سفر غیر منتظره‌ی امیر قطر به تهران
۱۳۸۷ شهریور ۱, جمعه
لااقل از زمانی که امیر قطر موفق شد زمینه‌ی خروج لبنان از بن بست انتخاب رئیس جمهور را فراهم کند، نقش و نفوذ این شیخ‌نشین کوچک در حل بحران‌های منطقه، جایگاهی ویژه در روابط دیپلماتیک بین‌المللی پیدا کرد.
شیخ حمد بن خلیفه ال ثانی، درست هنگامی که کشورهای بزرگ و پرنفوذ غرب و منطقه، و حتا نهادهای بین‌المللی درحل بحران لبنان درمانده بودند، توانست طرف‌های درگیر را، پس از یک هفته مشاجره و مذاکره‌ی داغ و فشرده در دوحه، قانع کند به بلاتکلیفی شش‌ماهه‌ی انتخاب رئیس جمهور لبنان خاتمه دهند. این موفقیت یکی از نقاط اوج دیپلماسی پرتحرک قطر محسوب می‌شود که از زمان به قدرت رسیدن شیخ حمدبن خلیفه در سال ۱۹۹۵ آغاز شد و در سال‌های اخیر به تثبیت وجهه‌ی این کشور، به عنوان یک میانجی جدی و بی‌طرف، انجامید.
روابط دوستانه با آمریکا و اسرائیل
ناظران موفقیت دوحه در حل کشمکش‌های منطقه را، از جمله نتیجه‌ی روابط دوستانه‌ی این شیخ‌نشین با کشورهایی می‌دانند که شدیدترین درگیری‌ها و اختلاف‌ها را با یکدیگر دارند. قطر، به عنوان یکی از معدود کشورهای عربی، روابط اقتصادی و سیاسی دیرینه‌ای با اسرائیل دارد که دست کم از سال ۱۹۹۴ با تایید رسمی دیدار وزیران خارجه‌ی دو کشور علنی‌تر از گذشته شد. چنین دیدارهایی میان شیخ حمد بن جاسم بن جابرآل ثانی که همچنان در این سمت فعالیت می‌کند و همتایان اسرائیلی‌اش در سال‌های بعد نیز انجام شد.
دوحه، که روابط نزدیک و دوستانه‌ای با واشنگتن دارد و میزبان بزرگترین پایگاه نظامی آمریکا در منطقه است، اخیرا موفق شد به درگیری سه ساله میان دولت یمن و شیعیان مخالف آن پایان دهد و اکنون در صدد میانجی‌گری میان گروه‌های فلسطینی است.
بنابر بیانیه‌ای که پایگاه اطلاع‌رسانی دولت ایران در مورد مذاکرات روز گذشته‌ی امیر قطر با رئیس جمهور منتشر کرد، محمود احمدی‌نژاد ضمن استقبال از ابتکار عمل دوحه برای برگزاری نشستی میان گروه‌های فلسطینی، اظهار امیدواری کرد که این نشست‌ها بتوانند به توسعه همکاری‌های دوجانبه و چند جانبه کشورهای منطقه بینجامند.
برپایه این گزارش، شیخ حمد بن خلیفه ال ثانی، در این دیدار با اشاره به تلاش کشورهای غربی برای خدشه وارد کردن در روابط کشورهای منطقه با جمهوری اسلامی گفته است: «کشورهای غربی، با برخی بهانه‌جویی‌ها، خواستار سوءاستفاده از کشورهای منطقه علیه ایران هستند»
امیر قطر افزوده است: «اما همکاری‌های مشترک کشورهای منطقه با یکدیگر می‌تواند تمام توطئه‌های دشمنان را خنثی کند.»
جزایر سه‌گانه در خلیج فارس و انفعال تهران
یک هفته پیش، بار دیگر ادعاهای امارات متحده‌ی عربی در مورد سه جزیره‌ی ابوموسی و تنب‌های بزرگ و کوچک، تنش‌هایی میان دو کشور به وجود آورده است.
پنجشنبه‌ی گذشته، ۲۴ مرداد، وزارت امور خارجه‌ی امارات متحده عربی، با احضار کاردار ایران، اعتراض خود را نسبت به گشایش دو دفتر دولتی در جزیره‌ی ابوموسی به اطلاع تهران رساند. امارات، جزایر سه گانه را متعلق به خود و ایران را اشغالگر می‌خواند. ادعاهای شیخ‌نشینان حاشیه‌ی خلیج فارس در مورد این جزایر پس از گسترش حضور نظامی آمریکا در منطقه شدت یافته و با افزایش اهمیت نقش قطر در دیپلماسی جهانی با پافشاری بیشتری مطرح می‌شود.
امارات متحده عربی، با بهره‌گیری از موقعیت اقتصادی و نفوذ خود در منطقه، نه تنها کشورهای حاشیه‌ی خلیج فارس که روسیه را نیز به حمایت از ادعاهای خود راضی کرده است. برخی از ناظران معتقدند، انفعال تهران در مورد ادعاهای امارات و حضور در نشست‌هایی که در آن قطعنامه‌هایی در نفی حاکمیت ایران بر این جزایر صادر می‌شود، باعث شده شیخ‌نشینان حاشیه‌ی خلیج فارس در طرح ادعاهای خود سیاستی تهاجمی را در پیش گیرند.
امارات متحده عربی مدتهاست مصرا از ایران می‌خواهد مسئله‌ی حاکمیت سه جزیره را یا از طریق مذاکره‌ی فوری حل کند یا آن را به دادگاه بین‌المللی لاهه ارجاع دهد.
سخنگوی قوه‌ی قضاییه، دو روز پیش از سفر امیر قطر به تهران، با تاکید بر حاکمیت بلامنازع ایران بر جزایر سه گانه، دادگاه لاهه را برای بررسی این موضوع فاقد صلاحیت دانست و طرح چنین پیشنهادهایی را مردود خواند. به گزارش ایرنا، علیرضا جمشیدی به خبرنگاران گفت: «متاسفانه این موضوع یک بحث سیاسی است که از سوی برخی کشورها مطرح می‌شود.»
تهران موضوع جزایر سه گانه را یک "سوء تفاهم" عنوان می‌کند که با مذاکره قابل حل است. امارات با رد این تعبیر، اصرار دارد که اگر تهران حاضر به مذاکراتی جدی و فوری در مورد مالکیت این سه جزیره نیست، باید بپذیرد که مراجع حقوقی بین‌المللی به آن رسیدگی کنند.
مسئله‌ی فلسطینی‌ها و بحران هسته‌ای
به رغم ناگهانی بودن سفر امیر قطر به تهران و همزمان شدن آن با اعتراض‌های جدید نسبت به آنچه "اشغال سه جزیره‌ی اماراتی" توسط ایران عنوان می‌شود، برخی از ناظران معتقدند نفوذ جمهوری اسلامی بر گروه‌هایی از فلسطینیان، که قطر در پی ایجاد تفاهم میان آنهاست، یکی از انگیزهای سفر شیخ خلیفه آل‌ثانی به تهران و دیدار با احمدی‌نژاد بوده است. عده‌ای نیز اعتقاد دارند که به رغم اختلاف بر سر حاکمیت جزایر سه‌گانه، تهران و دوحه روابط اقتصادی و سیاسی گسترده‌ای دارند که با توجه به نزدیکی قطر با آمریکا، می‌تواند این کشور را در مورد مسائل مهمی جون اوضاع عراق یا کشمکش‌های هسته‌ای تهران با غرب، به یک میانجی مورد قبول هر دو طرف تبدیل کند.
ایران و قطر مشترکا صاحب دومین ذخیره شناخته شده‌ی گاز جهان در آب‌های خلیج فارس هستند. تاکنون در مورد محتوا و جزییات گفت‌وگوهای روز پنجشنبه خبری منتشر نشده است.