بعیدینژاد: بریتانیا چالش‌های رابطه با ایران را رفع کند
۱۳۹۸ بهمن ۱۱, جمعه
حمید بعیدینژاد، سفیر جمهوری اسلامی در لندن، با اشاره به خروج رسمی بریتانیا از اتحادیه اروپا پس از ۴۷ سال، از این کشور خواست تا "برای رسیدن به نقطه مطلوب"، برای رفع چالش‌های موجود بر سر راه روابط ایران و بریتانیا تلاش کند.
سفیر ایران در لندن در کانال تلگرام خود ضمن اشاره به "مسئولیت مهم" بریتانیا در "مدیریت شرایط جدید" پس از برگزیت، نوشت که لندن «به همین دلیل قصد دارد با گسترش روابط اقتصادی و تجاری خود با کشورهای مهم جهان، رها از محدودیت‌های تحمیل‌شده توسط مقررات اتحادیه اروپا، بتواند نه تنها مانع از کاهش قدرت اقتصادی این کشور بشود بلکه با استفاده از مزیت‌های اقتصادی و مالی خود به رشد بیشتر تجاری و اقتصادی دست یابد».
بعیدینژاد در ادامه خاطرنشان کرد: «دولت انگلیس بر همین مبنا مایل به گسترش روابط اقتصادی خود با ایران در دوره جدید است اما برای رسیدن به نقطه مطلوب چالش‌هایی وجود دارد که باید بر آنها فائق آمد که مهمترین آن وجود تحریم‌های تحمیلی توسط آمریکا، با توجه به ارتباط نزدیکی بازارهای مالی لندن با واشنگتن است.»
از سخنان بعیدینژاد چنین برمی‌آید که او از بریتانیا انتظار دارد که به خاطر "نزدیکی بازارهای مالی لندن و واشنگتن"، در جهت رفع تحریم‌های آمریکا علیه جمهوری اسلامی یا دست‌کم همراهی نکردن با آن تلاش کند.
"پتانسیل کافی" برای گسترش روابط
حمید بعیدینژاد در ادامه یادداشت خود با بیان اینکه "آنچه میان دو کشور اخیرا تجربه شد، دوره پسابرجام‌بود"، به فهرستی از توافقات به امضا رسیده "چند میلیارد یورویی" میان دو کشور در حوزه‌های اقتصادی، تجاری و فن‌آوری، از جمله "توافق برای راه‌اندازی پنجمین نیروگاه خورشیدی جهان در ایران و انعقاد خرید هواپیما و قطعات هواپیما با شرکت ایرباس و رولز رویس، و انعقاد قرارداد ساخت بیمارستان و مراکز پیشرفته مقابله با سرطان در ایران با یک شرکت بزرگ انگلیسی" اشاره می‌کند؛ توافقاتی که به گفته او "با اتخاذ سیاست‌های ترامپ و تهدیدهای بانکی به اجرا در نیامدند".
با وجود این سفیر جمهوری اسلامی در بریتانیا تأکید می‌کند: «این اقدامات نشان داد که پتانسیل کافی برای گسترش روابط اقتصادی میان دو کشور وجود دارد.»
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
بعیدینژاد در نهایت با اشاره به تحریم‌های آمریکا علیه جمهوری اسلامی در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ که به گفته او "حق مشروع شرکت‌های بین‌المللی برای ارتباط اقتصادی و تجاری با طرف‌های ایرانی خود را از میان برده است" می‌گوید: «امروز این تحریم‌ها مورد مخالفت جهانی قرار دارد و شرکت‌های بزرگ جهان در اروپا و جهان که از زورگویی‌ها و فشار آمریکا به تنگ آمده‌اند، در انتظار شکست هر چه زودتر ترامپ و سیاست‌های او هستند.»
"توافق ترامپ" و سفر پمپئو
بعیدینژاد در حالی خواستار اقدام لندن برای رفع چالش‌های موجود در روابط با تهران شده که زمان زیادی از اقدام بریتانیا در کنار آلمان و فرانسه برای فعال کردن مکانیسم حل اختلاف در برجام نمی‌گذرد. مهم‌تر از آن اینکه بوریس جانسون، نخست‌وزیر بریتانیا، ۲۴ دی‌ماه هم‌زمان با فعال کردن این مکانیسم، پیشنهاد جایگزینی توافق هسته‌ای با "توافق ترامپ" را مطرح کرده بود.
حسن روحانی رئیس جمهوری و محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران هر دو این پیشنهاد را رد کردند و اولی بدون نام بردن از بوریس جانسون گفت: «این آقای نخست‌وزیر در لندن، نمی‌دانم چه جوری فکر می‌کند که می‌گوید برجام را کنار بگذاریم و طرح ترامپی را اجرا کنیم، ترامپ جز نقض عهد و زیر پا گذاشتن قانون و مقررات بین‌المللی چه کاری کرده است؟»
از سوی دیگر درخواست سفیر ایران در بریتانیا برای "رفع چالش‌ها"، هم‌زمان با سفر از پیش اعلام‌نشده مایک پمپئو به لندن عنوان می‌شود که گمانه‌زنی‌های زیادی را در پی داشت. رسانه‌های بریتانیا موضوع‌های گفت‌وگوی وزیر خارجه آمریکا با همتای بریتانیایی‌اش دومینیک راب را "مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی از جمله ایران و یمن" و نیز روابط دو کشور پس از برگزیت عنوان کردند.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
برخی منابع و تحلیلگران هم تلاش برای ترغیب بریتانیا در راستای ایفای نقشی مؤثرتر در همراهی با طرح صلح خاورمیانه ترامپ موسوم به "معامله قرن"، روابط تجاری دوجانبه برای دوران پسابرگزیت و نیز گفت‌وگو بر سر مسائل منطقه به‌ویژه ایران و عراق را از محورهای گفت‌وگوی دیروز پنجشنبه پمپئو و راب ارزیابی کرده‌اند.
"چالش‌های" اخیر
هم‌زمان اما موانع دیگری نیز برای رفع چالش‌های مورد نظر بعیدینژاد وجود دارد. هنوز زمان زیادی از بازداشت چند ساعته سفیر بریتانیا در تهران نمی‌گذرد که واکنش تند لندن و بازگشت او به کشورش را در پی داشت.
راب مک‌ایر، سفیر بریتانیا در تهران، شامگاه ۱۴ دی در برابر دانشگاه امیرکبیر در حالی که معترضان به ساقط کردن هواپیمای اوکراینی توسط سپاه پاسداران در آنجا تجمع کرده بودند، برای مدت کوتاهی بازداشت و سپس آزاد شد. وزیر خارجه بریتانیا بلافاصله پس از این حادثه، با انتشار بیانیه‌ای بازداشت سفیر این کشور در ایران را "نقض فاحش قوانین بین‌المللی" خواند. دومینیک راب گفت: «دولت ایران بر سر یک دو راهی قرار گرفته است. می‌تواند به حرکت خود در مسیر طرد شدن با تمامی پیامدهای سیاسی و اقتصادی چنین انزوایی ادامه دهد یا گام‌هایی تنش‌زدایانه در مسیر دیپلماتیک به سوی جلو بردارد.»
آقای مک‌ایر که از سوی پلیس ایران متهم شده بود در این تجمع اعتراضی شرکت داشته، به وزارت خارجه ایران احضار شد. پس از این اقدام، وزارت خارجه بریتانیا نیز حمید بعیدینژاد، سفیر ایران در لندن را در اعتراض به بازداشت سفیر خود در تهران احضار کرد. سفیر بریتانیا در تهران قصد خود از حضور در برابر دانشگاه امیرکبیر را شرکت در مراسم یادبود قربانیان حادثه ساقط شدن هواپیمای اوکراینی عنوان کرده و گفته بود که به محض شروع اعتراض‌ها و سر دادن شعار از سوی معترضان، محل را ترک کرده است. مناقشه بر سر این موضوع به مجلس شورای اسلامی هم کشیده شد و برخی نمایندگان طرح کاهش روابط ایران و بریتانیا به سطح کنسولی را هم تدوین کردند.
تهران با لندن، گذشته از مناقشه بر سر زندانیان دوتابعیتی همچون نازنین زاغری، مشکلات دیگری هم دارد که قدمت برخی از آنها به چند دهه می‌رسد. هنوز هم تکلیف بدهی بریتانیا به ایران بابت سفارش خرید تانک‌های چیفتن در سال ۱۳۵۷ روشن نیست. مبالغ واریزشده برای بریتانیا بابت سفارش خرید هزار و ۵۰۰ تانک چیفتن و خودروی زرهی در آخرین سال سلطنت محمدرضا پهلوی، آخرین پادشاه ایران، هنوز به ایران بازپرداخت نشده است. تنها سود مبلغ بازپرداخت‌نشده بالغ بر ۲۸ میلیون دلار برآورد می‌شود. اما گفته می‌شود که امکان پرداخت این بدهی به خاطر تحریم‌های بانکی اتحادیه اروپا در سال ۲۰۰۸ میلادی وجود ندارد.