كشف آثار باستانى فرهنگ ايلامى در خوزستان
۱۳۸۴ اسفند ۹, سهشنبهمصاحبهگر: شهرام میریان
آقای دکتر مفیدی، در آغاز لطفا بگوييد دانشگاه گونتبرگ آلمان و شما، از کی دست به حفاری در خوزستان و هفت تپه زدید؟
بهزاد مفیدی: در خوزستان، قبل از حفاری در هفت تپه، من در پروژهی چغازنبیل که پروژهایست زیر نظر سازمان یونسکو کارهای باستانشناسی و حفاری آنجا را انجام دادم. از سال ۱۹۹۹ تا تقریبا ۲۰۰۳ یا ۲۰۰۴ میلادی در خوزستان بررسیهای باستانشناسی چغازنبیل بود و هفتتپه هم که بین شوش و چغازنبیل واقع شده، آنجا بررسیهای سطحالارضى را انجام دادم و بعد باتوجه به پروژهای که از طرف سازمان DFG تایید شد و تفاهمنامهای با سازمان میراث فرهنگی نوشته شد، حفاریهای هفتتپه شروع شد.
اگر مایل باشید میپردازیم به حفاریهای تازه در اکتشافی که با کمک دانشگاه گوتنبرگ در شهر ماینس آلمان در هفته تپه به عمل آمده است. در آخرین اکتشاف این دانشگاه در هفت تپه شما به چه اشیاء تاریخی دست پیدا کردید؟
بهزاد مفیدی: بخاطر کاوشهایی که از قبل انجام شده بود، آنجا یک شهر بزرگ ایلامی بود مربوط به نیمههای هزارهی دوم قبل از میلاد که اسم شهر باستانی ایلام هم احتمالا «کبنک» بوده است. در ابتدای کاوشهایمان ما اندازهگیریهای «ژئوفیزیکی» انجام دادیم با همکاری متخصصین «ژئوفیزیک» دانشگاه «کیل» و مبنای این اندازهگیریهای ژئوفیزیکی بیشتر به روش ژئومغناطیس انجام شدند و ما، قبل از حفاری، نقشهی ساختارهایی که زیر زمین واقع هستند تقریبا بدست آوردیم. بعد برمبنای این نقشهها و شکلی که این ساختارها داشتند بعضی نقاط را انتخاب کردیم و بعد حفاریمان و کاوشمان را در آن نقاط انجام دادیم بر مبنای انتخابی که از روی این نقشه کرده بودیم. اینها ساختارهای خیلی بزرگی هستند، ساختارهای خیلی عظیمی هستند و قطر دیوارها، فقط پهنای دیوارها گاهی وقتها به ۱۰ متر میرسد و نشان دهندهی عظمت ساختارها هستند. از یکطرف وضعیت ساختارها تا حدی برای ما مشخص شده و از طرف دیگر اشیاء زیادی پیدا شدند، از جمله آرشیوی که در آن لوحهایی گلی با خطوط میخی هستند که در حال حاضر روی آنها کار میشود تا متونشان مشخص شود، اشیایی هست که احتمالا مربوط به قسمت اداری شهر بودند. خیلی اشیاء دیگر هم پیدا شدهاند، از جمله اشیاء برنزی، چندتا شمشیر و چندتا خنجر و همینطور اشیاء گلی و سفالی.
اشيايى که بدست آوردهاید متعلق به چه دورهای از تاریخ است؟
بهزاد مفیدی: مربوط به حدود ۱۴۰۰ سال قبل از میلاد مسیح، یعنی تقریبا مربوط به ۳۴۰۰ سال پیش که مربوط به فرهنگ ایلامیست.
به این ترتیب مثل اینکه هنوز شما خطوط میخیای را که به آن اشاره کردید تا بحال بررسی نکردهاید که بر روی این اشیاء چه نوشته شده، بله؟
بهزاد مفیدی: اینها لیست هستند. لیستی هستند که به اصطلاح توی امور اداری، یعنی از اشیایی که توی انبارها بودند لیست برداری شده و از آنها لیستهای روزانه یا لیستهای هفتگی برمیداشتند و مربوط به بخش اداری و امور اداری یکی از قسمتهای شهر بوده است. گویا لیست اشیاییست مثل پیکان و اشیایی که مربوط به لوازم سوارکاری ارابه و غیره که اشیاء توی یک انباری مربوط به این اشیاء بوده که مسئولین اداری آنجا از آنها لیستبرداری میکردند و بعد این لوحها بصورت آرشیو درمیآمد. گویا مربوط به اینهاست، ولی چون این لوحها تازه کشف شدهاند باید اول تمیز بشوند و رفته رفته روی آنها کار بشود و بعد خوانده بشوند تا ببینیم چه هستند.
آقای دکتر، فکر میکنید کی میشود نتیجه نهایی را داد که ببینیم این اشیائی که کشف شده از چه و چهها میگفتند؟
بهزاد مفیدی: وضعیت این محوطه تا حدی برای ما روشن شده، وسعت و گستردگی ساختارهای معماری تا حدی برایمان مشخص شده که خیلی عظیم و بزرگاند و دوران تاریخیاش هم برایمان مشخص است که مربوط به دوران ایلامی میانه، یعنی همان نیمه هزارهی دوم قبل از میلاد است و بر مبنای حفاریهایی که قبلا شده و لوحهایی هم که قبلا پیدا شده بود ما میدانیم شاه ایلامی در آنجا ساخت و سازهای زیادی کرده است.
آقای دکتر بهزاد مفیدی، استاد دانشگاه گونتبرگ در شهر ماینس، از شما خیلی متشکرم.