"فشار آلمان بر ونزوئلا بی‌نتیجه است"

الیور پیپر، کارشناس دویچه وله در امور آمریکای‌لاتین تفسیر خود را این‌گونه آغاز می‌کند: اگر از بابی جیمز رابرت فیشر، قهرمان فقید شطرنج می‌پرسیدید چند حرکت تا برد یک بازی نیاز دارد، پاسخ می‌داد: :«زیاد به پیش‌رو فکر نمی‌کنم. بازی می‌کنم تا برنده شوم". اما ساموئل هرمان رِشِفسکی، استاد بزرگ شطرنج پاسخ دیگری داشت: "یک حرکت جلوتر از رقیب». 

سیاست هم مانند شطرنج است: یک سیاستمدار یا به خود ایمان دارد و می‌داند که می‌تواند با حرکتی غافلگیرکننده بازی را ببرد، مثل فیشر. یا اینکه -همانطور که اغلب در دنیای واقعی سیاست دیده می‌شود- واکنش احتمالی حریف را در نظر می‌گیرد و آماده پاسخ سریع است، به ویژه وقتی که رقیب یک حقه‌باز است.

آلمان ابتدا به نیکلاس مادورو، رئیس‌جمهور ونزوئلا ضرب‌الاجلی هشت روزه داد تا فراخوانی برای برگزاری انتخابات علام کند، که البته مادور از قرار متوجه نشد منظور انتخابات ریاست‌جمهوری است و به سرعت فراخوانی برای برگزاری انتخابات مجلس اعلام کرد.

برلین گفته بود اگر تاریخ برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری ونزوئلا روشن نشود خوان گوایدو، رئیس‌مجلس را (طبق قانون اساسی ونزوئلا) به عنوان رئیس‌جمهور موقت این کشور به رسمیت می‌شناسد. آن‌هم در حالیکه وزرای خارجه اتحادیه اروپا هنوز در مورد ونزوئلا به توافق نرسیده‌اند و موضع مشترکی ندارند.

این شرایط موضع‌ آلمان را تضعیف کرده است. وزیر خارجه آلمان، هایکو ماس از مادورو دعوت کرده است که "سیاست خود را هرچه سریعتر تغییر دهد و "شرایط تغییر سیاسی در چارچوب قانون اساسی" را فراهم کند.

مادورو همانطور که انتظار می‌رفت، پاسخ داده که حاضر به برگزاری انتخابات جدید نیست. انتخابات ریاست جمهوری بعدی ونزوئلا برای سال ۲۰۲۴ میلادی برنامه‌ریز شده و به نظر می‌رسد که مطالبه‌ اروپا از حکومت مادور اهمیت چندانی برای او ندارد.

شاید مقامات آلمان گمان می‌کردند که فشار ناگهانی و دور از انتظار جامعه بین‌الملل بر مادورو ممکن آنقدر افزایش پیدا کند که  مقامات ارشد ارتش ونزوئلا از او روی برگردانند و روسیه و چین هم در نهایت دست از حمایت از مادورو بردارند.

پرسش اینجاست که این احتمال چقدر جدی است؟ به ویژه وقتی با سیاستمدار کهنه‌کاری مانند مادور طرف هستید؟ حرکت آلمان برای کیش و مات کردن مادورو از موضع قدرت نبود و موفق هم نپوده است.

با این حال پس از مخالف مادورو با برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری، آلمان و بسیاری از کشورهای دیگر اتحادیه اروپا رهبر اپوزیسیون ونزوئلا را به عنوان رئیس‌جمهور موقت این کشور به‌رسمیت شناختند. آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان گفته انتظار دارد که گوایدو "روند برگزاری انتخابات جدید را در اسرع وقت آغاز کند".

تردیدی نیست که آلمان پای حرف خود می‌ایستد. اما حرکت بعدی با ونزوئلا است. کمتر کسی پیش‌بینی می‌کند که کاراکاس پاسخ رضایت‌بخشی به خواست آلمان بدهد. مادورو ادعا می کند که رئیس دولت منتخب است. از سوی دیگر گوایدو تاکید دارد که بر اساس قانون اساسی، رئیس جمهور‌موقت ونزوئلاست.

حال باید دید که آیا گوایدو می‌تواند مادورو را برکنار کند و با اتکا به دستگاه‌های حکومتی که تحت کنترل او هستند، انتخابات ریاست‌جمهوری را برنامه‌ریزی کند.

بسیاری از طرفداران گوایدو بر این باور هستند که اگر مادرو حال برکنار نشود‌، هرگز کنار نخواهد رفت. از این گذشته هرچه قدر  بازی قدرت در ونزوئلا طولانی‌تر می‌شود، شانس مادوو برای ماندن در مسند ریاست‌جمهوری بیشتر خواهد شد. شاید به این دلیل که او همواره فکر می‌کند یک حرکت جلوتر از حریفانش است.