مجسمه‌ای که به بحث یهودستیزی در آلمان دامن زده است
۱۳۹۸ بهمن ۱۶, چهارشنبه
آیا حذف نشانه‌های ظاهری یهودستیزی، نمادی از مبارزه با این پدیده کهن ضدبشری است؟
این پرسش را در ماه مه ۲۰۱۹ بسیاری از رسانه‌های جهان و نیز محافل فرهنگی و هنری آلمان مطرح نمودند و پاسخ‌های گوناگونی هم دریافت کردند. علت آن، حکم دادگاه بدوی شهر ویتنبرگ آلمان در باره حذف یک مجسمه (نقش‌برجسته) ضدیهودی بود.
این مجسمه که به "یهودی خوک‌صفت" („Judensau") مشهور است، بر دیوار کلیسایی در شهر ویتنبرگ نصب شده که در آن مارتین لوتر، بنیانگذار مذهب پروتستان در آلمان، موعظه می‌کرد. مارتین لوتر سرشناس‌ترین رهبر مسیحی یهودستیز به‌شمار می‌رود.
در این مجسمه که در قرن سیزدهم میلادی ساخته شده، یک خاخام دم ماده‌خوکی را بلند کرده و به زیر آن نگاه می‌کند و دو کودک یهودی در حال شیر خوردن از پستان‌های ماده‌خوک هستند.
قاضی دادگاه بدوی به این نتیجه رسیده بود که مجسمه نام‌برده به خودی خود ضدیهودی است اما از آنجا که در همان محوطه، یک نقش‌برجسته و یک تابلو نصب شده‌اند که در مخالفت با یهودستیزی موضع می‌گیرند، مجسمه می‌تواند بر دیوار کلیسا بماند.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
روز سه‌شنبه، ۱۵ بهمن (چهارم فوریه) دادگاه تجدیدنظر منطقه‌ای ناومبورگ در ایالت زاکسن-آنهالت آلمان حکم دادگاه بدوی را تایید کرد و دوباره به بحث پیرامون پدیده یهودستیزی دامن زد.
روز چهارشنبه رسانه‌های آلمانی مملو بود از دیدگاه موافقان و مخالفان مجسمه. بسیاری از نگارندگان مقاله‌ها و مفسران روزنامه‌ها به زوایای گوناگون موضوع پرداختند؛ برخی در باره "تاثیر منفی" حکم دادگاه بر مردم "عادی" و تقویت یهودستیزان نوشتند و بعضی دیگر به این پیشنهاد که مجسمه باید به موزه منتقل شود انتقاد کردند؛ با این انگیزه که چرا باید برای دیدن یک مجسمه ضدیهودی پول پرداخت.
در هر صورت مجسمه "یهودی خوک‌صفت" در آینده نیز خبرساز خواهد ماند زیرا دادگاه تجدیدنظر در حکم خود قید کرده است که شاکی، یک شهروند آلمانی ساکن برلین، می‌تواند علیه حکم صادره به دیوان عالی اداری شکایت کند.
"به محتوا برخورد کنیم نه به ظاهر قضیه"
یلدا ربلینگ (Jalda Rebling)، قاری تورات (یا "خزان") و از معدود پیشوایان دینی زن یهودی در آلمان، در گفت‌وگو با بخش فارسی دویچه وله ویران کردن آثار باستانی و از بین بردن اسناد تاریخی را کاری نادرست می‌داند و معتقد است که آنچه در رابطه با این مجسمه اهمیت دارد، "انگیزه تولید آن است نه آنچه ما به ظاهر می‌بینیم".
خانم ربلینگ تصریح می‌کند: «این مجسمه باید به عنوان نمادی از یهودستیزی بر همان دیوار بماند و همواره به آلمانی‌ها، به‌ویژه شهروندان وینتبرگ، یادآوری کند که یهودستیزی پدیده تازه‌ای نیست و در میان اجداد آنها هم رایج بوده است.»
او پیشنهاد می‌دهد که به جای "حمله به مجسمه‌ها"، مسئولان سیاسی و فرهنگی آلمان از راه‌های گوناگون زمینه مبارزه با تفکر یهودستیزی و رشد جامعه چندفرهنگی را بیش از پیش فراهم کنند.
ربلینگ در این راستا به بنای یادبود ویلند اشمیدل (Wieland Schmiedel) اشاره می‌کند و می‌گوید که این اثر هنری واکنش مناسبی است به مجسمه ضدیهودی بر دیوار کلیسا.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
نقش‌برجسته اشمیدل نمادی است از کشتار شش میلیون یهودی به دست افرادی که خود را مسیحی می‌نامیدند و بعضا از جانب کلیسا حمایت می‌شدند.
یلدا ربلینگ معتقد است که یک مجسمه یا یک کتاب به خودی خود نمی‌تواند خطرناک باشد، بلکه خطر زمانی ایجاد می‌شود که یک مجسمه یا اثر هنری دیگر، تبلور اندیشه‌ای ضدبشری باشد.
پیشوای دینی یهودی در این راستا به مجسمه‌های گوناگون ضدیهودی، از جمله "کودکخوار" در شهر برن، پایتخت سوئیس، اشاره می‌کند. این مجسمه در سال ۱۵۴۵ توسط مجسمه‌ساز آلمانی هانس گینگ ساخته شده و مردی را نشان می‌دهد که در حال بلعیدن چند کودک است. او کلاهی به سر دارد که به "کلاه یهودی" شهره است.