"لباس فرم" کودکان خیابانی از کجا می‌آید؟

در هفته‌های اخیر در چهارراه‌های شهر تهران، برخی از کودکان خیابانی که به فروش گل، سی دی، آدامس و کالاهای دیگر مشغولند، با لباس‌های یکسان و یک شکل به کار مشغول‌اند.

 خبرگزاری مهر گزارش می‌دهد که کودکان در چهارراه‌های نزدیک به‌هم با لباس‌های کاملا یک شکل به تکدی‌گری یا فروش کالای خود مشغولند.

سازمان بهزیستی تهران که سالانه سرپرستی تعدادی از کودکان بی‌سرپرست را برعهده می‌گیرند، می‌گوید که این لباس‌های یک شکل ربطی به آن‌ها ندارد و این کودکان تحت سرپرستی بهزیستی نیستند. این در حالی است که بهزیستی پیش از این خود اعلام کرد که به دنبال طراحی لباس فرم یکسان برای این کودکان است.

حبیب‌الله مسعودی فرد، مدیرکل دفتر آسیب‌دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی کشور در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر گفت: «طرح ساماندهی کودکان کار و اعطای لباس فرم به آن‌ها فقط در استان خراسان رضوی با همکاری شهرداری در حال انجام است و در تهران چنین طرحی وجود ندارد.»

مسعودی فرد انگشت اتهام را به سوی باندهای تکدی‌گری می‌گیرد که کودکان کار را هدایت می‌کنند و لباس‌های متحدالشکل را اقدام این باندها می‌داند. او مدعی است که لباس‌های یک‌شکل اقدام دیگری از سوی باندهای هدایت کودکان کار برای "جلب ترحم و تحریک احساسات" مردم است.

این مقام مسئول در بهزیستی تهران که می‌گوید ۹۵ درصد از کودکان کار در ایران خانواده دارند و بی‌سرپرست محسوب نمی‌شوند، اضافه کرد: «بهزیستی امکان نگهداری از همه‌ی این کودکان را ندارد و بنابراین هدف اصلی ما باید توان‌مندسازی و خانواده محوری باشد.»

در کل کشور تنها ۳۸ مرکز نگهداری از کودکان کار بی‌سرپرست یا بدسرپرست وجود دارد. هر یک از این مراکز تنها امکان نگهداری از حداکثر ۴۰ کودک را دارند.

آمار دقیقی از تعداد کودکان کار وجود ندارد. با این‌حال مرکز پژوهش‌های مجلس اعلام کرد که ۳ ميليون و ۲۶۵ هزار کودک ايرانی بازمانده از تحصيل وجود دارد. اکثر کودکان کار، از تحصیل بازمانده‌اند.

مسئولان نیروی انتظامی ایران و دستگاه‌های قضایی تا به حال برخوردی جدی با باندهایی که هدایت کودکان کار در خیابان‌های شهر را برعهده دارند، انجام نداده‌اند.

افزایش استفاده از نیروی کار ارزان

تعداد کودکان خیابانی که به تکدی‌گری و فروشندگی در خیابان‌های کشور مشغولند روند رو به افزایشی دارد. با بالا رفتن هزینه‌های تولید و تورم، صاحبان صنایع کوچک در کشور نیز به استفاده از کودکان که نیروی کار بسیار ارزانی محسوب می‌شوند رو اورده‌اند.

این در حالی است که مطابق قانون کار ایران، به کار گرفتن کودکان زیر ۱۵ سال ممنوع است و استفاده از نیروی کار بین ۱۵ تا ۱۸ نیز با استثنا و شرایط بسیار ویژه‌ای ممکن است. اما سال‌ها است که این قانون عملا نادیده گرفته می‌شود.

از سوی دیگر کودکان بیشتر در کارگاه‌های کوچک و کمتر از ۱۰ نفره به کار گرفته می‌شوند که از شمول قانون کار خارج‌اند وعملا هیچ نظارتی بر آن‌ها صورت نمی‌گیرد.