سیاست دولت ائتلافی جدید بریتانیا در قبال ایران
۱۳۸۹ اردیبهشت ۲۸, سه‌شنبه
دولت ائتلافی جدید بریتانیا را حزب‌های محافظه‌کار و لیبرال‌دموکرات تشکیل می‌دهند. حزب لیبرال دموکرات در قبال دولت ایران موضعی مصالحه جویانه دارد، اما محافظه‌کاران تا کنون مواضع سخت‌گیرانه‌تری را اتخاذ نموده‌اند.
با این حال به باور کارشناسان، به نظر نمی‌رسد روابط ایران و بریتانیا در کوتاه مدت دستخوش تغییرات عمده و شگرفی شود. در این مورد مصاحبه‌ای انجام داده‌ایم با دکتر حسین باقرزاده، فعال سیاسی در لندن.
دویچهوله: آقای باقرزاده، با توجه به این که دولت جدید بریتانیا یک دولت ائتلافی، متشکل از "حزب محافظه‌کار" و "حزب لیبرال دمکرات" است و این موضوع که این دو حزب در سیاست خارجی اختلافنظرهای عمدهای دارند، آیا دولت جدید بریتانیا به طور مشخص، در رابطه با ایران دچار مشکل عمدهای خواهد بود؟
حسین باقرزاده: همانطور که اشاره کردید، دو حزب حاکم در مورد مسائل خاورمیانه و ایران نظر یکسانی ندارند. موضع حزب لیبرال دمکرات بریتانیا در مورد مسائل خاورمیانه، همیشه با دو حزب دیگر متفاوت بوده است.
به این معنا که مثلا حزب لیبرال دمکرات مخالف حمله به عراق بود. در مورد افغانستان هم این حزب خواهان آن است که نیروهای انگلیس زودتر از این کشور خارج شوند و در مورد ایران هم همیشه اظهار کرده که با هرگونه حملهی نظامی به ایران مخالف است. موضع حزب محافظه‌کار در تمام این موارد، با موضع حزب لیبرال دمکرات متفاوت است و موضع شدیدتر و حادتری در این مسائل میگیرد.
اما الان که این دو حزب در یک دولت هستند، طبیعی است که باید مشترکاً کار کنند و مواضعی که میگیرند، بههم نزدیک باشد. البته حزب لیبرال دمکرات به این دلیل که شریک کوچکتر این دولت ائتلافی است، مجبور است به نظرات حزب محافظه‌کار تن بدهد و مواضع خود را مقداری تعدیل کند.
دولتهای پیشین بریتانیا، چه در زمان آقای بلر و چه در زمان آقای براون، روابط نزدیکی با ایالات متحدهی آمریکا داشتهاند و شاید بر همین اساس، سیاست سختگیرانه‌ای در قبال ایران در پیش گرفته بودند. آیا در مقایسهی سیاست دولتهای پیشین و دولت فعلی، شاهد تغییرات قابل توجهی در این زمینه خواهیم بود؟
آنچه ممکن است پیش بیاید این است که اگر تحریم‌های اقتصادی علیه ایران به جایی نرسند و شرایطی پیش بیاید که قرار باشد حملهی نظامی انجام بگیرد، احتمال دارد شاهد تغییراتی در سیاست دولت بریتانیا باشیم. چون سیاست دولت آقای بروان با دولت آقای بلر مقداری تفاوت داشت و این دولت سعی میکرد مواضع ملایمتری اتخاذ کند. اما دولت آقای دیوید کامرون ممکن است شدیدتر عمل کند و مواضع تندتری بگیرد.
ولی فکر نمیکنم این تغییرات در مجموع محسوس باشد. چون فعالیت هستهای ایران کشورهای غربی را به طور یکنواخت تحت تاثیر قرار داده است و این کشورها با سیاست مشترکی که امریکا و متحداناش در اروپا دارند انجام می‌دهند، پیش میروند. بنابراین در مورد ایران، تغییر سیاست محسوسی در دولت فعلی بریتانیا نسبت به دولتهای قبلی پیش نخواهد آمد.
چندی است که حکومت ایران روی این موضوع تبلیغ می‌کند که ممکن است روابطاش را با بریتانیا کاهش بدهد و یا حتی قطع کند. کمیسیون امنیت و سیاست خارجی مجلس ایران نیز در این مورد اظهارنظرهایی داشته است و همینطور وزارت خارجهی ایران طی صحبتهایی اعلام کرده است که ایران آمادگی لازم برای کاهش سطح روابط و یا قطع روابط با بریتانیا را دارد. فکر میکنید در این شرایط، این موضوع تا چه حد جدی و واقعی بهنظر میرسد؟
به نظر من، این اظهارات بیشتر مصرف داخلی دارد. دولت ایران به این دلیل که مدعی است میتواند بدون توجه به افکار عمومی جامعهی جهانی حرکت کند و نظر کشورهای دیگر را نادیده بگیرد، سعی می‌کند در داخل کشور طوری وانمود کند که در برابر این فشارها ایستادگی خواهد کرد. از این نظر، من فکر میکنم اظهاراتی از این قبیل بیشتر مصرف داخلی دارد.
در سطح بینالمللی دولت ایران میداند که مسئلهی تحریمها، مسئلهی حادی است. همانطور که میدانید، هفتهی گذشته آقای متکی وزیر خارجهی ایران در نیویورک برای اعضای شورای امنیت سازمان ملل ضیافت شامی ترتیب داده بود. این برخورد نشان میدهد که دولت ایران سعی می‌کند به ترتیبی مسئله را تلطیف کند و فشارهای بینالمللی را تخفیف بدهد.
بنابراین اظهاراتی که در مورد قطع رابطه با انگلیس میشود، بیشتر در جهت مصرف داخلی است و بیانگر نظرات واقعی دولت ایران در برابر دولت انگلیس و کشورهای دیگری که در حال ایجاد تحریم‌های جدید علیه ایران هستند، بهشمار نمیآید.
مصاحبه‌گر: مهدی محسنی
تحریریه: مصطفی ملکان