شدت گرفتن تنش سیاسی میان اسراییل و ترکیه
۱۳۹۰ شهریور ۱۱, جمعه
ماه مه سال ۲۰۱۰یک کشتی امدادگر ترک در حالیکه تلاش داشت از حصر دریایی نوار غزه عبور کند مورد حمله ارتش اسراییل قرار گرفت. در این حمله ۹ نفر از شهروندان ترکیه کشته شدند. سازمان ملل متحد یک کمیسیون ویژه برای تحقیق دراین مورد تشکیل داد.
واکنش شدید دولت ترکیه به گزارش کمیسیون تحقیق
روزنامه آمریکایی «نیویورک تایمز» شب جمعه (۱۰شهریور/۱ سپتامبر) جزئیاتی از گزارش نهایی این کمیسیون ویژه را منتشر کرد. از قرار در این گزارش ۱۰۵ صفحه‌ای که مدتی پیش به پایان رسیده، اقدام ارتش اسرائیل در چند نکته اصلی مورد مناقشه دو کشور، قانونی خوانده شده است.
دولت ترکیه ساعاتی پس از انتشار جزئیات این گزارش، سفیر اسراییل را از آنکارا اخراج کرد. به نقل از رسانه‌های اسراییلی گابی لوی، سفیر اسراییل در ترکیه در حال حاضر در کشور خود به سر می‌برد و با تصمیم دولت ترکیه در اخراج او، دیگر نمی‌تواند به آنکارا بازگردد.
رئیس‌جمهور ترکیه جمعه ( ۱۱شهریور/۲ سپتامبر) از تصمیم ترکیه برای «اقدامات بعدی» خبر داد. وزیر خارجه ترکیه، احمد داوداوغلو نیز در جمع خبرنگاران گفت: «ترکیه تمامی توافقات نظامی خود را با اسراییل را معلق می‌کند.»
پافشاری اسراییل بر مشروعیت اقدام خود
دولت اسراییل تا کنون واکنشی رسمی به این اقدام نشان نداده است. اسراییل مصر است که حمله ارتش این کشور به کشتی امدادگر ترک «اقدامی مشروع در جهت حفظ امنیت» اسراییل بوده است. مقامات اسراییلی می‌گویند فعالان به سربازان ارتش اسراییل که وارد کشتی شدند، حمله کردند.
سربازان ارتش اسراییل ۳۱ ماه مه ۲۰۱۰ با قایق‌های تندرو و هلیکوپتر این کشتی را محاصره کردند و وارد آن شدند. کشتی امدادگر ترک حامل ۱۰ هزار تن کمک‌های انساندوستانه برای فلسطینیان نوار غزه بود. در پی حمله ارتش اسراییل به این کشتی ۹ نفر کشته و بیش از ۵۰ نفر زخمی شدند.
اشاره به مقاومت مسافران هنگام ورود سربازان اسراییلی
کمیسیون ویژه سازمان ملل اقدام اسراییل در مسدود کردن مسیردریایی نوار غزه اقدامی قانونی توصیف کرده است. بر این اساس سربازان اسراییل مجاز هستند علیه «مقاومت برنامه‌ریزی شده و خشونت‌بار گروهی از مسافران» که راهی نوارغزه باشند وارد عمل شوند.
در این گزارش اقدام ارتش اسراییل با کشتی امدادگر «بیش از اندازه شدید» خوانده شده و آمده است: «مرگ انسا‌نها قابل پذیرش نیست.» اما در نهایت اقدام ارتش اسراییل در موارد مورد مناقشه قانونی خوانده شده است. در این گزارش اشاره شده که شماری از مسافران کشتی امدادگر هنگام ورود سربازان دست به مقاومت زدند که «سوا‌ل‌هایی جدی در مورد رفتار و اهداف واقعی آن‌ها» به وجود آورده است.
کاهش روابط دو کشور در زمینه‌های مختلف
دولت ترکیه که خواستار عذرخواهی رسمی اسراییل و پرداخت غرامت به خانوادههای قربانیان است اعلام کرده بود در صورت عدم پذیرش این درخواست، دست به اقدامات دیگری خواهد زد. از قرار معلوم اخراج سفیر اسراییل یکی از این اقدامات است.
نخست‌وزیر اسراییل، بنیامین نتانیاهو عذرخواهی رسمی این کشور از ترکیه را رد کرده اما از مرگ ۹ انسان در این ماجرا ابراز تأسف کرده است. اسراییل امکان پرداخت غرامت به خانوادههای قربانیان را رد نکرده است.
دولت ترکیه که یک سال پیش، و در پی حمله ارتش اسراییل به این کشتی امداد سفیر خود را از اسراییل فراخواند، اکنون روابط دیپلماتیک خود را با اسراییل به سطح ناز‌ل‌تری تقلیل داده است. این تصمیم بر روابط تجاری دو کشور نیز بی‌تأثیر نخواهد بود. شرکت‌های ترک حضور گسترده‌‌ای در اسراییل دارند. هزاران توریست اسراییلی سالانه به ترکیه سفر می‌کنند.