شورای امنیت باید در مورد تحریم هوایی لیبی تصمیم بگیرد

هدف غرب از آغاز ناآرامی‌ها در لیبی اقدام یکجانبه علیه رژیم معمر قذافی نبود. بسیاری پیش از هر چیز منتظر نشانه‌ای از سوی کشورهای عرب بودند. جلسه ویژه‌ی اعضای اتحادیه عرب در قاهره و نتیجه‌ای که از آن حاصل شد را می‌توان به معنای پایان انتظار برای غرب دانست.

صاحب‌نظران بیانیه‌ی مشترک اعضای اتحادیه عرب را به منزله چراغ سبزی برای مداخله غرب می‌دانند. در بیانیه‌ی اتحادیه عرب در پایان نشست روز شنبه آمده است که سازمان ملل متحد "بایستی به وظایف خود عمل کند، زیرا رفتار قذافی با مردم کشورش مشروعیت حکومت وی را زیر سئوال برده است."

اعضای اتحادیه عرب همچنین از موافقت‌شان برای برقراری ارتباط با نیروهای اپوزیسیون لیبی خبر داده‌اند و تنها سوریه و الجزایر بوده‌اند که با این اقدام مخالفت کرده‌اند. این دو کشور پیش‌تر نیز به رغم مواضع صریح عمرو موسی، دبیر کل اتحادیه عرب، در مورد ضرورت دخالت نظامی در درگیری‌های لیبی، موافق دخالت ناتو نبودند.

توافق نظر اتحادیه عرب در مورد کنترل حریم هوایی لیبی با استقبال دولت آمریکا روبرو شده است. کاخ سفید گفته که دولت ایالات متحده فشارها بر رژیم قذافی را افزایش داده و از نیروهای اپوزیسیون لیبی حمایت خواهد کرد. جی کارنی‌، سخنگوی کاخ سفید، در سخنانش اظهار داشت که آمریکا خود را برای "هرگونه احتمالی" آماده می‌کند.

اتحادیه عرب همچنین اجازه نداد که هیئتی از دیپلمات‌های لیبی که برای شرکت در این نشست به قاهره رفته بودند، در جلسه شرکت کنند. این اتحادیه عضویت لیبی را هم از ابتدای ماه آوریل به حال تعلیق درآورد.

چراغ سبز

پیش‌تر اعضای اتحادیه اروپا موافقت اتحادیه عرب را پیش‌شرط هر گونه تصمیم‌گیری و اقدامی برای مقابله با قذافی دانسته بودند. با این همه بروکسل گفته است، هنوز شرایط برای اجرای عملیات نظامی در لیبی مناسب نیست. روسیه، و نیز چین که ریاست این دوره از شورای امنیت را بر عهده دارد، بارها نگرانی خود را از حمله نظامی به لیبی ابراز کرده و با آن مخالفت کرده‌اند. به باور کارشناسان، ایجاد منطقه ممنوع پرواز بر فراز لیبی نیازمند استفاده از خشونت‌های نظامی است، زیرا بایستی به زیرساخت‌های نیروی هوایی لیبی حمله شود.

عمرو موسی، دبیرکل اتحادیه عرب، پیش از نشست قاهره در گفت‌وگویی با مجله آلمانی "اشپیگل" بستن حریم هوایی لیبی را "اقدامی انسان‌دوستانه" خوانده و آن را گامی در جهت "حمایت از مردم لیبی در مبارزات آزادی‌خواهانه‌شان" توصیف کرده بود. کارترین اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، قرار است امروز یکشنبه (۱۳ مارس) در قاهره با عمرو موسی دیدار کند و در مورد گام‌‌‌های بعدی در بحران لیبی با او به رایزنی بپردازد.

در این میان نظرهای موافق و مخالفی در مورد احتمال اجرای تحریم‌های هوایی در لیبی به گوش می‌رسد. روزنامه "نویه تسورشر تسایتونگ" در نسخه‌ی روز یکشنبه (۱۳ مارس) خود ایجاد منطقه ممنوع پرواز بر فراز لیبی را امری بی‌فایده دانسته و می‌نویسد: «کنترل هوایی در لیبی نه از شورشیان در مقابل هلی‌کوپترهای جنگی دولتی محافظت می‌کند و نه از آنان در برابر آتش‌باران تانک‌ها. تجربه نشان داده که ممنوعیت‌های هوایی تا کنون در هر جای دیگری که به کار رفته‌اند ‌موفقیت‌آمیز نبوده‌اند؛ در بوسنی اعمال تحریم‌های هوایی نتوانستند مانع نسل‌کشی در سربرنیتسا شوند، در عراق هم کمکی برای سقوط رژیم حاکم نبودند و در نهایت به حمله نظامی به این کشور در سال ۲۰۰۳ ختم شدند.»

طبق گزارش‌های رسیده، بسیاری از کشورهای عربی از جمله مصر به طور غیررسمی با اعضای شورای مقاومت ملی لیبی در بنغازی ارتباط برقرار کرده‌اند. به نظر می‌رسد که این مذاکرات بیش از همه برای آگاهی یافتن از برنامه‌های این شورا در صورت کنار رفتن احتمالی قذافی از قدرت بوده است. شورای ملی لیبی خود را به عنون دولت موقت معرفی کرده است.لآلآلک

SN/BB