فقر و ناامنی در انتظار پناهجویان سوری که بازگردانده می‌شوند
۱۳۹۹ آذر ۲۰, پنجشنبه
در کنفرانس امروز (پنجشنبه ۱۰ دسامبر) دولت فدرال آلمان با وزرای داخلی ایالت‌ها، هورست زهوفر وزیر کشور آلمان می‌خواهد قانون ممنوعیت بازگرداندن پناهجویان سوری را لغو کند. استدلال او و دیگر موافقانش این است که نباید به طور کلی بازگرداندن پناهجویان را ممنوع کرد بلکه باید مورد به مورد بررسی شود و کسانی که مرتکب جرم شده‌اند یا افراد خطرناک بایستی به مناطقی که تحت اشغال ترکیه است بازگردانده شوند.
چهار سال پیش ترکیه ابتدا یک و تا کنون سه نوار مرزی سوریه را به تصرف خود در آورده است. وضعیت این مناطق نیز همانند گذشته بسیار پرمخاطره است از جمله این که حتی در این مناطق نیز حملات تروریستی و نظامی صورت می‌گیرد.
ترس مداوم از ترکها
سعید جمال، نانوا و ساکن شهر کوچک القحطانیه در نزدیکی مرز ترکیه درباره دو مسئله‌ای می‌گوید که برای زندگی در سوریه همچنان تعیین کننده است: پول و امنیت.
او می‌گوید: «ما همگی فقیر هستیم. قیمت دلار مدام بالا می‌رود و همراه با آن قیمت‌ها هم زیاد می‌شوند. همه چیز گران شده. گذشته از این ما در یک ترس دائمی از ترکیه به سر می‌بریم. هربار آنها با یک موضوعی ما را تهدید می‌کنند.»
او می‌گوید درگیری‌های نظامی در کنار مشکلات تامین مایحتاج زندگی وضعیت را بسیار سخت کرده است.
صدها هزار آواره داخل خاک سوریه
تیو یاکوبسن، معاون سازمان کمک رسانی "مراقبت از سوریه" وضعیت انسانی در این کشور را بسیار وخیم تشریح می‌کند، به خصوص برای دو میلیون و ۷۰۰ هزار آواره در داخل خاک سوریه.
او می‌گوید: «وضعیت در سوریه کاملا ناامیدکننده است. همچنان صدها هزار نفر در داخل کشور آواره هستند و از جنگ و درگیری فرار کرده‌اند. این افراد در چادر، خانه‌های رها شده، ساختمان‌های نیمه کاره، تنگ یکدیگر در یک اتاق و یا در اماکن عمومی به سر می‌برند.»
به گفته یاکوبسن دسترسی به امکانات پزشکی و آموزشی بسیار محدود است و تقریبا هیچ درآمد مرتب و منظمی وجود ندارد.
حمله به غیرنظامیان و حملات انتحاری
کامیلا یل‌بارت از نهاد کمک رسانی NRC نروژ می‌گوید کسانی که پناهنده نیستند و یا می‌خواهند به خانه‌های خود بازگردند با مشکلات عدیده‌ای مثل تامین مایحتاج زندگی، خشونت و اختناق روبرو هستند.
به گفته یل بارت همچنان مثل گذشته حمله به غیرنظامیان، درگیری میان گروه‌های مسلح و حملات انتحاری جان و مال مردم را تهدید می‌کند.
وضعیت استان ادلب همانند گذشته بسیار خطرناک است. در این استان از یک سو رژیم اسد و هم‌پیمانش روسیه و از سوی دیگر ترکیه و شورشیان مورد حمایتش با یکدیگر در نبردند.
وضعیت در شمال سوریه اما کمی باثبات‌تر است. یاکوبسن می‌گوید در مناطقی که از سوی ترکیه کنترل می‌شود حداقل از حملات ارتش سوریه و متحدانش خبری نیست. اما در عوض حملات انتحاری و انفجارهای به نسبت زیادی در شمال سوریه رخ می‌دهد.
سازمان‌های غیردولتی در سال جاری میلادی تا کنون ۱۱۶۵ حمله مسلحانه را در شمال سوریه گزارش کرده‌اند. در سه منطقه‌ای که در کنترل ترکیه است هم حملات کمتر از این نیست. پس از یک تابستان نسبتا آرام در استان عفرین تنها در ماه اکتبر هفت حمله مسلحانه انجام شد که در جریان آنها باز هم غیرنظامیان کشته شدند.
در هفته‌ها و روزهای اخیر نیز گزارش‌هایی از حملات سنگین نظامیان ترکیه و گروه شورشی ارتش ملی سوریه به مناطق مسکونی که در امتداد جاده ارتباطی M4 و در کوهستان‌های سنجار قرار دارند داده شده است.
ترس از دستگیری و گرسنگی
کامیلا یل‌بارت امدادگر نروژی می‌گوید هرچه وضیعت امنیت بدتر می‌شود اعتماد به نیروهای امنیتی و قضایی کمتر می‌شود. او می‌گوید: «خطر دستگیری‌های خودسرانه و زندانی شدن همچنان وجود دارد. تهدید آدم‌ربایی همچنان هست. گذشته از اینها به دلیل وضعیت فاجعه‌بار اقتصادی در سوریه بسیار سخت است که کسی بتواند آنچه را برای زنده ماندن نیاز هست به دست آورد.»
بنا به تجربه یاکوبسن، معاون سازمان کمک رسانی "مراقبت از سوریه" حتی سازمان‌های کمک‌رسانی بین‌المللی باید مدام بجنگند تا اجازه کمک رسانی بگیرند. او می‌گوید: «ما با نمایندگان محلی مذاکره می‌کنیم حتی با گروه‌های مسلح. در اغلب موارد آنها به ما اجازه دسترسی به مردمی را که نیازمند کمک هستند می‌دهند.»
به دلیل مجموعه این شرایط این که بازگرداندن پناهجویان سوری از آلمان حتی کسانی که مرتکب جرمی شده‌اند تا چه حد با اصول حاکمیت قانون سازگار است در حال حاضر به شدت مورد شک است.
به همین دلیل برای یل‌بارت امدادگر نروژی کاملا روشن است که: «ما به شدت درباره درستی بازگرداندن کسانی که نمی‌خواهند به سوریه برگردند مردد هستیم.»
علاوه بر این موانع عملی نیز بر سر این کار وجود دارد از جمله این که هیچ پرواز مستقیمی میان آلمان و سوریه وجود ندارد و نیز اینکه دو کشور هیچ رابطه دیپلماتیکی با هم ندارند.