علاقه امریکا و کشورهای منطقه خلیج فارس به برنامه کمک تسلیحاتی

کمی پیش از اینکه کاندولیزا رایس، وزیر امور خارجه امریکا، در روز سه شنبه (۳۱ ژوییه) برای دیدار با همتایان سیاسی خود از کشورهای عربی منطقه خلیج فارس وارد شرم الشیخ مصر شود، اعلام کرده بود که معادل ۲۰ میلیارد دلار به کشورهای عربی کمک تسلیحاتی‌ خواهد شد. قرار است در چارچوب این برنامه، عربستان سعودی نیز مجهز به تسلیحات مدرن شود. دو متحد قدیم امریکا، اسراییل و مصر نیز در ده سال آینده از کمکهای تسلیحاتی امریکا برخوردار خواهند شد. امریکا می‌خواهد بدین وسیله پیامی روشن برای ایران بفرستد که مظنون به تلاش برای دستیابی به سلاح اتمی و گسترش نفوذ خود در منطقه است. در آلمان از کمک تسلیحاتی به عربستان سعودی و کشورهای منطقه خلیج فارس به صراحت انتقاد کردند. اما هم امریکا و هم کشورهای کوچک منطقه خلیج فارس از برنامه کمک تسلیحاتی خشنودند.

ترس و بیم از ایران

ممکن است که بسیاری از سیاستمداران غربی ارسال بیش از پیش اسلحه به منطقه بی‌ثباتی چون خلیج فارس را بیخردی بدانند. اما دولتهایی که قرار است از امریکا کمک تسلیحاتی دریافت کنند، بسیار از این بابت خوشحال‌اند. دلیل آن هم ترس رو به رشدی است که آنها از حکومتگران دینی در ایران دارند.

دو روز پیش مقاله‌ای در روزنامه‌ای مصری چاپ شد با این عنوان که “چرا کشورهای خلیج از ایران متنفرند؟“ نویسنده‌ای اهل بحرین این مقاله را نوشته بود. در این مقاله می‌خوانیم که سیاست ایران “وحشت‌انگیز و برتری جو“ است. سیاست تهدید است و حق السکوت‌گیری، سیاستی است بس شرور. ماهی نیست که ایران تهدید نکرده باشد که با موشک به کشورهای عربی‌ای حمله خواهد کرد که در ساحل روبرویی خلیج واقع‌اند‌.

ممکن است که لحن نویسنده این مقاله گوشخراش به نظر بیاید، اما احساس تهدید از سوی ایران احساسی واقعی است و در همه کشورهای منطقه خلیج فارس وجود دارد. کریستیان کوخ پژوهشگر علوم سیاسی در “مرکز تحقیقات خلیج“ در دبی می‌گوید: “از زمان انقلاب ایران سعی کرده‌اند که انقلاب را کمی هم به منطقه صادر کنند و در اینجا هم ناآرامی بوجود بیاورند. هنوز هم بین ایران و امارات بر سر سه جزیره دعوا وجود دارد و ایران هم مطلقا سعی‌ای نمی‌کند تا این مشکل حل بشود. این است که اعتماد کم است.“

رقابت‌های قدیم و جدید

در رابطه میان ایران و دیگر کشورهای منطقه خلیج فارس رقابتهای تاریخی بسیار قدیم میان ایرانیها و عربها و همین‌طور میان سنی‌ها و شیعیان هم نقش بازی می‌کند. روزنامه “گلف نیوز“ در مقاله‌ای به این نکته اشاره کرده، می‌نویسد: “به امریکا در برابر ارسال غیرمترقبه و دست و دلبازانه اسلحه چه می‌رسد؟ اگر کسی باور کند که امریکا قرار نیست نفعی در این میان عایدش شود، پس لابد خیال می‌کند که بابانوئل هم وجودد خارجی دارد. در حقیقت موضوع این است که می‌خواهند ائتلافی از عربهای سنی را به عنوان میانگیر در برابر ایران بوجود آورند.“

شوق دستیابی به سلاح‌های مدرن

اکثریت کشورهای عربی منطقه خلیج فارس کوچک‌اند و حتی باصطلاح فسقلی، و به لحاظ نظامی هم ضعیف‌اند. مدتهاست که این کشورها به فکر مجهز کردن خود به سلاحهای مدرن افتاده‌اند. در نمایشگاهی که در ماه فوریه، ۵ ماه پیش، در ابوظبی برگزار شد، خریداران تسلیحات از این کشورها با لیستهای خریدشان ظاهر شدند و گفته می‌شود که دست کم حدود ۶۰ میلیارد دلار اسلحه خریدند. عربهای منطقه خلیج فارس مسلم می‌دانند که ایران در پی دستیابی به سلاح اتمی است و بسیاری از آنها منتظرند که حمله‌ای به ایران صورت گیرد.

کریستیان کوخ در این باره می‌گوید: “مطمئنا در منطقه خلیج فارس کسی حاضر نیست در سایه بمب اتم ایران زندگی کند. اگر موقعیت طوری شود که مجبور به انتخاب میان برنامه اتمی ایران و حمله امریکا و اسراییل به ایران شوند، با حمله به ایران موافقت خواهند کرد.“

استفاده آمریکا از نیاز اعراب به امنیت

امریکا مدتهاست که از نیاز کشورهای عربی منطقه خلیج فارس به حفاظت به نفع خود استفاده کرده است. در هر یک از این کشورها شماری از سربازان امریکایی مستقر شده‌اند. از سربازان مستقر در عراق که بگذریم، در مجموع حدود ۴۰ هزار سرباز امریکایی در این کشورها مشغول خدمت‌اند. در بحرین ناوگان پنجم نیروی دریایی امریکا مستقر است، از پایگاه العدید در قطر طرح سرنگونی صدام حسین را پیش بردند. بنابراین امریکا به لحاظ استراتژیک به امکانات زیادی در این منطقه پر نفت و گاز جهان دسترسی دارد و با کمکهای تسلیحاتی به کشورهای این منطقه بر چنین امکانات امریکا افزوده خواهد شد.