عشق آلمانیها به سیبزمینی
تردیدی نیست که آلمانیها رابطه ویژهای با سیبزمینی دارند. برخی حتی معتقدند که آلمانیها عاشق سیبزمینی هستند. نقش سیبزمینی در فرهنگ غذایی، عشقی، در ضربالمثلها و مد آلمان را در این گزارش تصویری ببینید:
تردیدی نیست که آلمانیها علاقه ویژهای به سیب زمینی دارند و سیبزمینی در اشکال مختلف و با دستورهای غذایی گوناگون جای بخصوصی را در برنامه غذایی آلمانیها دارد. هر آلمانی سالی ۶۷ کیلو سیبزمینی مصرف میکند.
سرمنشا انواع سیب زمینیهایی که تاکنون کشت و تولید شدهاند را میتوان به یک گیاه واحد که بیش از هفت هزار سال قبل در منطقه "آند" در پرو و بولیوی کشت شد ردگیری کرد. سیب زمینی در حوالی سال ۱۵۷۰ توسط فاتحان اسپانیایی از آمریکای جنوبی به آن کشور منتقل شد و کشت آن در سراسر اروپا رواج یافت.
سیب زمینی برای نخستین بار در سال ۱۶۳۰ وارد آلمان شد، اما کشاورزان علاقهای به کشت آن از خود نشان ندادند تا اینکه فریدریش دوم، پادشاه پروس با بکار بردن ترفندی کشاورزان را به کشت سیب زمینی علاقمند کرد. او به منظور حفاظت از این ماده غذایی جدید دستور داد دور تا دور زمینی که در آن سیبزمینیکاشته شده بود نگهبان بگمارند. او با این کار حساسیت کشاوزان را نسبت به "ارزشمند بودن" سیبزمینی برانگیخت.
حالا ۵ هزار نوع سیبزمینی در دنیا کشت و تولید میشوند. سیبزمینی نه بر اساس رنگ و اندازه بلکه براساس سفت یا نرم بودن آن برای پخت و پز دستهبندی میشود.
هیچ جشن و میهمانی در آلمان بدون سالاد سیبزمینی قابل تصور نیست. گرچه مواد اصلی سالاد از سیبزمینی و سس مایونز تشکیل شده، اما دستورالعملهای گوناگون باعث شده تا این سالاد با مزههای مختلف تهیه شود.
برخی از غذاهای آلمانی با سیبزمینی یا خمیر سیبزمینی که از پودر آن تهیه میشود، سرو میشوند. به این فرم از سیبزمینی "کلُوسه" (Klöße) گفته میشود.
احتمالا از ۶۷ کیلو سیبزمینی که هر آلمانی در سال مصرف میکند، بخش اعظم آن را چیپس تشکیل میدهد زیرا برای تولید هر یک کیلو چیپس به چهار کیلو سیبزمینی نیاز است. گرچه چیپس آلمانی نیست و به فرهنگ غذایی آلمانیها وارد شده، اما مزه برخی از انواع آن بنا بر مذاق آلمانیها تهیه شده است.
در آلمان به سیبزمینی سرخ شده "پومس" (Pommes) یا "فریتن" (Fritten) گفته میشود. هیچ اغذیه فروشی یافت نمیشود که در آن سیبزمینی سرخ شده فروخته نشود. این نوع سیبزمینی را میتوان در فروشگاهها بصورت یخ زده خریداری کرد. در آلمان سالی ۳۰۰ هزار تن سیبزمینی سرخ شده مصرف میشود.
سیب زمینی آبپز بخش جدایی ناپذیر غذای آلمانیها است. نوع دیگر حضور سیبزمینی بر سر میز غذا از نوع سیبزمینی آبپز پوست نگرفته است که برای مصرف با چاقو بریده میشود و با قاشق به همراه یک سس صرف میشود. کباب سیبزمینی که در ورق آلومینیوم پیچیده شده نیز از محبوبیت زیادی در آلمان برخوردار است.
"کوکو" سیبزمینی که در آلمان به آن "رایبهکوخن" (Reibekuchen) گفته میشود بخصوص در شهرهای حاشیه راین بسیار محبوب است. این "کوکو" معمولا به همراه پوره سیب درختی و یا ماهی سالمون که در آلمان به آن "لاکس" (Lachs) میگویند، مصرف میشود.
یک ضربالمثل آلمانی که کاربرد زیادی هم دارد میگوید: "بزرگترین سیبزمینیها نصیب احمقترین دهقانان میشود" (Die dümmsten Bauern ernten die dicksten Kartoffeln). در موارد دیگر هم سیب زمینی کاربرد دارد. مثلا گفته میشود: کسی یا چیزی را "مثل سیب زمینی داغ رها کردن".
در میان سالمندان آلمانی اصطلاح "رابطه سیب زمینی سرخ کرده" (Bratkartoffelverhältnis – بِرات کارتوفل فرهلتنیس) رایج بود که در دهههای اخیر دیگر نسل جوان با این اصطلاح آشنایی ندارد. در گذشته این اصطلاح در باره مردان و زنانی به کار میرفت که ازدواج نکرده با هم زندگی میکردند.
انگلیسیها، فرانسویها و ایتالیاییها معمولا آلمانیها را به "بد لباسی" متهم میکنند. در خود آلمان به آدم بد لباس میگویند "گونی سیبزمینی پوشیده". البته همانگونه که در عکس دیده میشود دنیای مد از "گونی سیبزمینی" هم در طرحهایش استفاده میکند.