1. پرش به گزارش
  2. پرش به منوی اصلی
  3. پرش به دیگر صفحات دویچه وله

شش سم خطرناک موجود در مواد غذایی را بشناسید

۱۴۰۱ شهریور ۲, چهارشنبه

در تازه‌های پزشکی هفته نگاهی انداخته‌ایم به شش سم خطرناک موجود در مواد غذایی، ارتباط مصرف نمک با سکته مغزی، دلیل بوی تند عرق پاها و راه‌هایی برای درمان آن. آخرین موضوع این مقاله مربوط است به تأثیر آفتاب بر موی سر.

https://p.dw.com/p/4Fwys
عکس: Fabian Sommer/dpa/picture alliance

احتمالاً ادعاهای زیادی را شنیده‌اید که برخی از ترکیبات غذایی رایج، سمی هستند. خوشبختانه، بیشتر این ادعاها پایه و اساس علمی ندارند. به‌گزارش هلث‌لاین؛ با‌این‌حال، مواد سمی کمی وجود دارد که ممکن است مضر باشند، به‌خصوص زمانی که در مقادیر زیاد مصرف شوند:

بیسفنول A و ترکیبات مشابه

بیسفنول A (BPA) یک ماده شیمیایی است که در ظروف پلاستیکی بسیاری از غذاها و نوشیدنی‌های رایج و در پوشش داخلی قوطی‌های فلزی یافت می‌شود. مطالعات نشان داده است که BPA می‌تواند از این ظروف خارج شود و به غذا یا نوشیدنی نفوذ کند. اعتقاد بر این است که BPA با اتصال به گیرنده‌های هورمون‌ها، عملکرد هورمون استروژن را تقلید می‌کند. این امر می‌تواند عملکرد معمولی هورمون را مختل کند. علاوه ‌بر‌این، مطالعات روی حیوانات باردار نشان داده است که قرار گرفتن در معرض BPA منجر به مشکلاتی در تولیدمثل می‌شود و خطر ابتلا به سرطان پستان و پروستات در آینده را برای جنین در حال رشد افزایش می‌دهد. برای کاهش قرار گرفتن در معرض این ترکیبات مضر، تا‌حد‌امکان از ظروف پلاستیکی از جمله بطری‌های آب اجتناب کنید. به‌جای پلاستیک از ظروف شیشه‌ای استفاده کنید و به‌دنبال غذاهایی باشید که به‌جای قوطی‌های آلومینیومی در شیشه بسته‌بندی شده اند.

چربی‌های ترانس مصنوعی

چربی‌های ترانس مصنوعی با پمپاژ هیدروژن به روغن‌های غیراشباع مانند روغن سویا و ذرت، ساخته می‌شوند تا آنها را به چربی‌های جامد تبدیل کنند. آنها در بسیاری از غذاهای فرآوری‌شده مانند مارگارین، میان‌وعده‌ها و محصولات پخته‌شده بسته‌بندی شده وجود دارند. با‌این‌حال، مطالعات نشان داده است که مصرف چربی ترانس باعث التهاب می‌شود و اثرات منفی بر سلامت قلب دارد.

بطری‌های پلاستیکی آب
به‌جای پلاستیک از ظروف شیشه‌ای استفاده کنید و به‌دنبال غذاهایی باشید که به‌جای قوطی‌های آلومینیومی در شیشه بسته‌بندی شده اند.عکس: Katja Raiher/DW

هیدروکربن‌های آروماتیک چند حلقه‌ای

هیدروکربن‌های آروماتیک چندحلقه‌ای (PAHs) آلاینده‌های زیست محیطی محسوب می‌شوند. آنها از سوزاندن مواد آلی به‌وجود می‌آیند، اما در غذاها نیز یافت می‌شوند. هنگامی که گوشت در دمای بالا کبابی یا دودی می‌شود، چربی آن روی سطوح داغ می‌چکد و PAH فرار تولید می‌کند که می‌تواند درون گوشت نفوذ کند. در واقع، گوشت‌های دودی و کبابی یکی از منابع اولیه PAH در غذا هستند. اما PAH‌ها در بسیاری از انواع غذاهای فرآوری‌شده نیز یافت می‌شوند. متأسفانه، محققان دریافته‌اند که PAH‌ها سمی و با افزایش خطر ابتلا به سرطان پستان، کلیه، روده بزرگ و پروستات مرتبط هستند. بهتر است از روش‌های دیگر پخت‌و‌پز استفاده کنید، مانند آب‌پز کردن یا پختن آهسته روی اجاق. اما هنگام کباب‌کردن با به‌حداقل‌رساندن دود و از‌بین‌بردن سریع چکه‌ها، می‌توانید PAH را تا ۸۹ درصد کاهش دهید.

کومارین در دارچین

کومارین یک ترکیب سمی است که در دارچین بخصوص دارچین کاسیا یافت می‌شود. در دوزهای بالا، کومارین خطر سرطان و آسیب کبدی را افزایش می‌دهد. با‌این‌حال، غیرممکن است که بدانید دارچین شما حاوی چه مقدار کومارین است، مگر اینکه آن را آزمایش کرده باشید. اگر می‌خواهید از مصرف کومارین اجتناب کنید، به‌دنبال نوع دیگری از دارچین به نام دارچین سیلان یا «دارچین واقعی» از گیاه Cinnamomum verum باشید.

قندهای اضافه‌شده

قندهای افزوده اغلب به‌عنوان «کالری خالی» نامیده می‌شوند و با بسیاری از بیماری‌های جدی از جمله چاقی، دیابت نوع ۲، سندرم متابولیک، بیماری کبد چرب و سرطان مرتبط هستند. غذاهای سرشار از قندهای افزوده نیز بسیار فرآوری‌شده هستند و ممکن است خواص اعتیادآوری داشته باشند که تنظیم مصرف این غذاها را برای برخی افراد دشوار می‌کند.برای کاهش مصرف شکر اضافه‌شده، نوشیدنی‌های شیرین‌شده با شکر مانند نوشابه و آب میوه را محدود کنید و فقط گاهی اوقات از میان وعده‌ها و دسرهای فرآوری‌شده استفاده کنید.

جیوه در ماهی

ماهی یک پروتئین حیوانی بسیار سالم است، اما انواع خاصی از ماهی‌های اعماق دریا می‌توانند حاوی سطوح بالایی از جیوه، یک سم شناخته‌شده باشند. جیوه یک نوروتوکسین است، به‌این‌معنی که می‌تواند به مغز و اعصاب آسیب برساند. برخی از ماهی‌ها مانند ماهی خال‌مخالی و شمشیرماهی دارای جیوه بسیار بالایی هستند و باید از مصرف آنها اجتناب کرد. با‌این‌حال، خوردن انواع دیگر ماهی‌ها همچنان توصیه می‌شود.

روزانه یک گرم کمتر نمک بخورید تا سکته نکنید

یک مطالعه جدید نشان داده که کاهش مصرف ۱ گرم نمک در روز ممکن است خطر بیماری قلبی و سکته مغزی را کاهش دهد.

قلب و مغز
مصرف بیش از حد نمک خطر ابتلا به بیماری‌هایی از جمله بزرگ‌شدن عضله قلب و سکته مغزی را افزایش دهد عکس: Steinach/imago images

به‌گزارش Medical News Today بر اساس مطالعه جدیدی که در مجله BMJ Nutrition Prevention & Health منتشر شده است، مدل‌های کامپیوتری نشان می‌دهند که کاهش مصرف نمک تنها به میزان ۱ گرم در روز، می‌تواند تا سال ۲۰۳۰ جان ۴ میلیون نفر را در چین نجات دهد. با توجه به بزرگی جمعیت چین، این امر فواید زیادی برای سلامت جهانی به‌همراه خواهد داشت.

دکتر مونیک تان از دانشگاه کوئین‌مری لندن سرپرستی این مطالعه را به عهده داشته است. او و همکارانش از مدل‌سازی کامپیوتری برای تعیین تاثیر کاهش مصرف نمک در شهروندان چینی استفاده کردند.

بیشتر بخوانید: در روز چه قدر نمک بخوریم؟

مدل‌سازی مطالعه نشان داد که کاهش مصرف نمک به میزان ۱ گرم در روز می‌تواند میانگین فشار خون سیستولیک را ۱.۲ میلی‌متر بر جیوه کم کرده و خطر ابتلا به بیماری ایسکمیک قلبی را تا ۴ درصد و خطر سکته مغزی را تا ۶ درصد کاهش دهد.

نمک که همچنین به‌عنوان کلرید سدیم شناخته می‌شود، بخشی ضروری از رژیم غذایی است. نمک به‌طور طبیعی در برخی غذاها مانند شیر وجود دارد. این ماده معدنی به دلایل زیادی مهم است، از جمله اینکه به تعادل سطح مایعات در بدن کمک می‌کند.

بیشتر بخوانید: برای افزایش سلامت مغز پنج خوراکی را فراموش نکنید

طبق گفته دانشمندان دانشکده بهداشت عمومی هاروارد، بدن انسان برای هدایت تکانه‌های عصبی، انقباض و شل‌کردن عضلات و حفظ تعادل مناسب آب و مواد معدنی به مقدار کمی سدیم نیاز دارد.

طبق دستورالعمل‌های غذایی، افراد ۱۴ ساله و بالاتر می‌توانند روزانه ۲ هزار و ۳۰۰ میلی‌گرم سدیم مصرف کنند. مصرف بیش از حد نمک می‌تواند باعث مشکلات سلامتی مانند سنگ کلیه، افزایش فشار خون و بیماری قلبی شود. به گفته انجمن قلب آمریکا، مصرف بیش از حد نمک خطر ابتلا به بیماری‌های زیر را افزایش می‌دهد:

بزرگ‌شدن عضله قلب، سردرد، سکته مغزی، فشار خون بالا، پوکی استخوان، سرطان معده و احتباس آب که می‌تواند منجر به پف‌کردگی، نفخ و افزایش وزن شود.

چرا پاها بوی تند عرق می‌دهند؟

پاها ممکن است در هوای گرم عرق کنند، به‌‌خصوص اگر کفش یا چکمه بسته بپوشیم و عرق آن تبخیر نشود. به‌نوشته نشریه مدیکال‌اکسپرس؛ اضطراب و استرس نیز به‌دلیل ترشح هورمون‌های استرس مانند آدرنالین باعث افزایش فعالیت غدد عرق و تعریق دست و پا می‌شود.

عرق پا شایع است، اما برخی از افراد دچار عرق بیش از حد به نام "هایپرهیدروزیس" هستند. این وضعیت بسیار ناراحت‌کننده است و می‌تواند منجر به کاهش اعتماد‌به‌نفس و سلامت روانی ضعیف شود.

بوی بد پا با انواع مختلفی از باکتری‌ها مرتبط است. وقتی این باکتری‌ها قندها و چربی‌های موجود در عرق را می‌خورند، مواد شیمیایی با بوی مضر تولید می‌کنند.

Symbolbild | Wörter der Woche | Stinkstiefel
کفش‌های مرطوب مکان مناسبی برای رشد باکتری‌ها و ایجاد مواد شیمیایی بدبو هستندعکس: Colourbox

رایج‌ترین ترکیبات شیمیایی منجر به تعریق عبارتند از:

"والریک اسید" که بوی پنیری و عرق پا دارد، "اسید پروپیونیک" که بوی ترش می‌دهد و نوعی باکتری به‌نام "بروی باکتریوم" نیز باعث بوی بد پا می‌شود.

پنیرسازان اغلب این باکتری را به سطح پنیر اضافه می‌کنند تا بافت و طعم آن را ایجاد کنند. این مسئله مشخص می‌کند که چرا بسیاری از پنیرها بوی پا می‌دهند!

دویچه وله را در اینستاگرام دنبال کنید

عفونت باکتریایی پوست به نام "کراتولیز حفره‌دار" نیز ممکن است باعث بوی بد پا شود. این عفونت معمولاً کف پاها و بین انگشتان پا را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد و پوست را سفید و خیس می‌کند، اغلب با ایجاد حفره. این گودال‌ها در اثر هضم باکتری‌‌های پوست و تولید ترکیبات گوگردی ایجاد می‌شوند. کراتولیز حفره‌دار به درمان با روش‌های ضد‌عفونی‌کننده و آنتی‌بیوتیک‌های موضعی پاسخ می‌دهد.

اما برای مدیریت تعریق و بدبو شدن پاها چه کاری می‌توانید انجام دهید؟

اولین چیزهایی که باید در صورت داشتن پاهای بدبو به آن توجه کنید، بهداشت پا و کفش است. بسیار مهم است که پاهای خود را با صابون بشویید: از جمله بین انگشتان پا! خشک‌کردن کامل پاها پس از حمام‌کردن نیز برای جلوگیری از تجمع عرق و باکتری مهم است.

ایده‌آل این است که کفش‌های خود را به‌طور متناوب تغییر دهید تا کفش‌ها و چکمه‌ها قبل از پوشیدن دوباره فرصت خشک‌شدن داشته باشند. کفش‌های مرطوب مکان مناسبی برای رشد باکتری‌ها و ایجاد مواد شیمیایی بدبو هستند.

بیشتر بخوانید: راهکاری عجیب برای از بین بردن بوی بد زیر بغل

اگر حتی با رعایت بهداشت خوب پا و توجه به کفش، پاهای شما سرسختانه عرق کرده و بدبو می‌شود، ممکن است لازم باشد گزینه‌های دیگری را تحت‌نظر پزشک در نظر بگیرید.

از ضد‌تعریق قوی حاوی "آلومینیوم کلراید هگزا هیدرات"، کرم موضعی حاوی مقدار کمی "گلیکوپیرونیوم بروماید" و درمان بوتاکس به عنوان روش‌هایی که می‌توانند در کاهش تعریق پا مؤثر باشند یاد می‌شود. در این باره با پزشک خود مشورت کنید.

آیا موها می‌توانند آفتاب‌سوخته شوند؟

کرم‌های ضدآفتاب با فاکتور محافظتی بالا در برابر آفتاب در انواع مختلف قابلیت محافظت از پوست شما در برابر اشعه ماوراء‌بنفش را دارند. اما آیا اشعه ماوراء‌بنفش برای مو نیز خطرناک است؟

کلاه بر سر در حال لذت بردن از آب و نور خورشید
مانند پوست، می‌توان از موها در برابر تخریب خارجی محافظت کرد. خیلی ساده، با قرار دادن یک کلاه روی سر.عکس: Tetra Images/Bildagentur-online/picture alliance

به‌گزارش اشپیگل آنلاین؛ یک ناحیه از بدن اغلب هنگام استفاده از لوسیون‌های ضد آفتاب فراموش می‌شود: این ناحیه، سر است. از طرف دیگر، موها معمولاً کاملا در معرض اشعه UV هستند.

دویچه وله را در تلگرام دنبال کنید

آفتاب‌سوختگی زمانی اتفاق می‌افتد که پوست برای مدت طولانی در معرض اشعه ماوراء‌بنفش قرار می‌گیرد و به‌معنای واقعی کلمه می‌سوزد. عواقب این عارضه، قرمز و دردناک‌شدن پوست، در موارد شدید حتی تورم و تاول و در نهایت سرطان پوست است. پوست سر نیز می‌تواند بسوزد. افرادی که موهای نازک یا مو خوره دارند، به‌ویژه در معرض خطر هستند. پوست سر سوخته، نه‌تنها هنگام شانه‌زدن درد می‌کند، بلکه محلی که بعداً پوسته‌پوسته می‌شود، دچار خارش شده و اغلب شوره در موها ایجاد می‌شود.

اما خود مو نیز از آفتاب زیاد، رنج می‌برد. اشعه ماوراء‌بنفش مو را سفید می‌کند و رنگ فعلی آن را از بین می‌برد.

نه تنها نور خورشید، بلکه تعریق نیز به مو آسیب می‌رساند و می‌تواند به کوتیکول مو حمله کند (کوتیکول موها را می‌پوشاند و از آن در برابر تأثیرات خارجی محافظت می‌کند). از نزدیک، کوتیکول‌ها شبیه فلس ماهی هستند و از این رو به آن‌ها فلس یا پولک مو نیز می‌گویند. اگر فلس‌ها دیگر صاف نباشند، موها کدر به‌نظر می‌رسند، دیگر نمی‌درخشند و شانه‌کردنشان دشوار است.

موها که از سلول‌های مرده مانند ناخن‌های پا یا دست تشکیل شده‌اند، نمی‌توانند خود را بازسازی کنند. بنابراین بسته به نوع مو و مشکل، نیاز به مراقبت ویژه دارند.

مانند پوست، می‌توان از موها در برابر تخریب خارجی محافظت کرد. خیلی ساده، با قرار دادن یک کلاه روی سر. همچنین محصولات مراقبت از مو وجود دارد که از تخریب مو جلوگیری می‌کند: شامپوهای محافظ رنگ، نرم‌کننده‌ها یا محصولات حالت‌دهنده مانند اسپری‌ها نیز با فیلترهای UV موجود هستند. اگر مو هنوز کمی شکننده است، ماسک‌ها و درمان‌هایی با مواد فعال مرطوب‌کننده، از ساختار موهای آسیب‌دیده مراقبت می‌کنند و از موها در برابر خشک‌شدن محافظت می‌کنند.

با‌این‌حال، اینکه این محصولات واقعاً چقدر خاصیت محافظتی دارند، بحث برانگیز است.