ظریف: گفتمان همسایگی یکی از "ابر اولویت"های ماست
۱۳۹۶ شهریور ۱۱, شنبه
وزیر امور خارجه دولت دوازدهم "سیاست مبتنی بر گفتمان همسایگی" را یکی از مهم‌ترین محورهای سیاست خارجی در چهار سال آینده توصیف کرد. ظریف تاکید کرد هر زمان که همسایگان ایران آمادگی داشته باشند، جمهوری اسلامی را "یک همکار و یک همسایه قدرتمند و خواهان تعامل و همکاری" خواهند دید.
محمد جواد ظریف در گفت‌وگویی با پایگاه اطلاع رسانی دولت که متن آن شنبه (۱۱ شهریور/ ۲ سپتامبر) منتشر شد به تشریح مهم‌ترین برنامه‌های دستگاه دیپلماسی در دولت دوم حسن روحانی پرداخت و به پرسش‌هایی از جمله درباره روابط ایران با دیگر کشورهای جهان پاسخ داد.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
ظریف در واکنش به کسانی که سیاست خارجی دولت یازدهم را "غرب‌محور" می‌خوانند گفت: «شاید علتی که این تصور ایجاد شده که در دولت یازدهم تمرکز روی اروپا و آمریکا بوده این است که در دوره‌های قبل تنها رفت‌وآمد ایران با کشورهای آفریقایی و آمریکای لاتین و در حد بسیار کمی با کشورهای منطقه‌ای و آسیایی بوده و تقریباً هیچ رفت‌وآمدی با کشورهای اروپایی نبوده است.»
او افزود از آنجا که در دولت یازدهم این "ارتباطات فراگیر شد" برای برخی تصورات اشتباه ایجاد شده در حالی که در چهار سال گذشته وزارت خارجه همان تمرکزی که بر همسایگان و کشورهای آسیا و آمریکای لاتین داشت را بر کشورهای صنعتی و اروپایی هم داشته است.
تغییر معنادار ترکیب میهمانان دو مراسم تحلیف
به گفته‌ی ظریف ترکیب میهمانان خارجی در دو مراسم تحلیف رئیس جمهور در سال‌های ۹۲ و ۹۶ نشان می‌دهد که روابط خارجی دولت "متوازن" شده است. او می‌گوید در سال ۹۲ تقریبا هیچ نماینده‌ای از اروپا حضور نداشت اما امسال تعداد میهمانان اروپایی معادل آسیایی‌ها بود.
بیشتر بخوانید: ظریف در دیدار با موگرینی: آمریکا می‌خواهد برجام را نابود کند
ظاهرا مهم‌ترین علت برداشت منتقدان درباره "غرب محور" بودن سیاست خارجی دولت یازدهم، مذاکرات هسته‌ای طولانی و فشرده ایران با شش قدرت جهانی (آمریکا، روسیه، چین، بریتانیا، فرانسه و آلمان) است. این مذاکرات از ابتدای دولت یازدهم به طور رسمی آغاز شد و در دی‌ماه ۹۴ به توافق بر سر برنامه جام اقدام مشترک (برجام) انجامید.
ظریف به نقش برجام در تعامل بیشتر با دیگر کشورها به پایگاه اطلاع‌رسانی دولت گفت: «با توجه به اینکه برجام توانسته موانع این تعامل را هم تا حد زیادی رفع بکند امیدواریم که چهار سال آینده، چهار سال گسترش روابط همه‌جانبه‌ی ایران با بقیه‌ی جهان باشد.»
در سال‌های گذشته ایران با بسیاری از کشورهای همسایه و منطقه، به ویژه با عربستان و هم‌پیمامانش روابط پر تنشی داشته که در ماه‌های اخیر نشانه‌هایی از کاهش تنش‌ها و بهبود نسبی ارتباط‌ها به چشم می‌خورد.
خشنودی از حضور ایرانیان در حج ۹۶
در دو سال اخیر به خاطر مسائلی مانند بروز فاجعه‌ای در منطقه منا شهر مکه که در جریان آن صدها و به روایتی هزاران زائر از جمله چند صد ایرانی جان خود را از دست دادند و حمله به سفارت‌خانه و کنسولگری عربستان در تهران و مشهد، روابط ایران و عربستان متشنج‌تر از پیش شد که یکی از پیامدهای آن عدم حضور زائران ایران در مراسم حج سال گذشته بود.
بیشتر بخوانید: پیام خامنه‌ای به حجاج: دنیای اسلام دچار ناامنی است
برخی از ناظران اعزام زائران ایرانی به حج سال ۹۶ را یکی از نشانه‌های بهبود نسبی روابط تهران و ریاض ارزیابی می‌کنند. ظریف که به تازگی با همتای عربستانی خود در استانبول دیداری گذری داشته چند روز پیش، از انجام سفرهای دیپلماتیک میان دو کشور در آینده نزدیک خبر داد و هدف از این کار را بازدید از سفارت‌خانه‌های تعطیل شده عنوان کرد.
وزیر خارجه ضمن ابراز خوشحالی از اعزام زائران ایرانی به عربستان و این که مراسم حج تا کنون با"سربلندی و عزت" برگزار شده درباره آینده روابط دو کشور گفت: «جمهوری اسلامی همواره خواهان روابط حسن هم‌جواری و همکاری در منطقه بوده است. سیاست ما، سیاست مبتنی بر گفتمان همسایگی است. گفتمان همسایگی بدین معنا است که شما باهمسایگانتان ضرورتاً باید روابط مبتنی بر احترام متقابل داشته باشید. به خاطر اینکه در یک محله شما نمی‌توانید در کنار ناامنی، امنیت داشته باشید.»
توافق سران نظام بر سر دو ابر اولویت؟
چنان که ظریف گفته، سیاست خارجی دولت دوازدهم دو "ابر اولویت" خواهد داشت که یکی از آنها به مسائل اقتصادی مربوط است و دیگری به روابط با همسایگان و کشورهای منطقه. برای پیشبرد این دو اولویت کلان دو معاونت جدید اقتصادی و سیاسی در وزارت خارجه تشکیل شده است.
برخی از ناظران معتقدند "ابر اولویت" خواندن بهبود روابط با همسایگان و کشورهای منطقه و ایجاد یک معاونت جدید برای آن نشان دهنده تصمیم‌گیری‌ها در سطح کلان حاکمیتی در مورد این مسئله است. سخنان رهبر جمهوری اسلامی، علی خامنه‌ای در مراسم تنفیذ حکم ریاست جمهوری و در نخستین دیدار با اعضای دولت دوازدهم می‌تواند تائید این ارزیابی تلقی شود.
بیشتر بخوانید: اعتراف خامنه‌ای: اقتصاد ایران رانتی و نفتی است
خامنه‌ای در مراسم تنفیذ خواستار "تعامل گسترده با جهان" در دولت جدید حسن روحانی شد. او چهارم شهریور نیز در دیدار با اعضای دولت بر ضرورت "گشودن چتر دیپلماسی بر همه جهان" و "تمرکز نکردن بر روابط با چند کشور محدود" تاکید کرد.
محمد جواد ظریف در گفت‌وگو با پایگاه اطلاع‌رسانی دولت با اشاره به این سخنان خامنه‌ای گفت: «دقیقاً این سیاستی است که ما دنبال کردیم و همین سیاست را ادامه خواهیم داد. تعامل گسترده باهمه‌ی دنیا موردنظر ما است.»
رهبر جمهوری اسلامی در دیدار چهارم شهریور با پشتیبانی از عملکرد دستگاه دیپلماسی دولت یازدهم به مسئولان این حوزه در دولت جدید توصیه کرد: «در آینده نیز همان‌گونه که تاکنون پیش رفته‌اید و در مقابل دشمنان ایستاده‌اید، عمل کنید.»