سفر خامنهای به کرمانشاه و ماجرای "تخم لق" • گشتی‌در شبکه‌ها
۱۳۹۶ آبان ۲۹, دوشنبه
این حقیقت که شبکه‌های اجتماعی از جمله محلی برای بیان نارضایتی‌ها و شکوه و شکایت کاربران است، موضوعی نیست که به روزهای گذشته و به زمین لرزه استان کرمانشاه مربوط باشد. این پدیده‌ای است که در لحظات حساس سیاسی و اجتماعی ایران نمود می‌یابد و به ایران هم محدود نمی‌شود. یکی از جلوه‌های تصویرگر نارضایتی و خشم کاربران، رویدادهای پس از وقوع زمین‌لرزه کرمانشاه و اظهارات مسئولان کشور در این باره است.
در همین رابطه چند هشتگ جدید هم به ادبیات کاربران شبکه‌ها افزوده شد: یکی هشتگ وحیدحقانیان بود و دیگری هشتگ تخم‌لق.
سفر خامنهای پس از یک هفته
در ایران برخلاف سایر کشورها رسم نیست که پس از وقوع یک فاجعه طبیعی "رهبر" آن کشور راهی منطقه شود. سفر آیت‌الله خامنهای به مناطق زلزله‌زده از معدود سفرهای او در چنین مواردی بود. سفری "ناگهانی" و اعلام نشده که با یک هفته تاخیر صورت می‌گرفت.
بیشتر بخوانید: زلزله کرمانشاه، کمک‌های مردمی و بی‌اعتمادی به نظام • گشتی در شبکه‌ها
خبرگزاری‌های داخل کشور از استقبال گسترده مردم مناطق زلزله‌زده از خامنهای گزارش دادند. اما در شبکه‌های اجتماعی بسیاری به این موضوع با نگاهی انتقادی برخورد کردند.
کاربری از جمله با اشاره به سایت اینستاگرام خامنهای در توییتی نوشته است:
یا کاربر دیگری با مقایسه امروز و دیروز شخص خامنهای در توییتی تحت عنوان "قدرت از او چه ساخت؟" به تاثیرات پدیده "قدرت غیرپاسخگو" در تنزل شخصیتی اشاره می‌کند.
در توییت دیگری، به پدیده "ناگهانی" بودن سفر خامنهای به استان کرمانشاه اشاره رفته است و سفر او با سفر روحانی به منطقه زلزله‌زده مقایسه شده است.
یا مثلا در این پست:
مسکن مهر و خشم کاربران
زلزله کرمانشاه موضوع ساخت و ساز غیراصولی مسکن در ایران را به یکی از مسائل داغ و مورد بحث در شبکه‌ها بدل کرده است. از آن جمله است موضوع مسکن مهر. هشتگ مسکن مهر یکی از مهم‌ترین هشتگ‌های روزهای گذشته بوده است. بسیاری از کاربران به تخلفات صورت گرفته در پروژه مسکن‌سازی مهر پرداخته‌اند. کاربری نوشته است که «در خصوص تخلفات مسکن مهر و بیمارستان اظهار نظر نمی‌کنم اما می‌دانم آن‌ها را ترامپ، نتانیاهو، آل سعود نساخته‌اند.»
موضوع مسکن مهر پای احمدی‌نژاد و معاون و مشاورش، یعنی حمید بقایی را نیز به موضوع زلزله کرمانشاه باز کرده است. کاربری خواسته است که احمدی‌نژاد از ویرانه‌های برجای مانده از مسکن مهر دیدن کند و می‌نویسد:
برخی از کاربران هم معتقدند که مسکن مهر جلوه‌ای از "فساد سیستماتیک" بوده و به هزینه‌کلان انتقاد کردن از احمدی‌نژاد اشاره می‌کنند. مثلا کاربری در این پست از جمله به پیامدهای انتقاد از احمدی‌نژاد پرداخته است:
کاربری مسکن مهر را با ایجاد پل ورسک در دوره رضاشاه مقایسه کرده و نوشته است: «رضاشاه مهندسان پل ورسک را مجبور کرد که زیر پل بخوابند و قطار از روی پل رد شود.»
عده‌ای از کاربران نیز طرح موضوع مسکن مهر را "فرار به جلو" از سوی مسئولان دولت روحانی دانسته و از کاستی‌ها و کم کاری مسئولان دولت روحانی در عرصه مسکن‌سازی و بهینه سازی ساختمان‌های فرسوده انتقاد کرده‌اند.
کاربری در این باره از جمله چنین نوشته است:
این در حالی است که کاربران دیگر دخالت دولت در امر مسکن‌سازی را از اساس اقدامی ناصحیح می‌دانند. آن‌ها از این ایده دفاع می‌کنند که دولت تسهیلات مالی و امکانات لازمه برای مسکن‌سازی ایجاد کند، اما خود وارد کار ساخت و ساز مسکن نشود. به عنوان نمونه، در برخی از کشورهای غربی و از جمله در آلمان، دولت گاهی بخشی از زمین‌های اطراف شهرها را برای مسکن‌سازی آزاد می‌کند و با بهایی مناسب‌تر در اختیار مردم قرار می‌دهد یا برای ساختن و خرید مسکن، تسهیلات مالیاتی قائل می‌شود.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
موضوع مسکن مهر و تلفات زمین لرزه استان کرمانشاه اعتراض برخی از نمایندگان مجلس را نیز در پی داشته است. محمدرضا صباغیان، نماینده مردم بافق و مهریز در جلسه روز ۲۹ آبانماه مجلس با اشاره به تخریب بیمارستان ومسکن مهر که به بیان او "بر سر مردم خراب شده" چنین گفته است:
«الان مسئول پروژه [مسکن مهر] را بازداشت کردند، این فایده‌ای ندارد. باید امروز با کسانی برخورد شود که همچنان، اینگونه ساختمان‌ها را می‌سازند. فقط برای اینکه مردم فعلا آرام شوند، یک نفر را می‌گیریم و چهار روز دیگر آزادش می‌کنیم! ...مجلس باید کاری کند که کسانی که مسکن مهر و این بیمارستان را ساختند، پاسخگو باشند.»
ماجرای "تخم لق"
ماجرای "خم لق" از اظهارات اسحاق جهانگیری شروع شد. معاون حسن روحانی در فردای وقوع زلزله در استان کرمانشاه گفته بود که بیشتر خانه‌های تخریب شده متعلق به مسکن مهر بوده است. جهانگیری از وزیر مسکن و شهرسازی خواسته بود موضوع را پیگیری کند تا مشخص شود که چرا خانه‌های نوساز این چنین در برابر زلزله آسیب‌پذیر بوده‌اند.
بیشتر بخوانید: اقدامات "جهادی و خودجوش" در غیاب مدیریت بحران
روحانی نیز روز چهارشنبه ۲۴ آبانماه، در جلسه دولت گفته بود که در منطقه سرپل ذهاب، خانه‌هایی که مردم ساخته‌اند در برابر لرزش زمین ایستادگی کرده ولی ساختمانی که مسکن مهر ساخته فروریخته است، و در این رابطه از فساد در بخش پیمانکاری در ساخت و ساز گفته است.
ماجرای "تخم لق" به واکنش وحید حقانیان که به "سردار وحید" شهرت دارد بر می‌گردد. او در یک ویدیو از اظهارات جهانگیری به شدت انتقاد کرده بود و از آنجا که حقانیان از نزدیکان آیت‌الله خامنهای است، این ویدیو بازتابی وسیع یافت.
وحید حقانیان با لحنی تند با انتقاد اسحاق جهانگیری از طرح مسکن مهر برخورد کرده و آن را "نخستین تخم لق" سیاسی نامیده که اسحاق جهانگیری گذاشته است. به این ترتیب، حقانیان از پروژه مسکن مهر دفاع می‌کند. وحید حقانیان پس از بالا گرفتن انتقادها از اظهارات خود پوزش خواست. اما موضوع در فضای مجازی کش یافت.
بحث داغی پیرامون پدیده "تخم لق" در فضای مجازی بر سر این پرسش که آیا تخم لق را می‌گذارند، می‌کارند و یا می‌شکنند در گرفت. کسی با اشاره به ثبت‌های ادبی، از شکستن تخم لق سخن گفت و فرد دیگری هم برای یافتن فعل مناسبی برای آن، پیشنهاد تازه‌ای داد.
توجه کاربران در شبکه‌های اجتماعی از افعال مجاز در رابطه با "تخم لق" فراتر رفته ومسائل مختلفی را شامل شده است.
به عنوان نمونه کاربری نوشت:
یا مثلا کاربری از ناخرسندی مسئولان جمهوری اسلامی از "تخم لقی" به نام شبکه‌های اجتماعی سخن می‌گوید و درباره ناخرسندی حقانیان از این شبکه‌ها می‌نویسد:
و کاربری دولت احمدی‌نژاد را "تخم لق" و مسئول بسیاری از مشکلات مردم و کشور می‌داند.