علل افزایش ۹۰درصدی قیمت برنج درایران
۱۳۸۷ اردیبهشت ۳۰, دوشنبه
سه سال پیش در چنین روزهایی مبارزات انتخاباتی نهمین دوره ریاست‌جمهوری در ایران جریان داشت. شعارهای تبلیغاتی نامزدها گوناگون بودند اما در میان آنها شاید دو شعار بود که احتمالا هرگز از یاد مردم نمی‌روند: یکی از نامزدی که اعلام کرده‌بود، ماهی ۵۰ هزار تومان از درآمد نفت را مستقیم و بدون هیچ پیش‌شرطی به مردم می‌دهد و دیگری از نامزدی که بر پوسترهای تبلیغاتی‌اش این جمله با حروف درشت نوشته‌شده‌بود: «ما پول نفت را بر سر سفره مردم می‌آوریم.»
نامزد اولی، مهدی کروبی، شانس این را نداشت که شعار خود را عملی کند اما دومین نفر، محمود احمدی نژاد، الان دوسالی است که در عمارت میدان پاستور تهران سکنی کرده‌است.
شعاری که تکذیب شد
مشاور ارشد احمدی نژاد، ثمره هاشمی، روز یکشنبه، ۲۹ اردیبهشت، اعلام کرد:
«برخی اطلاع‌رسانی‌ها خلط مبحث است؛ مثلا می‌گویند پول نفت را بر سر سفره مردم می‌آوریم. اول اینکه کجا چنین قولی داده شد و بعد اینکه دولت درآمدی را که از نفت به دست می‌آید بر اساس قانون مصرف می‌کند».
قیمت نفت در زمان ریاست‌جمهوری احمدی نژاد به طرز بی‌سابقه‌ای افزایش یافت و تنها چیزی که از این افزایش قیمت نصیب مردم شد، به گفته کارشناسان اقتصادی، تزریق بی‌حساب نقدینگی میان مردم و درنتیجه تورم ۲۰ درصدی بود. و همین تورم ۲۰درصدی است که امروز گریبان مواد غذایی اصلی مردم را گرفته است.
نظرات گوناگون
یک شهروند تهرانی می‌گوید:
« برنج کیلویی ۵ هزارتومان است. گفتند حالا برنج خارجی می‌خواهد بیاید. اگر برنج خارجی بیاید، ممکن است بازار برنج به اصطلاح شکسته بشود. اما ما که هنوز ندیدیم که شکسته بشود. گوشت هم کیلویی ۱۱تا ۱۲ هزارتومان است».
بیژن بیدآباد، کارشناس اقتصادی معتقد است بالارفتن قیمت برنج در ایران تابعی از بالا رفتن قیمت جهانی غلات است. وی به کمبود بارش‌های جوی نیز اشاره می‌کند:
«به طور کلی سطح عمومی قیمت غلات در جهان افزایش پیدا کرده است و میزان افزایش قیمت برنج در بسیاری از کشورهای آسیایی در حول و حوش ۸۰ تا ۹۰ درصد است و این افزایش قیمت در کشورهای اروپایی هم همینطور ذکر می‌شود و علت این موضوع خشکسالی‌‌ای است که در ماه‌های گذشته اتفاق افتاده و پیش‌بینی می‌شود که در ماه‌های آتی نیز همچنان بارش‌های جوی کم باشد و این موضوع در ایران هم صادق است».
اما برخی از مردم علل دیگری را برای این گرانی کم‌سابقه عنوان می‌کنند. یک زن خانه‌دار می‌گوید:
«برای این که گفتند ما را تحریم می‌کنند، حالا یا کردند، این هست، خشکسالی هست و خب اینجا هم کسی به فکر این که... مثلا چند روز پیش رسانه‌های ملی خودشان گفتند دوتا انبار برنج، یکی در قم و یکی در شهریار با چندین تن برنج ضبط شده. اما کو برنج‌اش؟»
بیدآباد نیز معتقد است، ترس از تشدید قیمت‌ها و خرید مازاد بر نیاز از سوی مردم، یکی از علل افزایش قیمت برنج و سایر اقلام اساسی است:
«علاوه بر افزایش قیمت برنج در سطح جهانی، مسئله‌ی دیگری که هست، همواره پیش‌بینی انتظارات افزایش قیمت آتی، خودش تشدید گرانی می‌کند. به این شکل که وقتی مصرف‌کننده‌ها می‌دانند که برنج در ماه‌های آتی قیمتی افزایشی دارد، اقدام به خرید و انبار می‌کنند و این موضوع خودش باعث می‌شود که حجم تقاضا را در بازار زیاد بکند و تا مدتی هم این اثر را خواهد داشت، یعنی اثر افزایش قیمت را، تا وقتی که مصرف‌کنندگان مطمئن می‌شوند که عرضه‌ی برنج زیاد خواهد بود و یا احتمال می‌دهند در آینده قیمت‌اش رو به تنزل بگذارد.»
تاثیر تحریم‌های سازمان ملل
برخی معتقدند، تحریم‌های سازمان ملل باعث بالارفتن قیمت کالاهای اساسی در ایران شده‌است.
اما به نظر بیدآباد تحریم‌های شورای امنیت هنوز به مرحله‌ای نرسیده که بتواند بر قیمت کالاهای داخلی تأثیر بگذارد. به اعتقاد وی تنها قیمت غلات در ایران رشدی بیشتر از سال‌های قبل داشته است:
«تا به حال قطعنامه‌های شورای امنیت اثری روی عرضه‌ی کالا در ایران، بالاخص از طریق واردات، نداشته است. و این موضوع صحیح نیست که اثر قطعنامه‌های شورای امنیت منجر به گرانی در ایران شده است، بلکه جریانهای متغیر اقتصادی در ایران در بخش کالاهایی غیر از غلات، عملا سبب این نوع جریان افزایش قیمت‌ها، آن هم به طور روندی در امتداد روند سال‌های قبل شده است، بلکه در اوایل سال از شدت رشد آنها تا حدودی هم کم شده است، به استثنای غلات».
شاید حق با این کارشناس باشد و قیمت سایر مواد غذایی بیشتر از هرسال گران نشده باشد اما وقتی قیمت برنج که غذای اصلی مردم ایران است به بالای ۴ هزار تومان در هر کیلو می‌رسد شاید دیگر کمتر کسی به افزایش ۷درصدی قیمت تخم‌مرغ و نیز بالا رفتن دو درصدی قیمت مرغ و گوشت توجه کند.
میترا شجاعی