غارنشینی اما با ماهواره؛ زندگی دشوار در بامیان افغانستان
شاید عجیب باشد که در قرن ۲۱ میلادی هنوز مردمی باشند که در غارها زندگی کنند. زندگی برای مردم غارنشین بامیان افغانستان ساده نیست اما برای توریستها، این مسئله بهانه خوبی برای رفتن به این منطقه است.
با وجود اینکه در سالهای اخیر صنعت ساختوساز در افغانستان رشد چشمگیری داشته و بسیاری از شهرهای این کشور به سرعت در حال توسعه هستند اما هنوز هم شمار زیادی از مردم افغانستان در شهر بامیان در وضعیت نامطلوبی زندگی میکنند.
بامیان شهری در ناحیه مرکزی افغانستان است. این شهر در مرکز هزاره نشین افغانستان واقع است و به قلب هزارستان معروف است. با وجود واقع شدن در این منطقه مهم اما بسیاری از مردم این منطقه از مناسب نبودن محل زندگیشان گلایه دارند.
بسیاری از مردم این منطقه برای زندگی کردن در این غارها، مجبور به پرداخت کرایه هستند. این غارها در میان تپههای اطراف شهر قرار دارند. در عین حال فقدان راه مناسب برای رفت و آمد از دیگر مشکلات مردم این منطقه است.
آب آشامیدنی مردم این منطقه از جویبارها و پمپهای چاه تامین میشود. آوردن آب غالبا بر عهده زنان و کودکان است. آنها مجبور هستند در طول روز چندین بار مسیری سخت را با حیوانات برای آوردن آب به محل زندگیشان طی کنند.
اکثر اهالی این منطقه به زراعت و پروش گاو و گوسفند مشغول هستند. وضعیت اسفناک در این منطقه تا آنجا پیش رفته که بسیاری از آنها مجبور هستند با حیواناتشان در این غار (مغاره) زندگی کنند. برخی دیگر که وضعیت بهتری دارند، غاری جداگانه برای حیواناتشان نیز در دسترس دارند.
اما همه چیز برای این مردم به همان شکل اولیه باقی نمانده است. شماری از ساکنان این غارها با وجود وضعیت بدی که در آن قرار دارند، نتوانستهاند از ماهواره چشمپوشی کنند. استفاده از ماهواره از سوی برخی از این افراد برای بسیاری از توریستهایی که برای دیدن "شهمامه و صلصال" دو بودای تاریخی به این منطقه می روند، بسیار جالب است.
برق این منطقه با استفاده از دستگاههای تولید برق آفتابی "سولر" تامین میشود. هر خانه صفحهای کوچک از این دستگاه دارد تا بتواند حداقل روشنایی خانه و برق مورد نیاز برای تلویزیون و ماهوارهاش را تامین کند.
شهرداری بامیان در عین حال نگران تخریب بسیاری از این غارهاست. در این منطقه بقایای چندین مجسمه بودا وجود دارد که در نتیجه جاری شدن فاضلاب ساکنان غارها به شدت در حال تخریب است. شهرداری از این رو به هر یک از ساکنان قطعه زمینی داده که در آنجا خانه هایشان را بنا کرده و زندگی کنند. اما مردم ساکن در این غارها می گویند پول ساخت و ساز در این زمینها را هم ندارند.
روایت تاریخی متفاوتی از قدمت این غارها وجود دارد. برخی معتقدند، این غارها قدمتی بین ۱۵ تا ۲۵ قرن را دارند. این غارها در گذشته ها محل عبادت و ریاضت راهبان بودایی بود. هنوز هم در برخی از این غارها که با مهارت در دل کوهها حفر شده، بقایای دوره بوداییان بر سقفهای گنبدی به چشم میخورد.
آمار دقیقی از غارها و حفرههایی که در منطقه بامیان وجود دارند، در دست نیست. برخی معتقدند بیش از ۱۰ هزار غار (مغاره) در این محل وجود دارد. همچنین به گفته مقامات شهر بامیان نزدیک به ۲۵۰ خانواده در این غارها زندگی میکنند.
در سالهای اخیر در شهر بامیان بازسازیهای کمتری صورت گرفته است و این موضوعی است که هم مقامات و هم مردم منطقه به آن انتقاد دارند. در مقابل برخی دیگر از مسئولان این شهر معتقدند، اینکه هنوز هم در قرن ۲۱ مردمی هستند که در غارها زندگی میکنند، گردشگران داخلی و خارجی بسیاری را به این منطقه میکشاند.