منع پرستو فروهر از برگزاری مراسم در سالگرد قتل فروهرها

دوازده سال پیش، در روز اول آذر ماه ۱۳۷۷، پروانه و داریوش فروهر، دو تن از رهبران حزب ملت ایران در منزل خود در خیابان هدایت تهران به دست ماموران اطلاعاتی و امنیتی جمهوری اسلامی به طرز فجیعی به قتل رسیدند.

قتل آنان یکی از حلقه‌های قتل‌های سیاسی زنجیره‌ای بود که از طرف دستگاه امنیتی و اطلاعاتی جمهوری اسلامی برای حذف فعالان سیاسی و اندیشمندان منتقد و دگراندیش سازماندهی شده بود.

با وجود پیگیری فرزندان فروهرها برای دادخواهی، پرونده این دو قتل همچون پرونده‌های دیگر قتل‌های سیاسی زنجیره‌ای مسکوت مانده است.

پرستو فروهر، هنرمندی که در شهر فرانکفورت آلمان زندگی می‌کند، هر سال برای شرکت در مراسم بزرگداشت پدر و مادرش راهی ایران می‌شود. در شش سال گذشته مقامات جمهوری اسلامی جلوی برگزاری چنین مراسمی را گرفته‌اند. سال گذشته ماموران انتظامی دور خانه فروهرها را حصار کشیدند تا کسی برای روز یادبود به آن خانه نزدیک نشود.

طبق اخبار رسیده، روز شنبه (۲۹ آبان / ۲۰ نوامبر) هنگامی که پرستو فروهر همراه با چند تن از خویشاوندانش بر سر مزار پدر و مادرش حاضر شد، با بسیج عده‌ی ‌چشمگیری از نیروهای امنیتی و لباس شخصی‌ها روبرو گشت. رفتار این عده با سوگواران پرخاشجویانه توصیف شده است.

پرستو فروهر در مصاحبه با دویچه وله گفت، امیدوار است اگر هم جلوی برگزاری مراسم یادبود با حضور دوستداران دو سیاستمدار مقتول گرفته شود، هر کس به سهم خود یاد آنان را گرامی دارد. نیلوفر بیضایی، کارگردان ایرانی مقیم فرانکفورت که سال گذشته تئاتری را بنام "یک پرونده، دو قتل" با موضوع قتل فروهرها به روی صحنه برد، در روز ۲۰ نوامبر (۲۹ آبان) در همین زمینه و در پشتیبانی از پرستو فروهر نوشت: «اگر در خانه‌ی فروهرها، در خانه‌ی آزادی نمی‌توانیم در مراسم یادبودشان حضور پیدا کنیم، می‌توانیم شمعی در میدان محله‌هامان بیفروزیم، می‌توانیم بر بام‌های خانه‌هامان در تاریکی شب فریاد آزادی سربدهیم. می‌توانیم به او بگوییم که در پاسداری شجاعانه‌اش از خانه‌ی آزادی تنها نیست. می‌توانیم با زنده نگاه داشتن یاد فروهرها، علیه خاموشی و در نفی فراموشی، ایران را به خانه‌ی آزادی بدل کنیم.»

دویچه‏وله: خانم فروهر، شما برای برگزاری مراسم یادبود پدر و مادرتان به ایران سفر کرده‌اید و تا جایی که ما مطلع شدیم، در بدو ورود شما، پاسپورت‌تان از شما گرفته شده است. می‏توانید در این‏باره توضیحی بدهید؟

پرستو فروهر: دقیقاً همین‏طور است. پاسپورت من در فرودگاه گرفته شد و بعد احضاری داشتم به آن مرکز اطلاعاتی‏ای که کارهای گذرنامه را بر عهده دارد. ولی توضیحی بیش از این نمی‏توانم بدهم. چون خودم هم نمی‏دانم. به من گفتند بعد از گذشتن سالروز قتل پدر و مادرم، با من در این مورد تماس می‏گیرند. ولی به‏هرشکل، برداشت من، نوعی از گروکشی است. حالا فعلاً پاسپورت را گرفته‏اند تا ببینند فردا که روز بزرگداشت پدر و مادرم- سال‏روز قتل‏شان‏- است، چه اتفاقی می‏افتد و بعد تصمیم بگیرند.

شما چه تدارکی دیده‏اید؟ پارسال هم از برگزاری این مراسم جلوگیری شد. امسال در نظر دارید چه‏کار کنید؟

شش سال است که برگزاری این مراسم ممنوع می‏شود. امسال هم، هم در احضاری که به مرکز اطلاعاتی- امنیتی شدم، هم روز قبل از آن در احضاری که به نیروی انتظامی شدم، به من، به روال سال‏های پیش، رسماً ابلاغ شد که برگزاری این مراسم ممنوع است و از دادن هرگونه اعلان در روزنامه‏هایی که می‏‏شود آگهی تسلیت در آن‏ها به‏چاپ رساند هم جلوگیری خواهد شد. با توجه به تجربه‏ی سال‏های گذشته، این ممنوعیت شکل خاصی دارد و با بستن کوچه و حضور نیروی انتظامی همراه است.

من هرساله با قصد برگزاری این مراسم می‏آیم. به دلیل این‏که حق و وظیفه‏ی ماست در قبال این دو عزیز که برای‏شان بزرگداشتی در سالروز قتل فجیع‏شان بگیریم. ولی متأسفانه روند سال‏های گذشته و امسال به این ترتیب است که مسئولان مربوطه به بهانه‏‏هایی مانند حفظ امنیت ملی یا این‏گونه واژه‏ها، از برگزاری چنین مراسمی جلوگیری می‏کنند.

وقتی می‏خواهید این مراسم را برگزار کنید، آیا فراخوانی به دوستان می‏دهید؟ یا به مردم؟ چه کسانی را برای شرکت در این سالروز دعوت می‏کنید؟

به‏هرصورت، ما هرساله، یعنی سال‏هایی که اجازه داشتیم این مراسم را برگزار کنیم، در روزنامه‏ها اعلام می‏کردیم برای دعوت از کسانی که می‏خواهند در آن شرکت کنند، ولی از چاپ این اعلان‏ها هم جلوگیری می‏شود. شرایط سیاسی در ایران طوری است که حتی اگهی‏های روزنامه‏ای هم می‏بایستی با مجوزهای مختلف همراه باشد که به‏ویژه در این مورد، از ممنوعیت زیادی برخوردار است. حتی بدون دعوت، یعنی نوشتن گرامی‏‌باد یاد آن‏ها، بردن نام آن‏ها در روزنامه‏ هم، این‏طور که به من گفته شد، ممنوع شده است.

با این حال، فردا (دوشنبه اول آذر) شما در جمعی یاد آن‏ها را گرامی خواهید داشت؟

بله با این حال، من این‏جا در خانه‏ و قتل‏گاه آن‏ها خواهم بود. به همراه خاله‏هایم، اندک انگشت‏شمار بستگان درجه‏ یک این دو عزیز که از شب قبل می‏آیند. به همین دلیل، ممنوعیتی در این روز نیست. ولی امید من آن است که بقیه، هرکسی به انتخاب فردی خود، یاد آن‏ها را گرامی بدارد. پس از این شکل برخورد که با حذف فیزیکی آن‏ها آغاز شد، حالا هم ادامه دارد و حتی از برگزاری دو ساعت مراسم برای آن‏ها جلوگیری می‏شود، هرکسی به سهم خود می‌تواند در یادآوری یاد و خاطره‏ی آن‏ها سهیم باشد.

کیواندخت قهاری

تحریریه: داود خدابخش