«ما ۹۹ درصدیم»؛ تصرف مجازی «وال استریت»

«به اعتراض‌‌های امشب بیاندیش و نسبت به حملاتی که به تظاهرکنندگان می‌شود، قوی باش»
«به من در فهم این قضیه کمک کنید، این یک جنبش علیه "تی پارتی" است یا به نفع آن؟ آیا این آغاز دومین جنگ داخلی در آمریکاست یا دومین انقلاب؟»
«روی صحبت با تمام آمریکایی‌هاست. بیرون بیایید، به تظاهرکنندگان بپیوندید، شما ۹۹ درصدید»

شبکه‌های اجتماعی در فضای مجازی حالا مملو است از این گونه عبارت‌‌ها، بحث و مشاجره درباره‌ی اعتراض‌هایی واقعی. اعتراض‌ به گسترش بی‌عدالتی اجتماعی، قدرت فزایند‌ه‌ی بانک‌ها و نرخ بالای بیکاری در آمریکا.

ببینید: گالری تصویر از جنبش "وال استریت را اشغال کنید"

خیابان‌های بسیاری از شهرهای آمریکا از اواسط ماه سپتامبر شاهد تجمع معترضان است. در یکی از این تظاهرات‌ها که روز پنجشنبه‌ی گذشته (۱۴ مهر/۶ اکتبر) برگزار شد، ۵ هزار نفر شرکت کردند.

اغلب تظاهرکنندگان، جوانانی پرشور هستند که خود را نماینده «۹۹ درصد از مردم آمریکا» می‌دانند. به گفته‌ی آنان، یک درصد دیگر قشر ثروتمند این کشور است، با درآمد سالیانه‌ی بالای یک میلیون دلار.

طبق آمار رسمی در حال حاضر ۱۴ میلیون آمریکایی بیکارند که این رقم به طور غیررسمی ۲۵ میلیون نفر تخمین زده می‌شود.

معترضان جوان می‌گویند، اوباما قول اصلاحات را به آنها داده است ولی عملا از بانک‌ها پشتیبانی می‌کند. برنامه‌ی چند میلیارد دلاری اوباما برای مبارزه با بیکاری، در کنگره‌ی این کشور توسط جمهوری خواهان متوقف شده است.

باراک اوباما در کنفرانس مطبوعاتی روز پنجشنبه با ابراز همدردی با معترضان گفت: «مردم مأیوس‌‌اند و اعتراض‌ها بیان گسترده‌تر این یأس است». اعتراض‌هایی چپ‌گرا که به نوشته‌ی نیویورک تایمز، دموکرات‌های آمریکا حالا به آن به چشم وزنه‌ای در مقابل "تی‌پارتی" می‌نگرند. اما نیروهای معترض در آمریکا چگونه تجمعات‌شان را سازمان‌دهی می‌کنند؟

تشابه "بهار عربی" با جنبش "وال استریت را اشغال کنید"

سال جاری میلادی، سال شبکه‌های اجتماعی بود. از جنبش‌های آزادی‌خواهانه در سوریه یا پیروزی مخالفان در مصرگرفته تا "انقلاب یاس" در تونس و ناآرامی‌های لندن، همه‌جا ردپایی از شبکه‌های اجتماعی دیده می‌شد.

اکنون همین شبکه‌ها در آمریکا در یک جنبش جدید عرض اندام می‌‌کنند، در جنبش Occupy Wall Street (وال استریت را اشغال کنید). امواج این جنبش در عصر شبکه‌های اجتماعی به سرعت از صفحه‌ای به صفحه‌ی دیگر و از شهری به شهر دیگر رسیده است. جنبشی که گفته می‌شود از "بهار عربی" الهام گرفته است.

هرچند نارضایتی و استفاده از شبکه‌های اجتماعی نقاط اشتراک این جنبش‌هاست اما بهره‌گیری از اینترنت و شبکه‌های اجتماعی در ابعادی که اکنون در آمریکا از آن استفاده می‌شود، بی‌سابقه است. این جنبش یکی از بهترین نمونه‌های به‌کارگیری شبکه‌های اجتماعی در سازمان‌دهی، ثبت و اطلاع رسانی به شمار می‌آید.

بخش بزرگی از سازمان‌دهی اعتراض‌ها از طریق وب‌سایت هایی مانند توییتر یا فیس بوک صورت می‌گیرد. به گزارش نیویورک تایمز، روز جمعه‌ی گذشته در توییتر به طور متوسط ۱۰ تا ۱۵ هزار پست در ساعت در مورد این موضوع در جهان مجازی منتشر شده است. بیش از ۴۵ هزار کاربر با دنبال کردن شناسه‌ی توییتری „@OccupyWallStNYC“ در جریان تازه‌ترین خبرها از اعتراض‌ها قرار می‌گیرند.

سازمان‌دهی، اطلاع‌رسانی و ثبت رخدادها در شبکه‌های اجتماعی

شعار "وال استریت را اشغال کنید" به برچسب خبرها و گزارش‌ها درباره‌ی این جنبش بدل شده است و وب‌سایتی با همین عنوان، وظیفه‌ی به روز کردن کاربران در مورد آخرین رویدادها به عهده گرفته است.

در این صفحه شرکت کنندگان در تظاهرات‌ها، عکس‌ها و ویدیوهای خود را به اشتراک می‌گذارند و در باره‌ی اکسیون‌های آتی اطلاع رسانی می‌کنند. بازار بحث و تبادل نظر بر سر هدف و انگیزه‌های حرکت‌های اعتراضی در فروم های این صفحه هم داغ است.

در یکی از فروم‌ها می‌توان این خواست‌ها را دنبال کرد؛ خواسته‌هایی چون نظارت سختگیرانه‌تر ودقیق‌تر بر بانک‌ها تا موظف دانستن دولت به اختصاص هزینه‌ی بیشتر در بخش آموزش.

در این سایت که تاریخ ۱۴ ژوییه به ثبت رسیده است، می‌توان اطلاعات کاملی درباره‌ی پس زمینه‌ها، اهداف و انگیزه‌های این اعتراض‌ها یافت. گزارش‌های زنده‌ی خبرنگاران مستقل و اعضای جنبش از پس‌زمینه‌ها و اکسیون‌ها از دیگر بخش‌های این صفحه است.

ویدیو بلاگ "اکیوپای وال استریت" هم یکی از صفحه‌هایی است که به ثبت حوادث می‌پردازد و ویدیوها را برای به اشتراک‌ گذاردن در اختیار کاربران می‌نهد. در این ویدیو بلاگ می‌توان هم‌چنین مصاحبه‌های فراوانی با شرکت‌کنندگان در تظاهرات‌ها را یافت.

ثبت وقایع و رخدادها در کانال یوتیوب هم دنبال می‌شود. در یوتیوب می‌توان شمار زیادی ویدیوکلیپ را پیدا کرد که درگیری‌ها و برخورد پلیس با تظاهرکنندگان را به تصویر می‌کشند.

صفحه‌ی میت آپ (Meetup) امکان قرارهای مجازی برای شرکت در اعتراض‌هایی واقعی را در اختیار کاربران قرار می‌دهد.

از دیگر اقدامات جالب معترضان می‌توان به انتشار روزنامه‌ی ویژه‌ی جنبش اشاره کرد که برای توضیح دیدگاه‌های این اعتراض، اولین شماره‌ی آن در تاریخ یک اکتبر در ۵۰ هزار نسخه منتشر شد. روزنامه‌ای چهار صفحه‌ای که "هفینگتن پست" تصویر هر چهار صفحه‌ی آن را منتشر کرده است.

شبکه‌ای مجازی برای ثبت سرنوشت‌هایی واقعی

وب سایت اکیوپای توگدر (با هم اشغال کنیم) نمونه‌ی دیگری از به خدمت گرفتن فضای مجازی است که به گفته‌ی گردانندگانش، پلاتفرمی در اختیار شهروندان آمریکایی قرار می‌دهد برای متصل کردن ۹۹ درصد از شهروندان که می‌خواهند علیه «طمع و فساد مالی یک درصد» در آمریکا و در سراسر جهان بجنگند.

در این صفحه طرفداران این جنبش می‌توانند با هم ارتباط برقرار کنند و عکس‌ها اطلاعات و ویدیوهای خود را به اشتراک بگذراند.

به‌علاوه اعضا و علاقمندان به این جنبش در صفحه‌ی میکرو بلاگینگ tumblr صفحه‌ا‌ی ویژه باز کرده‌اند با شعار ما ۹۹ درصدیم (we are the 99 percent). در این سایت کاربران یا همان تظاهرکنندگان، از دلایل خود برای شرکت در اعتراض‌ها می‌نویسند و از داستان زندگی‌شان می‌گویند.

هزارن کاربر در دفتر خاطرات جمعی این صفحه عکس‌ها نوشته‌ها و ویدیوهایی از زندگی واقعی خود به اشتراک می‌گذارند که نگرانی‌های روزمره‌‌ی آنها را در دوران بحران مالی به تصویر می‌کشد. بسیاری از کاربرانی که در این صفحات فعال‌اند دانش‌آموختگان دانشگاه‌ها یا دانشجویانی هستند که از بار بدهی خود به دلیل شهریه‌های سنگین دانشگاه گزارش می‌دهند.

مسن‌تر‌ها هم اما کم نیستند. زنی میانسال می‌نویسد: «کار از دست رفته، خانه فروخته شده، اسباب کشی کرده‌ام به خانه‌ی مادر ۸۷ ساله‌ام».

شاید این آخرین جنبش متکی به شبکه‌های اجتماعی در سال ۲۰۱۱ میلادی باشد. باید منتظر ماند و دید فرجام جنبش "پاییز آمریکایی" برای تظاهرکنندگان آیا به شیرینی "بهار عربی" برای معترضان مصری خواهد بود؟

یلدا کیانی
تحریریه: داود خدابخش