علی‌رضا جباری: به مسئله حقوق بشر در ایران بیشتر توجه شود
۱۳۸۶ آذر ۱۳, سه‌شنبه
دویچه‌وله: آقای جباری، شما به‌عنوان نویسنده و از فعالان «کانون نویسندگان ایران»، چه انتظاری از یک رسانه‌ی فارسی‌زبان حرفه‌ای خارج از کشور دارید و این رسانه‌ها به نظر شما باید از چه ویژگی‌هایی در اطلاع‌رسانی برخوردار باشند؟
علی‌رضا جباری:
در شرایطی که صدای رسانه‌های داخل، چه آنها که وابسته به دولت هستند و چه آنها که در خارج از مرز اختیارات دولت قرار دارند، محدودیت‌های فراوانی دارند و افرادی هم که بتوانند صدای مردم را به گوش مردم ایران و جهان برسانند، از همین محدودیت‌ها رنج می‌برند، لازم است رسانه‌های مستقل خارجی بتوانند این صدا را بهتر منعکس کنند و کاری که از عهده‌ی رسانه‌ای داخلی برنمی‌آید، بتوانند جای آنها را پر کنند و وظیفه‌ی که برعهده‌ی آنهاست انجام بدهند. در رساندن دانش به مردم نسبت به شرایط روز در یک حد مطلوب و متعادل و آماده‌سازی آنها برای دستیابی به هدفهای حقوقی و اجتماعی خودشان که متجاوز از یک قرن و نیم است که از آنها دریغ داشته شده، بتوانند اینها را منعکس بکنند و به گوش مردم ایران و جهان برسانند. از این نظر است که نقش رسانه‌های مستقل یا رسانه‌هایی که ارتباط با دستگاه حاکم در کشور ما نداشته باشند، در اینجا اهمیت پیدا می‌کند و باید توجه بیشتری به این بخش از کار بشود و انعکاس اخبار، رویدادها و مسایل فرهنگی و اجتماعی و نیازهای حقوق بشری مردم ایران در آنها بیشتر منظور بشود.دویچه‌وله: به نظر شما رسانه‌های فارسی‌زبان حرفه‌ای خارج از کشور بایستی بیشتر به چه موضوع‌هایی بپردازند و چه موضوع‌هایی باید سهم بیشتری را در این رسانه‌ها به‌خودشان اختصاص بدهند؟
علی‌رضا جباری: مسئله‌ی حقوق بشر، مسئله‌ی کمبودهایی که در اقشار مختلف اجتماعی ایران، اعم از روشنفکران، زنان، جوانان، معلمان و دیگر کسانی که در حال حاضر بیشتر در معرض این تنگناها و محدودیت‌ها قرار گرفته‌اند، به ترتیبی که اینها بیشتر در معرض هجوم قرار می‌گیرند، خواسته‌هایشان منعکس بشود و مسایل حقوق بشری‌شان در سطح ایران و جهان انعکاس پیدا بکند. از این جهت که ما در یک محیط بسته زندگی نمی‌کنیم، بلکه با تمام ملل جهان هم، با تمام کشورهای دموکرات و غیردموکرات روبه‌رو هستیم، انعکاس جهانی این کمبودها می‌تواند تاثیر بسزایی داشته باشد در تاثیرگذاری بر تقویت حرکت مردم ایران در جهت استیفای این حقوق و این خواست‌هایشان.
دویچه‌وله: مخاطب ایرانی رسانه‌های فارسی‌زبان رسمی خارج از کشور تا چه حدی به موضوع‌هایی سیاست داخلی ایران علاقمندند، تا چه حدودی به مسایل منطقه‌ای و یا سیاست بین‌الملل؟ به زبان دیگر، اولویت‌های یک رسانه‌ی فارسی‌زبان خارج از کشور از نظر شما باید چه ترتیبی داشته باشد؟
علی‌رضا جباری: به هرحال مسایلی که مربوط به داخل جامعه‌ی ماست، مسایلی که ما در شرایط امروزی با آن دست به گریبانیم، و در واقع اینها را باید حل بکنیم، در اولویت قرار می‌گیرد که همان مسایلی‌ست که در سوال قبل به آن اشاره کردم. و مسایل مربوط به منطقه و جهان هم تا اندازه‌ای که به مسئله‌ی حقوق و خواست‌های خود مردم ایران ارتباط پیدا می‌کند، مهم می‌شود اهمیت می‌یابد. بنابراین آنچه در خارج از ایران می‌گذرد، من فکر می‌کنم بیشتر در رابطه با مسایل داخل ایران در نظر مخاطب ایرانی اولویت پیدا می‌کند و به همان نسبت مسئله‌ی منطقه‌ای و مسئله‌ی جهانی برایش مسئله‌ی درجه دوم و سوم می‌شود. بخاطر اینکه عمدتا آنقدر کمبودها در شرایط فعلی زیاد هستند و آنقدر تنگناها روزبه‌روز افزون‌ترو گسترده‌تر می‌شوند، که حتا اگر یک‌هزارم این خواسته‌ها هم جامه عمل بپوشد، باز یک گام به جلوست.
دویچه‌وله: به نظر شما نقاط ضعف و قدرت رسانه‌های مستقل خارج از کشور کدامها هستند؟
علی‌رضا جباری: رسانه‌های مستقل خارج از کشور باید زبان گویای مردمی باشند که نمی‌توانند آنطور که باید و شاید خواسته‌های خودشان را در داخل بیان بکنند. مشکلات کشور، تنگناهای کشورشان، نقض حقوق بشر و مسایلی که در ایران می‌گذارد، به نظر من باز اولویت بیشتری دارد. به همین دلیل فکر می‌کنم، جایی که برای این مسایل گذاشته می‌شود نسبت به سایر مسایل، نه اینکه کم باشد، ولی آنطور که بایسته است نیست. یعنی آن اولویتی که باید منظور نظر داشت در مورد اینها رعایت نشده و در امتداد سایر مسایل بیشتر پیش برده می‌شوند تا اینکه قبل از سایر مسایل.
دویچه‌وله: خب این آقای جباری اشاره به یک نقطه ضعف بود. آیا نقطه قوتی هم در کار رسانه‌های فارسی‌زبان حرفه‌ای خارج از کشور می‌بینید؟
علی‌رضا جباری: نقطه قوتی که من می‌بینم همین است که در زمینه‌ی آگاهی‌دهی و اشاره به مسایلی که در داخل می‌گذارد، مسایلی که مبتلابه مردم است و مردم با آن دست به گریبانند، گام برمی‌دارند و در واقع ارتباط دارند با داخل. هرچند آنطور که باید و شاید نیست، ولی ارتباط هست و به نظر من خود این ارتباط، برقراری این ارتباط نسبت به نبود آن یک نقطه قوت است. بنابراین مسئله به صورت نسبی درمی‌آید. یعنی نسبیت مسئله مطرح می‌شود که آیا تا چه حد بیشتر و یا تا چه کمتر این رسانه‌ها در مقایسه با یکدیگر از عهده‌ی طرح مسایل داخل کشور برمی‌آیند. و اشاره می‌کنم به اینکه به همین صورتی که هست باید گسترش پیدا کند و بیشتر به مسایل دشوار و بسیاری که در داخل کشور مطرح هست پرداخته بشود و اینها به شکلی در نظر جهانیان توضیح داده بشود.
دویچه‌وله: آقای جباری، خود شما مشخصا، در صورت رجوع به دویچه‌وله در درجه‌ی اول به دنبال چه موضوع‌هایی هستید؟
علی‌رضا جباری: من در درجه‌ی اول به مسایل حقوق بشری نگاه می‌کنم و به مسایل مربوط به فرهنگ، مسایل مربوط به جوانان، مسایل مربوط به زنان و مسایل مربوط به اقوام، که فکر می‌کنم یکی از معضلات بزرگی‌ست که در آینده پیش‌روی مردم ایران خواهد بود و باید به شکلی به آن بپردازند تا بتوانند آن را حل بکنند. این هم یکی از اولویت‌هایی‌ست که من به آن فکر می‌کنم و مسایل مربوط به آن را جست‌وجو می‌کنم.
مصاحبه‌گر: بهنام باوندپور ( رادیو دویچه وله)