌اند، اما با این حال باز هم شمار زیادی از مهاجران متخصص در آلمان شغلی مناسب تحصیلاتشان ندارند.
مهاجران و وضعیت تحصیل فرزندان
علیرغم این شرایط، گروه بزرگی از مهاجران که خود اغلب دارای تحصیلات بالایی نبوده‌اند، توجه چندانی به تحصیل فرزندانشان نشان نمی‌دهند. برای نمونه از هر چهار شهروند ترک‌تبار که در آلمان به دنیا آمده، تنها یکی موفق به اخذ دیپلم می‌شود. در مقابل فرزندان مهاجران آسیایی وضعیت بهتری دارند. شمار این فرزندان که موفق به گرفتن دیپلم می‌شوند به نسبت جمعیت‌شان یک سوم بیشتر از دانش‌آموزان آلمانی است.
در این میان دختران ترک‌تبار اغلب بیش از پسران ترک‌تبار موفق به پایان تحصیلات و اخذ مدرک دیپلم می‌شوند. به استناد پژوهش یادشده، در مجموع زنان مهاجر تحصیلات بهتری داشته و بیشتر در جامعه ادغام می‌شوند.
پژوهشگران مؤسسه جمعیت و توسعه برلین گسترش برنامه‌های آموزشی و پرورشی در دوران اولیه کودکی را به عنوان راهکاری مؤثر برای تشویق و آموزش کودکان خانواده‌های مهاجر پیشنهاد داده‌اند.
آنها همچنین اضافه کرده‌اند که ایجاد یک سیستم واحد آموزشی در سراسر کشور می‌تواند به مهاجران کمک کند تا تسلط بهتری بر روند تحصیل داشته باشند. در حال حاضر هر ایالت در آلمان سیستم آموزشی مخصوص به خود را دارد.
این پژوهشگران تأکید کرده‌اند که آلمان برای سالیان دراز هیچ سیاست مهاجرتی نداشته و همین موجب شده تا هزینه‌های زیادی به این کشور تحمیل شود.
این در حالی است که به گفته آنان پذیرش مهاجران از سوی اجتماع در سال‌های گذشته بهبود داشته و آلمانی‌ها متوجه شده‌اند که توانایی رقابت در اقتصاد تا حد زیادی به جذب متخصصان خارجی بستگی دارد.