قندهار بر لب پرتگاه

فهرست سیاستمدارانی که در افغانستان کشته شده‌اند طولانی است. تنها در سه هفته اخیر دو چهره مهم محلی در قندهار ترور شدند؛ احمد ولی کرزای، برادر رئیس جمهوری و حالا غلام حیدر حمیدی، شهردار قندهار. طالبان مسئولیت هردو ترور را برعهده گرفته است.

به نظر می‌رسد نیروهای امنیتی افغانستان در قندهار، بخصوص پلیس، نه می‌تواند و نه اراده آن را دارد که امنیت قندهار را تضمین کند. مردم قندهار وضع فعلی خود را غیر قابل تحمل می‌دانند. یکی از شهروندان شکایت می‌کند که «تاکنون در اینجا فقط ناامنی حاکم بوده، شرایط هیچ‌کجا این قدر بد نیست.»

زندگی در تهدید دائمی

شرایط زندگی در ایالت قندهار واقع در جنوب افغانستان برای یک میلیون و سیصدهزار انسان مانند دوران جنگ است. عملیات انتحاری، حملات و تهدیدهای گوناگون بخشی از زندگی مردم این منطقه شده است.

نیروهای امنیتی در مقابل می‌گویند که مشغول مقابله با طالبان در روستاهای دور افتاده‌اند و فراموش می‌کنند که طالبان به مرکز قندهار رسیده است. یک شهروند دیگر می‌گوید «هر روز چند نفر را اینجا می‌کشند. سربازها باید اول امنیت شهر را تامین کنند.»

نیروهای طالبان هرکس را که با آن‌ها نباشد به چشم دشمن می‌نگرند. برخی اوضاع را با زمانی مقایسه می‌کنند که ارتش شوروی سابق افغانستان را ترک کرد. شرایطی که در آن بی‌قانونی حاکم است و جنگ داخلی. شرایطی که در آن انسان‌ها قادر به برنامه ریزی برای زندگی روزمره‌شان نیستند. هیچ کس به دوساعت آینده‌اش هم اطمینانی ندارد، حال چه یک راننده ساده باشد، چه سیاستمدار. کسی نمی‌داند صبح که خانه را ترک کرد، آیا هرگز به آن برمی‌گردد؟

عدم اعتماد، عدم اطمینان

خروج سربازان خارجی، هم وضع را بدتر کرده است و اعتماد مردم به آینده را کم‌تر. قرار است تا سال ۲۰۱۴ همه نیروهای نظامی خارجی خاک افغانستان را ترک کرده باشند. خیلی‌ها می‌ترسند که خروج نیروهای بین‌المللی همان باشد و آمدن طالبان همان!

رسما اعلام می‌شود که پلیس بزودی امور را در دست می‌گیرد و می‌تواند نظم را در ایالت قندهار برقرار کند. ولی مردم اتفاقا به همین پلیس است که اعتمادی ندارند. بیشتر آن‌ها آموزش درست و حسابی ندیده‌اند و خیلی‌های‌شان حتی سواد خواندن و نوشتن ندارند. بعضی‌ها هم اصلا یونیفورم ندارند. این اتهام به دوش پلیس سنگینی می‌کند که نه فقط به شکل جدی به مبارزه با طالبان نمی‌پردازد، بلکه از ترس جان با طالبان همکاری هم می‌کند.

پلیس یا مزدور؟

مقام‌های رسمی اتهام‌های جاری به نیروی پلیس را رد کرده و آن را بی‌دلیل می‌دانند. ولی منیر احمد، کارشناس امنیتی نظر دیگری دارد. او معتقد است که نیروی پلیس در جنوب افغانستان با حکومت همکاری نمی‌کند. به گفته این کارشناس، خیلی از آن‌ها پیش از این مزدبگیر ارتش شوری سابق بودند. خیلی از آن ها خودشان را هنوز «مزدور» می‌دانند، «این مردها خود را در مقابل حکومت مسئول نمی‌بینند. آن‌ها دنباله روی قدرت هستند و دوستان‌شان».

ولی رایان کراکر، سفیر جدید آمریکا در افغانستان نظر دیگری دارد. او در یک کنفرانس خبری (چهارشنبه ۲۷ ژوئیه) گفت که عملیات ترور طالبان نشانه ضعف آن است. نظری که بسیاری از افغان‌ها با آن موافق نیستند. از ده سال پیش که طالبان سقوط کرده، اکنون وضع در قندهار از هرزمان خطرناک‌تر و خطر ملموس‌تر از همیشه است.

NK/MDM