1. پرش به گزارش
  2. پرش به منوی اصلی
  3. پرش به دیگر صفحات دویچه وله
اجتماعیخاورمیانه

فارسی‌اندیش آلمانی‌سرا

۱۳۹۹ مرداد ۱۶, پنجشنبه

۱۶ مرداد ۱۳۷۱: ۲۸ سال پیش در چنین روزی فریدون فرخزاد در بُن آلمان به قتل رسید. می‌گفت: «نه مرگ آنقدر تلخ است، نه زندگی آنقدر شیرین، که انسان برای این دو "شرفش" را بدهد.»

https://p.dw.com/p/3gUhV
Sänger - Fereydoun Farrokhzad
عکس: Tacoma

فریدون فرخزاد در سال ۱۳۱۵ در تهران زاده شد.

پدرش افسر ارتش و در پرورش فرزندانش سختگیر بود.

پیش از رفتن به دبستان خواندن و نوشتن را نزد خواهر بزرگترش فروغ آموخت.

۱۹ ساله بود که دیپلم گرفت و در سازمان بیمه‌های اجتماعی کار کرد تا هزینه تحصیل در آلمان را گرد آورد.

۲۱ ساله بود که به مونیخ رفت و در آنجا علوم سیاسی خواند:

"تِز"م را درباره تأثیر عقاید مارکس بر کلیسا و حکومت آلمان شرقی نوشتم و با درجه "اِم اِی" (کارشناسی ارشد) از دانشگاه مونیخ فارغ‌التحصیل شدم".

نیما مینا در پیشگفتار ترجمه انگلیسی سروده‌های آلمانی او "فصلی دیگر" می‌نویسد که او به فارسی می‌اندیشید و به آلمانی می‌سرود.

۲۸ ساله بود که "اولین دیوان شعرم به زبان آلمانی انتشار یافت و جایزه ادبی را گرفت. بعد توی ۱۰ مجموعه شعر چاپ شد که یکی‌اش عنوان بهترین اشعار یک قرن آلمان را دارد".

۳۰ ساله بود که سلسله برنامه‌های طنزآمیزی را نخست در رادیو و سپس در تلویزیون مونیخ تهیه و اجرا کرد. این نخستین بار بود که یک ایرانی شومن تلویزیون رسمی کشور دیگری شد.

۳۲ ساله بود که به ایران بازگشت و ۳۳ ساله بود که تهیه و اجرای نخستین شو هفتگی تلویزیون ملی ایران با نام "میخک نقره‌ای" را آغاز کرد که دو سال ادامه داشت. او پس از آن هشت شو دیگر برای تلویزیون و چندین سلسله برنامه برای رادیو ایران تهیه و اجرا کرد.

افزون بر این او یک جُنگ شعر آلمانی و یک مجموعه شعر فارسی انتشار داد و ۱۲۶ ترانه به جا گذاشت که بسیاری از آنها را خودش ساخته و آهنگ‌شان را از آثار نام‌آشنای کلاسیک اروپایی گرفته است.

در پی انقلاب ۵۷ او نخست خانه‌نشین و سپس به دادگاه انقلاب احضار و مدتی بازداشت شد.

۴۶ ساله بود که ایران را ترک کرد. مدتی در آمریکا زیست ولی با جو جامعه هنری لس‌آنجلس نمی‌ساخت.

یک سال پیش از مرگش در فیلم اتریشی "وین را دوست دارم" (I Love Vienna) در نقش یک پدر باورمند بازی کرد:

"سینما را دوست دارم چون در مرحله اول هنرپیشه‌ام".

او در برنامه‌های هنری و شوهایی که در خارج از کشور برگزار می‌کرد، عملکرد سیاسی و مذهبی حکومت جمهوری اسلامی را موضوع نقد و طنز خود قرار می‌داد.

او سال‌های پایانی زندگی را در یک آپارتمان کوچک اجاره‌ای در بُن آلمان می‌زیست و به خاطر دیدار از مادر بیمارش می‌خواست به هر بهایی به ایران برود و با مقامات جمهوری اسلامی تماس بگیرد که شرح آن در "خنیاگر در خون" اثر میرزاآقا عسگری مانی توسط شرکت کتاب در لس‌آنجلس منتشر شده است.

فریدون فرخزاد در ۵۵ سالگی در غرب آلمان فجیعانه به قتل رسید. قتل او عوامل جمهوری اسلامی نسبت داده می‌شود.