معامله نقد در پرونده هسته اى!
۱۳۸۶ فروردین ۲۱, سه‌شنبه
خبر كامل شدن چرخه سوخت هسته اى در ايران بازتاب دوگانه اى در محافل سياسى داشته است. در حاليكه دولت هاى آمريكا يا بريتانيا از تخطى ايران از مرزهاى تعيين شده ابراز نگرانى مى كنند، پاره اى تحليل‌گران نحوه بيان اين خبر را به ويژه پس از آزادى ملوانان بريتانيايى، نوعى اعلام آمادگى مصالحه و معامله از سوى ايران تلقى كرده اند.
دكتر احمد شيرزاد، نماينده مجلس ششم و تحليلگر مسائل سياسى، به پرسش هاى راديو دويچه وله در مورد آينده پرونده هسته اى پاسخ داد.
دویچه وله:
شما در آخرين مقاله خود با مرور ماجراي ملوانان انگليسي نتيجه گرفته ايد كه مسئولان جمهورى اسلامى به شدت معامله پذيرهستند به شرط آن كه معامله ”نقد“ باشد! آيا چنين معامله اى را در پرونده اتمى هم پيش بينى می‌كنيد؟
احمد شيرزاد: مي‌توان حدس زد در آينده وضعيتى پيش بيايد كه پرونده هسته اى هم مانند پرونده ملوان‌ها با يك تصميم ناگهانى و كاملا دور از انتظار به اتمام برسد. در گذشته هم ما چنين رويدادهايى داشته ايم. بعنوان مثال پذيرش قطعنامه ۵۹۸ و پايان جنگ با عراق هم درچنين حالتى بود. درست درشرايطى كه همه فكر مي‌كردند جنگ سالها طول ميكشد، ناگهان ايران اين قطعنامه را پذيرفت و جنگ تمام شد. اين را من در موضوع هسته اى دور از انتظار نمي‌دانم.
شرط معامله نقد به نظر شما چه خواهد بود؟
به نظرمن شايد نقد ترين متاع قابل معامله تضمين امنيتى باشد. در گذشته هم مسئولين ايرانى بارها مطرح كرده اند كه اگر چنين تضميني داده شود، ايران مي‌تواند در پرونده هسته‌ای به مصالحه دست بزند.
ديروز آقاى لاريجانى گفتند حالا كه چرخه سوخت هسته اى كامل شده، آماده تفاهم با كشورهاى غربى هستيم. آيا مي‌توان اين گفته را نوعى دعوت علنى به مذاكره تلقى كرد؟
در گذشته هم آقاى لاريجانى چنين حرفى را زده اند و مثلا هيچوقت نفى نكرده اند كه ايران مي‌تواند برسر تعليق غنى سازى مذاكره كند. اين گفته ايشان به اين معناست كه تعليق غنى سازى امكان پذير است. هرچند درتبيلغات داخلى، برخى مسئولين دولت آقاى احمدى نژاد اين را غيرقابل معامله و امرى حيثيتى مي‌دانند اما در صحبت‌هاى ديپلماتيك و گفته هاى آقاى لاريجانى مى بينيم كه حتى مسئله غنى سازى قابل مذاكره است. به همين دليل، هر چند ضعيف، اعلام يك پيشرفت، زمينه براىسازش فراهم باشد.
چه پيشرفتى منظورتان است؟
ديروز در جشن هسته اى گفته شد كه ايران به مرحله توليد صنعتي سوخت هسته‌اى رسيده است. البته عدد و رقم مشخصى اعلام نشد و در ابهام ماند. تنها گفته‌‌اند كه تزريق به سه هزار سانتريفوژ را شروع كرده ايم. البته اين مسئله به نظر من بسيار حساس است اگر واقعيت داشته باشد و می‌تواند واكنش بسيار جدى آژانس انرژى اتمي و شوراى امنيت را در پى داشته باشد. در واقع مرزى كه می‌تواند ايران را به لحاط حساسيت‌هاى آژانس از مرحله بالقوه خطرناك به كاملا خطرناك برساند، همين مرز وجود دو تا سه هزارسانتريفوژ است. اگر ايران اعلام كند كه از اين مرز عبوركرده و اين به تاييد آژانس برسد، واكنش ها به نظر من بسيار خطرناك خواهند بود و شايد برخى مسئولان حس كنند در داخل ايران كه دراين مرحله می‌توانند دست به معامله جدى تری بزنند.
اما در صحبت هاى ديروز بحثى از سانتريفوژ و تعداد آنها نشد. در نتيجه بسيارىمی‌گويند اين خبر طورى اعلام شد كه تحريك آميز نباشد و راه را براى مذاكره يا معامله هاى آبرومندانه بعدى باز بگذارد.
چند احتمال است. احتمال قوى به نظر من اينست كه اين خبربيشتر تبليغاتى و براىافكار عمومى داخل و ايجاد فضا باشد. احتمال ديگر اين كه خبرنه در اين سطح، اما در سطح كمترى صحت داشته باشد اما مسئولان براى اين كه نگرانى ها زياد نشود، آن راخيلي مشخص بيان نكنند. اين احتمال هم هست ولىضعيف است. چيزى كه مشخص می‌كند ماجرا را، بازرسى آژانس است كه چند هفته طول خواهد كشيد. اگر چنانچه مسئله ساخت زنجيره چند هزارتايى سانتريفوژ درست باشد و ايرانى ها توانسته باشند غنى‌سازى در اين سطح را انجام دهند، به نظر من واكنش آژانس وشوراى امنيت بسياربسيار جدى خواهد بود. ولىبايد ديد كه واقعيت چيست.
در موضوع ملوان‌هاى انگليسى هم بحث زياد بود كه سپاه آن را طراحى كرد و مورد تاييد خيلى ها نبود. صرفنظر از درستى يا نادرستى اين تعبير، آيا می‌توان گفت كه در مناقشه اتمى هم جريان هاى مسلط و موازى هستند كه براى تشديد بحران اتمی فشارمی‌اورند؟
مسلما در ايران مولفه هاى متنوعى ازقدرت هست و نيروهاى مسلح هم درمسائل سياسى بىتاثير نيستند اما روشن است كه هم در ماجراى ملوان ها و هم در موضوع هسته‌اى، نه سپاه است و نه دولت كه تصميم می‌گيرند،بلكه عالىترين مسئولين نظام تصميم مي گيرند. اين تصميم ها در شوراى عالى امنيت ملى كه از همه ارگان ها در آن هستند و از جمله از دفتر رهبرى هم آنچا حضور دارند، پيگيرى می‌شود. من فكرمی‌كنم درست است اختلاف هاى زيادى در تصميم گيرى ها در ايران هست اما اين تصميم‌هاى مهم را نمی‌توان قطعا به يك بخش از نظام منحصر دانست.
مصاحبه‌گر:مهيندخت مصباح - رادیو دویچه وله