سیاست از راه پزشکی
۱۳۹۹ آذر ۱۰, دوشنبه
پدر خلیل ثقفی پزشک دربار بود.
نخست نزد پدر و آموزگاران سرخانه ادبیات، فرانسه و پزشکی آموخت و سپس این رشته ها را در دارالفنون تکمیل کرد و از آنجا نشان زرین علمی و "خلیفه‌گری" گرفت و در همان مدرسه به تدریس جغرافیا و فرانسه پرداخت.
۲۵ ساله بود که به عنوان پزشک رسمی در وزارت امور خارجه کار کرد و ۲۷ ساله بود که آموزگار پزشکی "مدرسه نظامی ناصری" شد و به دربار راه یافت.
او سال‌ها می‌کوشید برای تکمیل پزشکی به اروپا برود و برای این کار خواهر شاه را میانجی کرد، چون باید شاه شخصا اجازه این کار را میداد: «برای کسب اجازه عریضه‌ای نوشتم و تقدیم کردم. در حاشیه عریضه دست خط صادر شد که لازم نیست، اسباب فساد اخلاق است. »
۳۴ ساله بود که سرانجام پس از گرفتن لقب اعلم‌الدوله شاه به او اجازه داد.
پس از چهار سال تحصیل در پاریس، از حکومت فرانسه نشان علمی و شوالیه دریافت کرد و در "شورای بین‌المللی بهداشت" نماینده شد.
۴۰ ساله بود که به ایران بازگشت و پزشک ویژه مظفرالدین‌شاه شد.
شاه به او و کارش بسار باور و علاقه داشت، فقط می‌پرسید چرا او دخترش را به مدرسه آمریکایی سپرده است: «قبله عالم، هنوز برای دخترهای ما مدرسه درست نکرده‌اند. هر وقت ساخته شد، من دخترم را از مدرسه آمریکایی بیرون می‌آورم و به مدرسه دولتی می‌گذارم.»
او شاه را به "مشروطه" و نه "مشروعه" که روحانیان می‌خواستند توجه داد: «چون مظفرالدین شاه در مورد فرمان مشروطیت اندکی وسوسه و دغدغه خاطر داشت، با تشریح مزایای مجلس و خلاصی وی از زیر بار مسؤولیت و همچنین تأثیری که صدور فرمان در جلب ملت و متحصنین دارد، موفق شدم شاه را راضی نمایم.»
او مدتی سرپرستی کل "معارف و تعلیمات عمومی" وزارت معارف، و چندی ریاست "مجلس حفظ الصحه و بلدیه تهران" را بر عهده داشت.
افزون بر این واژه‌نامه‌های فارسی به فرانسوی، پزشکی، اخلاق و علوم تربیتی، فلسفه، شیمی و ریاضیات را نگاشته و چند ترجمه از فرانسه به فارسی و از فارسی به فرانسوی دارد.
پیکره او هم اکنون در کاخ صاحبقرانیه در معرض دید همگان است.
خلیل ثقفی در ۸۲ سالگی در زادگاهش درگذشت.