فیلم، ابزار ارتباط مهاجران جوان با جامعه

یکی از مشکلاتی که دانش‌‌آموزان غیرآلمانی‌تبار در مدارس آلمان اغلب با آن دست‌به‌گریبانند، مسئله‌ی "زبان" است. آمار نشان می‌دهند، فرزندان برخی از قشرهای مهاجرتبار، در سال‌های اولیه‌ی آموزش و حتی پس از آن، چندان به زبان آلمانی تسلط ندارند و نمی‌‌توانند خواست‌های خود را از طریق این زبان بیان کنند. اداره‌های آموزش و پرورش ایالات مختلف آلمان از این‌رو، در برنامه‌های آموزشی مدارس، کلاس‌های فوق‌العاده‌ی آموزش زبان آلمانی گنجانده است تا دانش‌آموزان مهاجرتبار نیز بتوانند، هم‌پای همکلاسی‌های آلمانی‌زبان خود از مواد درسی مختلف استفاده ببرند.

آموزش زبان و درک زیبایی‌شناسانه

به‌تازگی، در برخی از مدارس ایالت‌های مختلف آلمان شیوه‌ی نوینی برای فراگیری زبان آلمانی به‌کار گرفته می‌شود؛ آموزش زبان از راه فیلم. آمار نشان می‌دهند که موفقیت استفاده از این شیوه از حد آموزش زبان فراتر رفته و نتایج پربار دیگری هم به‌بار آورده است؛ از جمله پیدا کردن اعتماد به‌نفس، کسب توانایی‌های لازم برای برقراری روابط اجتماعی، القا و انتقال ویژگی‌های فرهنگی، فراگیری قابلیت‌های فنی و... . این برنامه در چارچوب وظیفه‌ی "تربیت زیبایی‌شناسانه‌ی" مدارس در آلمان پیاده می‌شود که تا به‌حال اهمیتی جنبی داشته، ولی چند سالی است که نقشی محوری بازی می‌کند.

فیلم به عنوان ابزار آموزشی

آنچه در اجرای برنامه‌ها‌ی "تربیت زیبایی‌شناسانه‌" اهمیت درجه‌ی اول دارد‌، آشنایی نسل جوان با انواع گوناگون رسانه‌ها، از جمله فیلم، است. آمار نشان می‌دهند که این امر، خللی در اجرای برنامه‌ها ایجاد نکرده است. تجربه‌ی نهادهایی که برای نظارت بر امکان استفاده از فیلم به عنوان یک ابزار آموزشی در مدارس تأسیس شده‌اند، نیز این امر را تأئید می‌کنند. یکی از این نهادها، "شبکه‌ی فیلم و تأمین نیازهای رسانه‌ای" است که مرکز آن در شهر پتسدام است. از جمله وظایف این مرکز، فراهم‌آوردن امکانات تشکیل گروه‌های مختلف برای برگزاری "هفته‌ی فیلم در مدارس"، ارسال کتاب، بروشور و اطلاعات لازم در مورد فیلم مورد نظر، معرفی و تأمین هزینه‌ی کارشناسان مختلف برای بحث درباره‌ی موضوع فیلم است.

در برخی از ایالات آلمان، استفاده از فیلم در برنامه‌های آموزشی، به جزیی از رشته‌ی اصلی بدل شده است که مهارت در آن ازسوی مراجع آموزشی مورد آزمایش قرار می‌گیرد. مثلاً در سال تحصیلی پیشین در ایالت برمن، دیدن و تجزیه‌وتحلیل فیلم "Woyzeck " اثر کارگردان بنام آلمانی‌، ورنر هرتسوگ که در سال ۱۹۷۹ ساخته شده، در برنامه‌ی امتحانات نهایی دانش‌آموزان کلاس سیزدهم این ایالت گنجانده شده بود.

برنامه‌های عملی

"تربیت زیبایی‌شناسانه‌ی" دانش‌آموزان وجوانان، تنها به آموزش‌های تئوریک محدود نمی‌شود، برنامه‌های عملی هم در این چارچوب درنظر گرفته ‌شده‌اند؛ از جمله ساختن فیلم‌های کوتاه‌، تغییر خلاقانه‌ی فیلم‌های سینمایی یا مستند موجود، نوشتن فیلم‌نامه یا طراحی و اجرای تصاویر فیلم.

موفقیت دانش‌آموزان مهاجرتبار، به‌ویژه در استفاده از این امکانات بسیار چشم‌گیر بوده است. آمار نشان می‌دهند که این گروه نه‌تنها توانسته‌است به این وسیله کمبودهای زبانی خود را جبران کند، بلکه همچنین موفق شده با به‌تصویر کشیدن داستان زندگی خود و معرفی ویژگی‌های فرهنگی که از آن برخاسته، زمینه‌ی درک تفاوت‌های شیوه‌ی زندگی و یافتن وجوه مشترک بین فرهنگ‌های گوناگون را در جامعه نیز فراهم آورد.