شروع عملیات نابودی زرادخانه شیمیایی سوریه

بازرسان سازمان ملل که با مأموریتی ویژه به سوریه اعزام شده‌اند، نابودی اولین انبار مربوط به ذخایر شیمیایی را شروع کرده‌اند و با شتاب به این کار ادامه می‌دهند.

در اولین هیئت اعزامی سازمان ملل ۱۵ بازرس و کارشناس حضور دارند و به زودی ۱۲ عضو دیگر به آنها می‌پیوندند تا کار با شتاب بیشتری انجام گیرد.

احمد اوزومچو، مدیرکل "سازمان منع کاربرد سلاح‌های شیمیایی" روز چهارشنبه (۹ اکتبر) در لاهه به خبرنگاران اطلاع داد که بازرسان نابودی اولین سیستم تسلیحاتی را شروع کرده‌اند. او افزود که آنچه نابود می‌شود هنوز تسلیحات شیمیایی نیست، بلکه تجهیزاتی است که می‌تواند با سلاح شیمیایی همراه شود، از قبیل موشک و نارنجک.

مأموران اعزامی قصد دارند در هفته‌های آینده ۲۰ پایگاه نظامی را که در آنها مهمات تولید و ذخیره می‌شود را مورد بازرسی قرار دهند. برای این اقدام گسترده شمار هیئت بازرسان به صد نفر خواهد رسید، که حداقل مورد نیاز برای چنین عملیاتی است.

به گفته‌ی آقای اوزومچو مقامات رژیم بشار اسد تا کنون "همکاری سازنده" نشان داده‌اند، و بنابرین می‌توان امیدوار بود که تا نیمه سال ۲۰۱۴ مأموریت به انجام رسد و تمام زرادخانه شیمیایی سوریه نابود شود. اما او در عین حال اذعان داشت که روشن نیست این هدف چگونه قابل حصول است.

گفته می‌شود که زرادخانه شیمیایی رژیم سوریه بالغ بر هزار تن مواد سمی است، از جمله گاز سارین که در مواردی چند در سوریه به کار رفته است، از جمله در ماه اوت گذشته در حومه دمشق مرگ بیش از هزار نفر را موجب شد. مأموران اطلاعاتی فرانسه اخیرا در گزارشی چندین نوع از گاز سمی را در سوریه شناسایی کردند.

اعلام آمادگی دولت سوریه

دولت بشار اسد روز ۲۰ سپتامبر لیستی حاوی ذخایر اسلحه شیمیایی خود را به "سازمان منع کاربرد اسلحه شیمیایی" تحویل داد.

به اعتقاد کارشناسان امور نظامی، ارتش سوریه حدود هزار تن مواد شیمیایی، از جمله گاز خردل و سارین در اختیار دارد.

پیش از آن به دنبال تهدیدهای ایالات متحده علیه سوریه، از دولت سوریه درخواست شد که زرادخانه شیمیایی خود را علنی کند. این گامی لازم است تا زرادخانه شیمیایی سوریه زیر نظارت بین‌المللی قرار گیرد و نابود شود. بشار اسد، رهبر سوریه، با این تصمیم موافقت کرد، با این امید که از حمله نظامی ایالات متحده جلوگیری کند.

امریکا رژیم بشار اسد را برای حمله شیمیایی به غوطه در نزدیکی دمشق مسئول می‌داند. در آن حمله به گفته برخی از منابع نزدیک به مخالفان رژیم سوریه ۱۴۲۹ نفر کشته شدند که یک سوم آنها کودک بودند.

در برابر رژیم اسد، شورشیان مسلح را به کاربرد اسلحه شیمیایی متهم کرده است. برخی از حامیان بشار اسد، مانند روسیه و ایران نیز مخالفان رژیم سوریه را برای کاربرد گازهای سمی مسئول می‌شناسند.

هدف نهایی عملیات

هدف عملیات بازرسان وابسته به سازمان ملل تنها نابود کردن مواد شیمیایی رژیم سوریه نیست، بلکه همچنین باید دستگاه‌هایی که برای تولید و انبار کردن مهمات به کار می‌رود و همچنین ابزار فراهم ساختن مهمات نیز نابود شوند. این سیستم‌ها را به راحتی می‌توان نابود کرد، مثلا می‌توان با کامیون روی کلاهک‌های خالی حرکت کرد، در دستگاه‌های تولید مواد بتون ریخت یا به اجزای مهم آنها به نحوی آسیب رساند تا دیگر کار نکنند.

برای نابود کردن مواد شیمیایی دو طریقه وجود دارد: سوزاندن یا خنثی کردن آنها. در طریقه اول کل مواد شیمیایی در حرارت بالا نابود می‌شود و در طریقه دوم آنها را با افزودن مواد شیمیایی تخریب یا خنثی می‌کنند.

ارتش امریکا چند هفته پیش سیستمی متحرک عرضه کرد که می‌تواند مقدار زیادی از اسلحه شیمیایی را با سرعت و مهارت نابود کند. در این دستگاه مواد شیمیایی در اثر ترکیب با آب داغ به ترکیبات اولیه خود تجزیه می‌شوند و حالت تخریبی خود را از دست می‌دهند.

تنها مسائل فنی نیست که می‌تواند فعالیت بازرسان را دشوار کند، بلکه آنها باید فعالیت خود را در وضعیت امنیتی به شدت نابسامان انجام دهند. در کشور جنگزده درگیری‌های خشونت‌آمیز همچنان به شدت ادامه دارد و از هر گوشه خطری در کمین انسان است.