فرار مالیاتی در ایران و "کانال‌های ناروشن معافیت"
۱۳۹۹ تیر ۲۲, یکشنبه
با سقوط درآمد حاصل از صادرات نفت و ادامه رکود اقتصادی، دولت با کسری بودجه شدیدی روبروست که یکی از راه‌های جبران آن افزایش درآمدهای مالیاتی عنوان می‌شود.
مسئولان سازمان امور مالیاتی در روزهای اخیر آمار مختلفی درباره میزان مورد نیاز دریافت مالیات برای اداره کشور و حجم فرار مالیاتی ارائه کرده‌اند که چشم‌انداز تکیه دولت به این درآمدها برای جبران کسری بودجه را مبهم می‌کند.
معاون سازمان امور مالیاتی یکشنبه ۲۲ تیر از افتتاح سامانه دریافت گزارشات مردمی از فرار مالیاتی خبر داد و به خبرگزاری ایلنا گفت: «یکی از موضوعاتی که سازمان امور مالیاتی دنبال می‌کند جلوگیری از فرار مالیاتی است که بخشی از این اقدامات را از طریق استفاده از گزارشات مردمی پیگیری می‌کنیم.»
محمود علیزاده می‌گوید در موضوع فرار مالیاتی دو مقوله "کتمان درآمد و اجتناب از پرداخت مالیات" وجود دارد است که سازمان امور مالیاتی با راه‌اندازی این سامانه به دنبال کنترل آنها است.
او با اشاره به ۳۵ هزار میلیارد تومان فرار مالیاتی در سال افزود از آنجایی که بخشی از کانال‌های معافیت‌ها روشن نیست، عده‌ای برای اجتناب از پرداخت مالیات از مقررات معافیت‌های مالیاتی سواستفاده و خود را مشمول معافیت عنوان می‌کنند که تلاش می‌شود با ساماندهی بحث معافیت‌ها جلوی این سواستفاده گرفته شود.
معافیت مالیاتی نهادهای تحت امر خامنه‌ای
بخش بزرگی از معافیت‌های مالیاتی در ایران به بنیادها و نهادهای تحت فرمان رهبر جمهوری اسلامی، علی خامنه‌ای مربوط می‌شود که هم تعدادشان زیاد است هم دامنه فعالیت‌هایشان گسترده.
سازمان امور مالیاتی آبان ۹۷ فهرستی شامل ۱۰ نهاد، از جمله بنیاد شهید، کمیته امداد، بنیاد مستضعفان، ستاد اجرایی فرمان امام و سازمان تبلیغات اسلامی را منتشر کرد که از پرداخت مالیات معاف هستند.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
این سازمان در عین حال اعلام کرده که فعالیت‌های اقتصادی این نهادها مشمول معافیت مالیاتی نیستند. با این حال برخی منتقدان معتقدند عدم شفافیت و نظارت موثر بر فعالیت اقتصادی نهادهای تخت فرمان خامنه‌ای شرایط دریافت مالیات از آنها را فراهم نمی‌کند.
افزون بر این ۳۵ هزار میلیارد تومان فرار مالیاتی که معاون سازمان امور مالیاتی به آن اشاره کرده، در صورتی که جلوی آن گرفته شود نیز تنها بخش کوچکی از نیاز مالیاتی دولت، و حدود یک دهم آن را تامین می‌کند.
درآمد مالیاتی نصف نیاز دولت
به گزارش خبرگزاری ایسنا، رئیس کل سازمان امور مالیاتی ۱۹ تیر در نشستی با فعالان اقتصادی استان کرمان گفت: «۳۵۰ هزار میلیارد تومان حداقل پولی است که با آن می‌توان مملکت را اداره کرد که از این میزان، ماهانه ۱۲ هزار میلیارد تومان مالیات اخذ می‌شود؛ این در حالی است که تنها هزینه حقوق‌های پرسنلی، حقوق کارمندان و بازنشستگان و ..، ۲۸ هزار میلیارد تومان می‌باشد.»
به عبارت دیگر درآمد مالیاتی دولت در حال حاضر تقریبا نصف میزان لازم برای اداره کشور است و در سال به حدود ۱۸۰ هزار میلیارد تومان می‌رسد.
امیدعلی پارسا در جمع فعالان اقتصادی کرمان خاطر نشان کرد در حال حاضر با توجه به این که ظرفیت چاپ پول به حداکثر خود رسیده و صادرات نفت به شدت کاهش یافته "تنها می‌ماند قرض‌های دولت و فروش اموال دولتی و ... که در خوش‌بینانه‌ترین حالت تقریبا مملکت به صورت سر به سر اداره می‌شود".
کاهش شدید صادرات نفت و تنگناهای مالی دولت
پس از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای در اردیبهشت ۹۷ و اعمال مجدد تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی، درآمدهای نفتی ایران به شدت کاهش یافته و دسترسی به منابع حاصل از فروش آن هم به سادگی میسر نیست.
مسئولان جمهوری اسلامی از اعلام آمار صادرات نفت خودداری می‌کنند و از آنجا که این کار از طریق دور زدن تحریم‌ها و پنهانی انجام می‌شود ارزیابی میزان دقیق آن نیز بسیار دشوار است.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
برایان هوک، نماینده ویژه وزارت خارجه آمریکا در امور ایران روز جمعه ۲۰ تیر در یک نشست مجازی به میزبانی اندیشکده هادسون اعلام کرد با سیاست‌های تحریمی دولت دونالد ترامپ درآمدهای نفتی جمهوری اسلامی به عنوان مهم‌ترین منبع درآمد این کشور به شدت سقوط کرده است.
هوک در این نشست گفت ایران پیش از خروج ایالات متحده از توافق هسته‌ای به طور میانگین روزی دو و نیم تا دو میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه نفت صادر می‌کرد و این میزان در ماه مارس سال جاری به ۷۰ هزار بشکه در روز تنزل یافته است.
او به ماخذ این آمار اشاره‌ای نکرد. برخی منابع خبری با استناد به دادهای شرکت‌های رهگیری نفت‌کش‌ها پیش از این میزان صادرات روزانه نفت ایران را کمتر از ۲۰۰ هزار بشکه در روز اعلام کرده‌اند. در هر صورت به نسبت قبل از بازگشت تحریم‌ها و با توجه به سقوط بهای نفت پس از بحران کرونا، درآمدهای نفتی جمهوری اسلامی چنان کاهش یافته که دولت برای تامین هزینه امور جاری خود هم به شدت در تنگنا قرار گرفته است.