عقب‌نشینی آیت‌الله خامنه‌ای یا پاسخ به رسانه‌های بیگانه؟
۱۳۸۹ مرداد ۴, دوشنبه
پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنه‌ای، ضمن انتقاد از نحوه پوشش این استفتا توسط رسانه‌های «غیرخودی»، به دفاع از این نظر پرداخته است.
هفته گذشته، پاسخ آیت الله خامنه ای به سئوالی در مورد "شیوه اثبات التزام و اعتقاد به ولایت فقیه" منتشر شد که در آن دامنه اختیارات ولی‌فقیه برابر با اختیارات امامان شیعه و پیامبر اسلام برآورد و اطاعت از دستورات حکومتی وی واجب قلمداد شده بود.
این پایگاه اطلاع‌رسانی مدعی شد که رسانه‌ها، در سه حوزه "فعالیت تخریبی" علیه این استفتا داشته‌اند: "بدعت جلوه دادن این پاسخ"، "تخریب اصل ۱۰۹ قانون اساسی و ویژگی‌های ولی‌فقیه" و "قسمتی از متن استفتاء بر این مدعا که «ولایت فقیه، در عصر غیبت شعبه‌اى از ولایت ائمه اطهار است».
انتقاد به انتشار تصویر رهبر در کنار نظامیان
دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنه‌ای با انتقاد از برخی "رسانه‌های ضدانقلاب" که در ضمیمه متن‌ها و خبرها از "عكس دیدار نظامیان با فرماندهی كل قوا" استفاده کرده‌اند می‌افزاید که این کار با هدف ایجاد فضایی خاص و در جهت القای پیام به مخاطب صورت گرفته است: «برای یك مسئله فقهی و مردمی از عكس نظامی و فضای نظامی استفاده كردند كه البته این كار در فضای جنگ روانی و بی‌اخلاقی این رسانه‌ها غیرعادی نیست.»
آیت‌الله خامنه‌ای در یکسال اخیر با این انتقاد جدی روبروست که به نظامیان احازه داده است در بسیاری از امور از جمله مسایل سیاسی، اقتصادی و فرهنگی شرکت کنند. به باور کارشناسان، دخالت نظامیان در حکومت‌داری به میزانی گسترش یافته که حتی این گمانه‌زنی ها طرح می‌گردد که ولی فقیه بسیاری از تصمیمات سیاسی و مدیریتی خود را با در نظر گرفتن دیدگاه فرماندهان نظامی اتخاذ می کند.
عقب‌نشینی یا بازتوضیح دیدگاه آیت‌الله خامنه‌ای
سایت دفتر نشر و حفظ آثار آیت الله خامنه‌ای در تشریح "پیام استفتا" با طرح این پرسش که «چه چیزی سبب شد كه دشمن به تكاپو بیافتد و سعی كند آب را گل‌آلود كند؟ چه پیامی در این استفتاء وجود داشت كه این گروه را نگران كرد؟» می افزاید: «اینجا هم رسانه‌های دشمن سعی كردند یكی از مهم‌ترین راهبردها و فرصت‌های وحدت‌بخش ما را تبدیل به یك تهدید تفرقه‌ساز كنند. پاسخی كه در ادامه این استفتاء آمده است شعاع دایره خودی‌ها را بلندتر و كشیده‌تر می‌كند.»
این پایگاه اطلاع‌رسانی به مواردی اشاره می‌کند که در آن آیت‌الله خامنه‌ای نسبت به تنگ شدن دایره خودی هشدار داده و از هوادارانش خواسته "کسی را به مجرد ارتکاب یک خطا منافق قلمداد نکنند": «ایشان در شهریور داغ سال ۸۸، در نماز جمعه ماه رمضان، سخن از استرات‍ژی جذب حداكثری و دفع حداقلی نظام به میان آوردند.»
همچنین اشاره شده که برای اولین بار است که در این حد از شفافیت "ضابطه‌ای برای احراز التزام به ولایت فقیه" تبیین می‌شود. ضابطه‌ای که در توضیح دفتر نشر و حفظ آثار آیت‌الله خامنه‌ای به گسترده شدن دایره کنشگران عرصه سیاسی تعبیر شده است: « تنها آنچه در قالب "دستور حكومتی" صادر می‌شود، معیار التزام به ولایت فقیه تلقی می‌شود و این با توجه به قانون اساسی یعنی، حضور و فعالیت تعداد زیادی از بازیگران و كنشگران در فضای سیاسی».
انتقاد از دایره اختیارات و عملکرد آیت‌الله خامنه‌ای
منتقدان آیت‌الله خامنه‌ای در دو سطح انتقادات خود را طرح می‌کنند. سطح اول تفسیرهای فراقانونی از میزان اختیارات ولی فقیه است. منتقدان می‌گوید ولی فقیه تنها حق دارد در دایره اختیارات طرح شده در قانون اساسی عمل کند و در عین حال به مجلس خبرگان رهبری نیز پاسخ‌گو باشد.
دومین انتقاد اما به نحوه عملکرد آیت‌الله علی خامنه‌ای باز می‌گردد. برخی وی را به خودکامگی و سواستفاده از قدرت متهم می‌کنند. در جریان اعتراضات پس از انتخابات ریاست جمهوری سال گذشته این انتقادات به اوج خود رسید و معترضان در شعارهای خود آیت‌الله خامنه‌ای را "قاتل" و ادامه رهبری وی را "باطل" می‌خواندند.
برخی بر این باورند که واکنش دفتر آیت‌الله خامنه‌ای به علت بازتاب منفی این استفتا در میان بسیاری از روحانیون و مراجع تقلید بوده است. به همین علت سعی شده است در "تشریح پاسخ رهبر ایران" به نکاتی اشاره شود که شاید از پاسخ اولیه قابل درک نبود.
مهدی محسنی
تحریریه: بهمن مهرداد