معضل بی‌شناسنامه ماندن هزاران کودک در خراسان رضوی
۱۳۹۴ بهمن ۳۰, جمعه
محمد عجمی، مدیر کل امور اتباع و مهاجران خارجی خراسان رضوی می‌گوید شمار زنان ایرانی که در این استان با اتباع خارجی ازدواج کرده‌اند ۱۲ هزار مورد برآورد می‌شود که از این تعداد تاکنون پنج هزار و ۳۰۰ مورد آن یا با مجوز دولت و به صورت رسمی انجام گرفته، یا با تسهیل قوانین به ثبت رسیده است.
• به کانال تلگرام دویچه وله فارسی بپیوندید!
روزنامه "قانون"، پنج‌شنبه ۲۹ بهمن نوشت: «بر این اساس، ۶ هزار و ۷۰۰ مورد از این ازدواج‌ها غیرقانونی و غیرمجاز است که بخشی از آنها که بر اساس قانون مصوب مجلس شورای اسلامی مربوط به قبل از سال ۸۵ بوده قابل ثبت هستند.»
مطابق قانون مدنی ایران، ازدواج زن ایران با مرد خارجی درصورتی که بدون مجوز دولتی انجام شود، به لحاظ شرعی (و به شرط مسلمان شدن مرد در صورت مسلمان بودن زن) مشکلی ندارد اما به ثبت رسمی نمی‌رسد.
بیشتر بخوانید: شهریه دانش‌آموزان افغان به جای حذف سه برابر شد
«فرزندان بدون هویت سجلی»
به گزارش "قانون"، مطابق آمار در استان خراسان رضوی حدود ۳۲۰ هزار تبعه خارجی وجود دارد که از این تعداد ۲۵۰ هزار نفر دارای مدارک اقامتی و قانونی هستند و بقیه غیرمجاز تلقی می‌شوند.
اکثریت شهروندان خارجی ساکن خراسان رضوی افغان هستند و برآورد می‌شود که ۹۵ درصد آنها ساکن مرکز استان، مشهد باشند.
عجمی کودکان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان افغان در مشهد را ۲۰ هزار نفر برآورد می‌کند و آنها را "فرزندان بدون هویت سجلی" می‌خواند.
تا ابتدای دهه ۹۰ شمار کل زنان ایرانی با همسران افغان در آمار رسمی ۳۰ هزار نفر اعلام شده بود که به اعتقاد کارشناسان آمار واقعی از این میزان بسیار بیشتر است.
قوانین ایران برای به رسمیت شناختن و اعطای تابعیت ایرانی به چنین فرزندانی بسیار سخت‌گیرانه است و طرحی که برای ساماندهی این مسئله در مجلس به بحث گذاشته شده پس از یک دهه هنوز به نتیجه نرسیده است.
بیشتر بخوانید: تمدید اقامت ۴۵۰ هزار مهاجر افغان در ایران
در معرض آسیب‌های اجتماعی
در مورد فرزندان حاصل از ازدواج موقت (صیغه) زنان ایرانی با مردان خارجی شرایط به مراتب سخت‌گیرانه‌تر است و این کودکان نمی‌توانند تابعیت ایرانی داشته باشند.
روزنامه "قانون" به نقل از منابع غیر رسمی می‌نویسد، حاصل بیش از ۱۰۰ هزار "پیوند غیرقانونی زنان ایرانی با مردان خارجی" حدود نیم میلیون کودک است که از داشتن اوراق شناسایی معتبر محروم هستند.
در ازدواج‌های رسمی و ثبت شده میان زنان ایرانی و مردان خارجی نیز کودکان تا ۱۸ سالگی فقط یک کارت شناسایی اتباع خارجی با اجازه اقامت دریافت می‌کنند و چنانچه یک سال پس از آن در ایران اقامت داشته باشند می‌توانند تقاضای تابعیت ایرانی کنند.
فقر و تنگدستی یکی از علت‌های اصلی تن دادن زنان به ازدواج موقت به شمار می‌رود. کودکانی که در نتیجه این ازدواج‌ها به دنیا می‌آیند، به ویژه وقتی پدری خارجی داشته باشند تقریبا از تمام حقوق شهروندی محروم‌اند و از آسیب‌پذیرترین قشرها محسوب می‌شوند.