1. پرش به گزارش
  2. پرش به منوی اصلی
  3. پرش به دیگر صفحات دویچه وله

سه سال حبس برای پژوهشگر چینی دستکاری‌کننده ژن انسان

۱۳۹۸ دی ۹, دوشنبه

پژوهشگری چینی که یک سال پیش گفته بود با دستکاری دی‌ان‌ای دو دختر دوقلو بدن آن را نسبت به بیماری ایدز مصون کرده، به حبس و جریمه نقدی محکوم شد. دانشمندان اخیرا موفقیت این پژوهشگر را زیر سوال برده بودند.

https://p.dw.com/p/3VTsM
هه جیانکویی، پژوهشگر چینی
هه جیانکویی، پژوهشگر چینیعکس: Imago Images/ZUMA Press/S.C. Leung

یک سال پس از تولد "نخستین" نوزادان با ژن دستکاری‌شده در چین، پژوهشگری که سرپرستی این پروژه را بر عهده داشت، به سه سال حبس محکوم شد. خبرگزاری دولتی شینهوای چین امروز دوشنبه ۹ دی (۳۰ دسامبر) اعلام کرد که هه جیانکویی به دلیل استفاده از روش‌های پزشکی غیر قانونی علاوه بر حبس به پرداخت سه میلیون یوان (۳۸۰ هزار یورو) جریمه نقدی نیز محکوم شده است.

هه در نوامبر ۲۰۱۸ با انتشار ویدیویی در یوتیوب از تولد دو خواهر دوقلو خبر داد. نطفه این دوقلوها که با نام مستعار "لولو" و "نانا" معرفی شدند، از طریق لقاح مصنوعی بسته شده بود. هه جیانکویی در ویدیو یادشده گفت که دی‌ان‌ای این نوزادان را با استفاده از قیچی ژنتیکی Crispr/Cas9 طوری تغییر داده که بدنشان نسبت به انتقال بیماری ایدز مقاوم شده است.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

این پژوهشگر همچنین اعلام کرد که زن دیگری باردار است و ژن جنین او هم دستکاری شده است. به گزارش شینهوا، فرزند این زن هم به دنیا آمده است.

اندکی پس از انتشار ویدیو دیگر خبری از هه منتشر نشد.

آزمایشی ناموفق

مجله علمی "MIT Technology Review" در هفته‌های اخیر مقاله‌ای درباره دستکاری ژنتیکی دوقلوهای چینی منتشر کرد. در این مقاله که مستند به نظرات کارشناسی بود، نسبت به موفقیت پژوهشگر چینی ابراز تردید شده است. در مقاله یادشده از جمله آمده بود که در ساختار ژنتیک دوقلوهای چینی به احتمال جهش‌های غیر قابل پیش‌بینی‌ای رخ داده است.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

بررسی یادداشت‌هایی که پژوهشگر چینی در آنها روش‌ها و نتایج آزمایش خود را تشریح کرده بود، گمانه‌زنی‌های پیشین را تأیید کرد: گزارش او به نظر کارشناسان بین‌المللی بیانگر موفقیت این دستکاری ژنتیکی نیست. از نظر این کارشناسان، یادداشت‌ها بیش از همه نشان می‌دهند که جهش‌های ژنتیکی دوقلوهای چینی فقط "شبیه" جهش‌هایی هستند که سبب مصونیت در برابر ایدز می‌شوند، و با جهش‌های مصون‌کننده یکی نیستند.

موج اعتراضی گسترده

انتشار خبر تولد نوزاد انسان با ژن دستکاری‌شده واکنش منفی شدیدی در میان متخصصان این حوزه و همچنین در افکار عمومی برانگیخت؛ هم در چین و هم در کشورهای دیگر.

۱۲۲ پژوهشگر چینی در آن زمان با امضای بیانیه‌ای تصریح کردند که آزمایش‌هایی از این دست "ضربه‌ای سنگین به شهرت علمی چین در جهان" وارد می‌کند.

در آلمان یک شورای کارشناسی مستقل به نام "شورای اخلاق" وجود دارد که از جمله تحولات علمی و تحقیقاتی حوزه زیست‌شناسی و پیامدهای کاربرد آن بر انسان را دنبال می‌کند. رئیس این شورا آن زمان دستکاری ژنتیکی دوقلوهای چینی را "آزمایش‌های غیر مسئولانه روی انسان" توصیف کرد. این شورا همچنین اعلام کرد که مبانی علمی کار با قیچی ژنتیکی Crispr/Cas9 هنوز در حدی تثبیت نشده که بتوان از آن برای دستکاری ژنتیکی انسان استفاده کرد.