1. پرش به گزارش
  2. پرش به منوی اصلی
  3. پرش به دیگر صفحات دویچه وله

مسلمان دوآتشه‌ای که یهودی شد • گالری نماهای فیلم "همش حلاله!"

۱۳۹۰ خرداد ۳۰, دوشنبه

"در کنار هم، با صلح و صفا زندگی کنیم!"، پیام فیلم کمدی "همش حلاله!" است که هنرپیشه‌ی ایرانی‌تبار بریتانیایی، امید جلیلی در آن نقش یک مرد مسلمان را بازی می‌کند؛ مسلمانی که پس از مرگ مادرش درمی‌یابد، "یهودی" بوده است.

https://p.dw.com/p/11ejF
نمایی از فیلم "همش حلاله!"، محمود در حال رقص در عروسی پسرش رشیدعکس: Senator Film Verleih

امید جلیلی در فیلم "همش حلاله! "(Alles Koscher)، "محمود ناصر" نام دارد و از نسل دوم پاکستانی‌های مسلمان ساکن بریتانیاست؛ محمود مردی چاق، بی‌خیال و عاشق فوتبال است و شهر زادگاه خود، لندن را بر همه‌ی شهرهای جهان ترجیح می‌دهد. با آن که در رگ‌های محمود خونی پاکستانی جریان دارد، با این‌حال او به همه‌ی ویژگی‌های قالبی یک انگلیسی "پاک نژاد" هم مسلح است و برای دفاع از آن‌ها از درافتادن با این و آن ابایی ندارد... ولی دغدغه‌ی عمده‌ی محمود، در آغاز فیلم، از دست‌دادن مادر و پی‌آمدهای اداری ناشی از آن است. فسخ قرارداد اجاره‌ و تخلیه‌ی اسباب و وسایل کهنه و زهواردررفته‌ی مادر متوفی، از جمله‌ی این کارهای پردردسر است...

اسلام یا یهودیت؟

محمود، هنگام انجام این کارهای ناخوش‌آیند، در میان اسناد و مدارک خانوادگی ناگهان به گواهی‌نامه‌ای برمی‌خورد که زندگی او را از بنیان دگرگون می‌سازد؛ گواهی‌نامه حاکی از آن است که پدر و مادر مسلمان او، محمود را در کودکی به فرزندخواندگی پذیرفته‌اند. واقعیت پریشان‌کننده‌ی "بچه‌ی سرراهی بودن"، در برابر حقیقتی که محمود در اداره‌ی ثبت احوال کشف می‌کند، رنگ می‌بازد؛ او در این اداره پی می‌برد که اصولاً در خانواده‌ای یهودی متولد شده و نام واقعی‌اش "سولی شیمی شلویتز" است، نه محمود. این که او یک عمر با تعالیم و موازین دین اسلام بزرگ شده و به آن‌ها خو گرفته، شوخی زندگی است و از این پس باید در پی فراگیری اصول دین یهودیت باشد.

کارگردان بریتانیایی فیلم "همش حلاله!"، "جوش آپیگنانسی" در پرداخت شخصیت محمود ـ سولی، آگاهانه با تصاویر قالبی مسلمان ـ یهودی بازی کرده است. با این حال شخصیت "محمود ناصر"، ویژگی‌های یک مسلمان دوآتشه را ندارد. در ابتدای فیلم، دوربین ثانیه‌های متمادی روی صورت گوشتالود و بینی بزرگ محمود که مشغول تماشای تلویزیون است، مکث می‌کند. صدای تلاوت آیاتی از قرآن و شعارهای سیاسی پس از آن، خبر از پخش مراسمی مذهبی می‌دهد. "محمود ناصر" با چشمانی نیمه‌بسته رو به صفحه‌ی تلویزیون به این تصاویر نگاه می‌کند. تماشاگر در تشخیص این که آیا او در خلسه‌ی ناشی از شنیدن "آیات آسمانی" فرو رفته است یا از فرط کسالت نگاه از صفحه‌ی تلویزیون برگرفته، مردد می‌ماند؛ تردیدی که دیری نمی‌پاید: محمود پس از چند لحظه کانال را عوض می‌کند و با شنیدن موزیک پاپ، سر حال می‌آید و سر و گردن را با ریتم تند موزیک می‌جنباند. او چنان سرگرم همراهی با موزیک مورد علاقه‌ی دوران جوانی خود می‌شود که فریادهای همسرش، سمیه (آرشی پنجابی) را هم که صدایش می‌‌زند، نمی‌شنود...

مسلمانی دوآتشه‌نما

با این‌حال محمود در ابتدای فیلم، مسلمانی دوآتشه‌نما معرفی می‌شود. فیلم‌نامه‌نویس "همش حلاله!"، دیوید بدیل، که ید ‌طولایی در نوشتن فیلم‌نامه‌ی کمدی برای سریال‌های تلویزیونی بریتانیا دارد، این ویژگی را برای پررنگ جلوه‌دادن کشمکش درونی "محمود ناصر"، پس از پی‌بردن به هویت یهودی خود، لازم می‌داند. از این‌رو محمود حاضر می‌شود نقش مسلمانی معتقد را بازی کند، آن‌هم به‌خاطر پسرش، رشید (آمیت شاه) که عاشق دختر خوانده‌ی امام جمعه‌ای (ایگال نائور) متعصب است. این امام جمعه تنها هنگامی با ازدواج رشید با دختر خوانده‌ی "غرب‌زده‌ی" خود، عظما (ثریا ردفورد) موافقت می‌کند که او و پدرش "آزمون دشوار مسلمان بودن" را با موفقیت پشت سر بگذرانند...

"همش حلاله!"، هر چند فیلمی درباره‌ی "بنیادگرایی"‌ و علیه تئوری "ستیز فرهنگ‌‌ها" است، ولی در ضمن نوعی کمدی با دستمایه‌ی "جابجایی شخصیت" موسوم به "bodyswap" نیز هست. "بزرگ شدن" (۱۹۸۸) از کارگردان زن آمریکایی، پنی مارشال یا "محل‌ معامله" (۱۹۸۳) از کارگردان آمریکایی جان لندیس، از جمله‌ فیلم‌های مشهور این ژانر است. در اولی پسر کوچکی آرزو دارد، هر چه زودتر به دنیای بزرگ‌‌ترها گام بگذارد. یک ماشین خودکار این آرزو را برآورده می‌کند و این پسر ناگهان بزرگ می‌شود. در فیلم دوم، مردی پولدار جای خود را با آس‌وپاس بی‌خانمانی عوض می‌کند که ناگهان ناگزیر می‌شود با موازین و قانونمندی‌های این دنیا کنار بیاید.

کمدی موفق

"جوش آپیگنانسی"، کارگردان فیلم "همش حلاله!" که ابتدا به عنوان دراماتورگ به جمع دست‌اندرکاران تهیه‌ی این فیلم پیوسته، کوشیده است با استفاده از نورپردازی‌های ملایم که معمولاً فضای صحنه‌های دراماتیک را روشن می‌کند، به فیلم خود رنگی واقعی بزند. نماهای طولانی و باز به هنرپیشه‌ها فرصت می‌دهد، صحنه‌های مضحک و خنده‌آور را با تردستی بازی کنند و تماشاگران را به تحسین وادارند. "همش حلاله!"، برخلاف مونتاژ کمدی‌های هالیوودی، از برش‌های زیادی استفاده نکرده است و برای نمایش مکان‌ها، عناصر و خانه‌های "مسلمانی" و "یهودی"، رنگ‌های ویژه‌ای را به‌کار گرفته است: ته‌رنگ‌های سبز و سرخ، نمادهای فرهنگ اسلامی را به یاد می‌آورد و آبی و نقره‌ای، معرف فرهنگ یهودی است. اعلب صحنه‌های "همش حلاله!" در شرق لندن، که از مناطق مسلمان‌نشین این شهر است، فیلم‌برداری شده است. در این محله‌ها رفت و آمد زن‌های برقع‌پوش که یکی از آن‌ها هم در فیلم‌ ظاهر می‌شود، عادی است. این لوکیشن، فضای واقعی "همش حلاله!" را پررنگ‌تر کرده است.

Szenenbild aus dem Film Alles Koscher
نمایی از فیلم "همش حلاله!"، محمود در حال رقص به سبک "یهودی‌ها"عکس: Senator Film Verleih
Filmplakat Alles Koscher
پوستر فیلم "همش حلاله!"عکس: Senator Film Verleih



با این‌ حال امید جلیلی، کمدین مشهور ایرانی‌تبار بریتانیایی، سهم بزرگی در موفقیت فیلم "همش حلاله!" داشته است. این که دیوید بدیل، فیلم‌نامه‌نویس، نقش "محمود ناصر" را برای امید جلیلی نگاشته است، در بازی درخشان او پیداست. جلیلی پیشتر در فیلم‌های "مومیائی"، "گلادیاتور" و "دزدان دریائی"، نقش‌های جنبی را به عهده داشته است. او برای تماشاگران تلویزیونی نیز چهره‌ای آشناست. برنامه‌ی کمدی "امید جلیلی شو" که بی‌بی‌سی آن را در سال ۲۰۰۷ تهیه‌ کرد، از پربیننده‌ترین برنامه‌های این رسانه بود. کانال "آرته‌" آلمان در ماه‌های گذشته، بخشی از این "شو" را به زبان انگلیسی و با زیرنویس آلمانی‌، پخش کرد. فیلم "همش حلاله!" از روز ۳۰ ژوئن در آلمان به نمایش در می‌آید.

برای پی‌ بردن به داستان و دیدن نماهای فیلم، روی نشانه‌ی » کلیک کنید‌:

Szenenbild aus dem Film Alles Koscher Flash-Galerie
"محمود ناصر"، از نسل دوم پاکستانی‌های مسلمان ساکن بریتانیا، زندگی بی‌دغدغه‌ای را با همسرش، سمیه (آرشی پنجابی) و دو فرزندش (یکی از آنان رشید، آمیت شاه) در یکی از مناطق مسلمان‌نشین شرق لندن می‌گذراند، تا روزی که تصادفاً به هویت واقعی خود پی می‌برد؛ او فرزند یک زوج یهودی بوده که در کودکی از سوی خانواده‌ای مسلمان به فرزندی پذیرفته شده است...عکس: Senator Film Verleih

Szenenbild aus dem Film Alles Koscher Flash-Galerie
پی بردن به این واقعیت، سبب ایجاد کشمکشی درونی در محمود می‌شود. با این حال او به‌خاطر رعایت احساسات پسرش، رشید، هم‌چنان نقش مسلمانی دو آتشه را بازی کند: رشید عاشق دختر خوانده‌ی امام جمعه‌ای (ایگال نائور) بنیادگراست. او تنها هنگامی با ازدواج رشید با عظما (ثریا ردفورد) موافقت می‌کند که این پدر و پسر دین‌دار، "آزمون مسلمانی" را با موفقیت پشت سر بگذرانند...عکس: Senator Film Verleih

Szenenbild aus dem Film Alles Koscher Flash-Galerie
... در چنین شرایط پیچیده‌ای، محمود ـ سولی در صدد آشنایی با "فرهنگ یهودی" برمی‌آید: تنها کسی که می‌تواند در این زمینه به او کمک کند، یک راننده‌ی تاکسی یهودی، لنی گولدبرگ (ریچارد شیف) است که با جامعه‌ی یهودیان لندن نیز در تماس است...عکس: Senator Film Verleih

Szenenbild aus dem Film Alles Koscher Flash-Galerie
لنی به محمود شمار زیادی کتاب‌ در باره‌ی یهودیت و تاریخ و فرهنگ یهودیان توصیه می‌کند؛ محمود ـ سولی در محل کار خود، با پنهان کردن جلد کتاب‌ها در میان پرونده‌های کاری به مطالعه‌ی آن‌ها می‌پردازد...عکس: Senator Film Verleih

Szenenbild aus dem Film Alles Koscher Flash-Galerie
از سوی دیگر محمود باید به عنوان مسلمانی با ایمان، وظایف "مذهبی ـ سیاسی" خود را نیز انجام دهد...عکس: Senator Film Verleih

Szenenbild aus dem Film Alles Koscher Flash-Galerie
... از جمله، محمود مجبور می‌شود به خواست رشید، در تظاهرات "نفی هولوکاست" شرکت ‌کند... محمود ـ سولی از آن‌‌ جا که کیپا، (کلاه یهودی‌ها) بر سر دارد، از سوی "مسلمانان متعصب" مورد حمله قرار می‌گیرد. او برای نجات خود، ناگزیر کیپا را به عنوان "نماد صهیونیست‌ها" به آتش می‌کشد...عکس: Senator Film Verleih

Szenenbild aus dem Film Alles Koscher Flash-Galerie
محمود در راه آشنایی با فرهنگ یهودیت، علاوه بر دشواری‌های "سیاسی"، با موانع شخصی هم روبروست؛ طعم بیشتر غذاهای "یهودی" به مذاق او خوش نمی‌آید...عکس: Senator Film Verleih

Szenenbild aus dem Film Alles Koscher Flash-Galerie
.. محمود ـ سولی در مراسم سنتی "جامعه‌ی یهودیان" نیز با مشکل روبرو می‌شود؛ کیپای نیمه سوخته‌ی او توجه هم‌‌کیش‌های سولی را به خود جلب می‌کند.عکس: Senator Film Verleih

Szenenbild aus dem Film Alles Koscher Flash-Galerie
... با این‌حال، فیلم "همش حلاله!" با سرانجام خوشی که نمونه‌وار فیلم‌های کمدی است، به پایان می‌رسد: رشید و عظما ازدواج می‌کنند و همه‌ در این مراسم به رقص و پایکوبی می‌پردازند...عکس: Senator Film Verleih

Szenenbild aus dem Film Alles Koscher Flash-Galerie
"جوش آپیگنانسی"، کارگردان فیلم "همش حلاله!" با فیلم‌بردار پرآواز‌ه‌ی بریتانیایی، ناتاشا برایر...عکس: Senator Film Verleih

FF/KG

پرش از قسمت در همین زمینه

در همین زمینه