معضلات ورزشکاران مشمول در ایران

در دوران پیش از انقلاب اسلامی چهره‌های مدال‌آور فراوانی در دوران سربازی خود به رشته‌های گوناگون ورزشی، از دو و میدانی گرفته تا کشتی و بوکس و وزنه‌برداری، معرفی می‌شدند. پس از انقلاب اما می‌توان روندی معکوس را مشاهده کرد. بسیاری از چهره‌های سرشناس عرصه ورزش، در دوران سربازی با افت جسمانی و فنی مواجه شده، چه بسا پس از پایان خدمت پرماجرای نظام وظیفه، دیگر هرگز به سطح موفقیت پیشین خود بازنمی‌گردند.

به زعم فدراسیون‌های ورزشی، خدمت سربازی از جدی‌ترین معضلات تیم‌های ملی رشته‌های گوناگون ورزشی در ایران است. طی سالیان گذشته، تیم‌های ملی جوانان و بزرگسالان ایران هنگام اعزام به رقابت‌های برون‌مرزی، بارها ناگزیر به صرف نظر کردن از برخی مهره‌های اصلی‌شان شدند.

در مسابقات مقدماتی المپیک ۱۹۹۲ بارسلون، تیم ملی فوتبال امید ایران در سفر به قطر، حتی ۱۵ بازیکن نیز به همراه نداشت؛ بقیه بازیکنان نتوانسته بودند مشکلات خروجی‌شان را حل کنند. گاه حتی برخی مسافرت‌ها به خاطر به حد نصاب نرسیدن شمار افراد اعزامی و حل نشدن مشکلات خروجی، به طور کامل لغو شده است.

تیم ملی فوتبال امید ایران در راه بازی‌های آسیایی گوانجو با این درد کهنه ورزش ایران دست به گریبان بود. حتی تیم ملی بزرگسالان هم با "مشکل سربازی" بازیکنانی مثل مهرداد اولادی مواجه است.

ورزشکاران موظف هستند در دوران سربازی، به یکی از تیم‌های نظامی ارتش، سپاه یا بسیج بپیوندند، مانند نیروی زمینی تهران، ملوان بندرانزلی یا مقاومت سپاسی شیراز.

در این بین، حقوق واقعی ورزشکاران در نظر گرفته نشده، پرداخت نمی‌گردد و به هرگونه اعتراض آنان به این موضوع، با تهدید به اضافه خدمت و اعزام به یگان محل خدمت پاسخ گفته می‌شود.

امسال، در مسابقات جهانی ۲۰۱۰ مسکو، حسن رحیمی، عضو تیم ملی کشتی آزاد ایران شرکت داشت. او دو هفته قبل از مسابقات، با دستور فرماندهان تربیت بدنی نیروی زمینی ارتش، ناگزیر شد در مسابقات نیروهای مسلح به میزبانی فنلاند شرکت کند. کاهش وزن در فنلاند، رمقی برای مبارزه در مسابقات جهانی برای او باقی نگذاشت.

گاهی اوقات هم جریمه‌های غیرمتعارفی برای ورزشکاران مشمول در نظر گرفته می‌شود. آخرین نمونه از این گونه جریمه‌ها، در هفته هشتم لیگ دسته اول فوتبال ایران اتفاق افتاد: مهدی نظری، مهاجم تيم مقاومت سپاسی شيراز، در جريان ديدار تيم‌اش در برابر همياری اراک، پس از تعویض و خروج از زمين مسابقه به سرمربی تيمش اعتراض كرد.

به همین خاطر، سردار جعفر جعفری، مدير عامل باشگاه مقاومت سپاسی، وابسته به سپاه پاسداران، این بازیکن را از حضور در تمرینات محروم کرد و دستور داد که لباس سربازی به تن کند و به پادگان محل خدمتش بازگردد.

این در حالی است که مهدی نظری دارای قرارداد حرفه‌ای با باشگاه متبوع خود است. اما اینک او با این جریمه که در عرصه فوتبال حرفه‌ای جهان غیرقانونی است و ضد ورزشی تلقی می‌شود، به جای مستطیل سبز باید با پوتین و سایر ملزومات نظامی، روی برجک‌های پادگان به نگهبانی بپردازد.

مهدی رستم پور

تحریریه: شهرام احدی