سفر شولتس به چین؛ گفت‌وگوهای پیچیده بر سر اقتصاد و حقوق بشر
۱۴۰۱ آبان ۱۲, پنجشنبه
اولاف شولتس، صدراعظم آلمان روز پنجشنبه سوم نوامبر (۱۲ آبان) به چین سفر کرد. کشوری که یکی از مهمترین شرکای تجاری آلمان است. مناسبات آلمان و چین به دلیل نقض حقوق بشر در این کشور، بی‌طرفی و عدم فشار چین به روسیه برای جنگ اوکراین وگسترش هدفمند نفوذ اقتصادی چین در آلمان تیره شده است. از سوی دیگر صنایع آلمان نگران گسست اقتصادی با چین هستند.
او در آنجا با شی جین پینگ، رئيس جمهور چین و لی که چیانگ، نخست وزیر این کشور دیدار می‌کند. این اولین سفر یک صدراعظم آلمان به چین از سال ۲۰۱۹ است.
در آستانه این سفر نمایندگان صنعت خودروسازی آلمان و شرکت‌های کوچک و متوسط نسبت به خطرات ناشی از گسست اقتصادی با چین هشدار داده‌اند. هیلدگارد مولر، رئیس انجمن صنعت خودروسازی آلمان (VDA)، به شبکه خبری "Funke Mediengruppe" گفت: «پاسخ به بحران‌های زمان ما نمی‌تواند و نباید معطوف به انحراف از جهانی شدن و همکاری بین‌المللی باشد.»
بیشتر بخوانید:چالش‌های سیاست خارجی آلمان در دوران پس از آنگلا مرکل
از نظر او جدا شدن از چین نه تنها از نظر اقتصادی بلکه از نظر ژئواستراتژیک نیز اشتباه است. به باور مولر آلمان باید وابستگی به چین را کاهش دهد اما این به معنای "رویگردانی" از این کشور نیست، زیرا تجارت فعلی با چین مشاغل بسیاری را در آلمان تضمین می‌کند. او می‌گوید: «چین در حال حاضر مواد خام مهمی را به ما می‌دهد که ما نداریم و از طریق توافقنامههای تجاری جایگزین تامین آنها را تضمین نکرده‌ایم.»
مارکوس یگر، رئیس انجمن فدرال کسب و کارهای کوچک و متوسط (BVMW) نیز "به خطر انداختن" این موقعیت را بدون داشتن جایگزین مناسب "نابخردانه" می‌داند و معقتد است که این کار سودی به اقتصاد آلمان در شرایط فعلی نمی‌رساند. او توصیه می‌کند که "اکنون هیچ پلی را با چین پشت سر خراب نکنید."
از نظر او آلمان به عنوان یک کشور متکی به صادرات صنعتی باید اقتصاد خود را در برابر بازارها و کشورها "مستقل تر و انعطاف پذیرتر" کند و می‌گوید: «برای انجام این کار، ما به توافقنامههای همکاری بیشتر و توافقنامههای تجاری دوجانبه با مناطقی نیاز داریم که اقتصاد آلمان هنوز به اندازه کافی در آنها حضور ندارد و دیگران در حال حاضر بازارها، حقوق و منابع را به خود اختصاص داده‌اند».
حقوق بشر فراموش نشود
سفر شولتس به چین با انتقادهای زیادی نیز روبروست. این سفر تنها دو هفته پس از کنگره حزب کمونیست چین انجام می‌شود که شی قدرت خود را در آن تحکیم کرد و دور سوم ریاست جمهوری خود را ادامه می‌دهد، تایوان را به استفاده از زور تهدید می‌کند و هو جینتائو، دبیرکل سابق حزب کمونیست و رئیس جمهور پیشین چین را به شکل شرم‌آوری در حضور او از سالن کنگره بیرون انداختند. شولتس اولین رئيس دولتی است که پس از این رخدادها به چین سفر می‌کند.
آنالنا بربوک، وزیر خارجه آلمان می‌گوید هیچ جدلی بر سر زمان این سفر با شولتس نمی‌کند. او روز اول نوامبر از تاشکند، پایتخت ازبکستان گفت که انتظار دارد شولتس در طول سفر خود به چین پیام های کلیدی مانند "اهمیت حقوق بشر، قوانین بین المللی و رقابت عادلانه" را منتقل نیز کند.
بربوک می‌گوید: «صدراعظم زمان سفر خود را تعیین کرده است. اکنون بسیار مهم است که در چین به روشنی بر پیام‌هایی که با هم در توافقنامه (دولت) ائتلاف ارائه کردیم، پیام هایی که من با خود به آسیای مرکزی برده‌ام، تاکید کند.»
به گفته بربوک بسیار مهم است که برای پکن روشن شود "شرایط رقابتی منصفانه، موضوع حقوق بشر و موضوع به رسمیت شناختن حقوق بین‌الملل مبنای ما برای همکاری بین‌المللی است، چه با نگاه به آسیای مرکزی، چه با نگاهی به دیگر مناطق جهان».
او در گفتگو با ولادیمیر نورو، همتای ازبکستانی خود، تصریح کرد که ما به عنوان دولت فدرال در حال نوشتن یک استراتژی جدید برای چین هستیم زیرا نظام سیاسی چین در سال های اخیر به شدت تغییر کرده است و بنابراین سیاست ما در چین نیز باید تغییر کند.»
ونسل میشالسکی، مدیر دیده‌بان حقوق بشر در آلمان نیز می‌گوید فهرست مواردی که شولتس باید طرح کند طولانی است؛ از سرکوب ایغورها تا تجاوز احتمالی به تایوان.
حفظ منافع آلمان در مناسبات با چین
اشتفان هبشترایت، سخنگوی دفتر صدراعظم می‌گوید شولتس به عنوان نماینده کنسرن‌ها و بانک‌های آلمانی به چین سفر نمی‌کند و البته که درباره حقوق بشر هم صحبت خواهد شد. این بخش دشوار گفت‌وگوها در چین خواهد بود. در عین حال که وقتی صحبت از مناسبات اقتصادی با مهمترین شریک تجاری آلمان می‌شود، موضوعاتی مانند حفاظت از مالکیت معنوی، تبادل داده‌ها و شرایط عادلانه و برابر مناسبات اقتصادی نیز مد نظر است.
او افزود که این واضح است که صدراعظم آلمان در هماهنگی با اروپا و آمریکا به چین سفر می‌کند اما نباید انتظار داشت که برای سفرش از پاریس یا واشنگتن تقاضای مجوز کند.
شولتس سفر کوتاه خود و زمان آنرا را برای باز کردن باب مناسبات درست می‌داند؛ به موقع برای نشست سران گروه ۲۰ و به موقع برای رایزنی‌های دولت آلمان و چین در سال آینده. توصیه او به شرکت‌های آلمانی هم این است: "همه تخم مرغ‌های خود را در یک سبد قرار ندهید". به عبارتی هیچ وابستگی یک طرفه جدیدی نباید به وجود آید. صدراعظم آلمان معقتد است این "درسی" است که باید از تجربه مناسبات آلمان با روسیه و اتکای بیش از حد به منابع انرژی این کشور گرفت.