كشت خشخاش، تجارت پرسود در افغانستان

روز سه‌شنبه (۲۶ اوت) دفتر مبارزه با مواد مخدر سازمان ملل متحد در كابل، گزارش سالانه خود را منتشر كرد. آمار تازه سازمان ملل حاكى از آن است که مبارزه با توليد مواد مخدر در افغانستان، در سال ۲۰۰۷ هم موفقيت چندانى در پى نداشته است. هرچند كه در منطقه هندوكش، مساحت زمين‌هاى زير كشت خشخاش نسبت به سال پیش از آن يك‌پنجم كمتر شده، اما ترياك توليدشده در اين كشور تنها شش درصد كمتر از سال پیش بوده است.

استان هلمند در جنوب افغانستان هم‌چنان مهم‌ترين منطقه تولید ترياك در اين كشور است. سال ۲۰۰۷، كشت خشخاش در این استان ۲۵ درصد افزايش یافت. در گزارش سالانه سازمان ملل آمده است: اگر هلمند كشور مستقلى مى‌بود، بزرگترين توليد كننده ترياك دنيا به شمار مى‌آمد.

از نظر كريستينا اگوز (Christina Oguz) مدير دفتر مبارزه با مواد مخدر سازمان ملل در افغانستان، اين مسئله اتفاقى نيست: «دلالان مواد مخدر و شورشيان، دنبال پول كلانى هستند كه از اين راه به‌دست مى‌آيد. به همين دليل، بخش جنوبى كشور هم‌چنان خارج از كنترل است».

بى‌دليل نيست كه هلمند يكى از ناآرام‌ترين استان‌هاى افغانستان است. هرچند كه كشت خشخاش با موازين اسلامى هم سازگار نيست، طالبان از اين نكته چشم‌پوشى مى‌كنند و به تجارت پرسود ترياك ادامه مى‌دهد. كشت خشخاش مهم‌ترين پشتيبان مالى فعاليت‌هایى از قبيل خريد اسلحه و آموزش نيروست.

شرارد كاوپر، سفير انگلستان در افغانستان، در تأييد اين نكته مى‌گويد: «رابطه ميان شورشيان و تجارت مواد مخدر مشخص است. جايى كه امنيت وجود ندارد و كنترل دولتى ضعيف است، خشخاش كشت مى‌شود» .

با اين‌كه در هلمند سربازان انگليسى نيروهاى ايساف مستقرند، وظيفه آنها مبارزه با كشت خشخاش نيست. به نظر مى‌رسد تخريب مزارع خشخاش راه چندان موثرى نبوده است. در هجده استان افغانستان اکنون كشت خشخاش ممنوع شده و این تعداد، شش استان بيشتر از سال قبل است. اما بر اساس گزارش سازمان ملل متحد در افغانستان، از هر ده نفر يكی با توليد مواد مخدر در ارتباط است.

افغانستان سال گذشته با توليد ۹۳ درصد ترياك دنيا سودى بيش از۷۰۰ ميليون دلار داشت كه حدود هفت درصد توليد ناخالص ملى اين كشور را تشکیل می‌داد. هرچند كه سازمان ملل هنوز آمار سال جاری را منتشر نكرده، بى‌ترديد افغانستان در توليد مواد مخدر هم‌چنان صدرنشين است.